แนวทางการแก้ไขปัญหาหนี้นอกระบบอย่างบูรณาการและยั่งยืน

โดยปัจจุบันกระทรวงการคลังอยู่ระหว่างการจัดทำโครงการต้นแบบการแก้ไขปัญหาหนี้นอกระบบโดยองค์กรการเงินชุมชน ซึ่งในเบื้องต้นมีองค์กรการเงินชุมชนจำนวน 47 แห่ง ประสงค์เข้าร่วมโครงการ และมีธนาคารออมสิน (ธ.ออมสิน) ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร (ธ.ก.ส.) และสถาบันพัฒนาองค์กรชุมชนเป็นพันธมิตรในการสนับสนุนในด้านการประสานงาน วิชาการ และเงินทุน

ในระยะต่อไปกระทรวงการคลังและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจะคัดเลือกองค์กรการเงินชุมชนจำนวนหนึ่งจากองค์กรการเงินชุมชนข้างต้นสำหรับติดตามและประเมินผลการดำเนินโครงการอย่างใกล้ชิด เพื่อนำมาใช้เป็นตัวอย่างในการวิเคราะห์ผลสัมฤทธิ์ของการดำเนินการตามแนวทางการแก้ไขปัญหาหนี้นอกระบบดังกล่าว นอกจากนี้กระทรวงการคลังได้ให้สถาบันการเงินเฉพาะกิจ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ธ.ออมสิน และ ธ.ก.ส. จัดตั้งจุดให้คำปรึกษาปัญหาหนี้นอกระบบให้ครบทุกสาขาทั่วประเทศเพื่อให้คำปรึกษาและให้ความช่วยเหลือผู้ที่ประสบปัญหาหนี้นอกระบบ โดยจะกำหนดให้การแก้ไขปัญหาหนี้นอกระบบเป็นภารกิจหนึ่งของสถาบันการเงินเฉพาะกิจ

สำหรับการสร้างกลไกในการเจรจาประนอมหนี้ระหว่างลูกหนี้และเจ้าหนี้ และการสร้างกลไกในการพัฒนาและฟื้นฟูศักยภาพลูกหนี้เพื่อให้ลูกหนี้มีศักยภาพในการหารายได้ กระทรวงการคลังจะดำเนินการในรูปแบบคณะอนุกรรมการภายใต้การกำกับของคณะกรรมการกำกับการแก้ไขปัญหาหนี้สินภาคประชาชน ซึ่งมีปลัดกระทรวงการคลังหรือรองปลัดกระทรวงการคลังที่ได้รับมอบหมายเป็นประธาน โดยคณะอนุกรรมการไกล่เกลี่ยประนอมหนี้นอกระบบประจำจังหวัดจะมีสำนักงานคุ้มครองสิทธิและช่วยเหลือทางกฎหมายและการบังคับคดี สำนักงานอัยการสูงสุดเป็นหน่วยงานรับผิดชอบหลักร่วมกับสถาบันการเงินเฉพาะกิจ ซึ่งคณะอนุกรรมการชุดนี้จะทำหน้าที่เป็นตัวกลางในการเจรจาไกล่เกลี่ยประนอมหนี้ระหว่างเจ้าหนี้นอกระบบและลูกหนี้ รวมถึงการพิจารณาให้ความช่วยเหลือด้านสินเชื่อ สำหรับการพัฒนาและฟื้นฟูศักยภาพลูกหนี้ ปัจจุบันสถาบันการเงินเฉพาะกิจ ได้แก่ ธ.ออมสิน และ ธ.ก.ส. มีกลไกในการฟื้นฟูและพัฒนาศักยภาพลูกหนี้ เช่น ศูนย์เรียนรู้เพื่อพัฒนาเศรษฐกิจพอเพียงต้นแบบ ธ.ก.ส. และโครงการพัฒนาอาชีพของธนาคารออมสิน นอกจากนี้ จะมีคณะอนุกรรมการติดตามการดำเนินงาน แก้ไขปัญหาหนี้นอกระบบ ซึ่งคณะอนุกรรมการชุดนี้จะมีผู้แทนกระทรวงแรงงาน และกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ รวมถึงสถาบันการเงินเฉพาะกิจซึ่งจะทำหน้าที่ติดตามผลการฟื้นฟูและพัฒนาศักยภาพของลูกหนี้และดำเนินงานในด้านการจัดหางาน การพัฒนาฝีมือแรงงาน รวมถึงพิจารณาให้ความช่วยเหลือบุคคลที่ไม่สามารถผลักดันให้ตนเองหลุดพ้นจากปัญหาหนี้นอกระบบ

อย่างไรก็ดี แนวทางดังกล่าวเป็นการดำเนินการในขั้นแรก หากผลการดำเนินการมีประสิทธิผลและประสิทธิภาพที่ดี กระทรวงการคลังจะเดินหน้าผลักดันแนวทางการแก้ไขปัญหาหนี้นอกระบบดังกล่าว เพื่อเข้าไปช่วยเหลือประชาชนที่มีปัญหาหนี้นอกระบบในชุมชนอื่นๆ ต่อไป

ทั้งนี้ แนวทางการแก้ไขปัญหาหนี้นอกระบบอย่างบูรณาการและยั่งยืนจะช่วยให้ประชาชนที่ประสบปัญหาหนี้นอกระบบสามารถเลือกช่องทางในการแก้ไขปัญหาที่เหมาะสมกับตนเอง นอกจากนี้ การจัดให้มีกลไกในการเจรจาประนอมหนี้ที่เหมาะสมและเป็นธรรมจะลดภาระด้านดอกเบี้ยเงินกู้ของลูกหนี้นอกระบบ รวมทั้งการสร้างกลไกในการฟื้นฟูและพัฒนาศักยภาพในการหารายได้จะช่วยป้องกันไม่ให้ลูกหนี้กลับไปเป็นหนี้นอกระบบอีก อีกทั้งการดึงองค์กรการเงินชุมชนซึ่งมีความคุ้นเคยและใกล้ชิดกับสมาชิกเข้ามามีบทบาทในการแก้ไขปัญหาหนี้นอกระบบจะทำให้การแก้ไขปัญหาดังกล่าวมีประสิทธิภาพและเกิดความยั่งยืน

สำนักนโยบายพัฒนาระบบการเงินภาคประชาชน สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง

โทร. 02 169 7130 ต่อ 163

ศูนย์รับแจ้งการเงินนอกระบบ สายด่วน 1359 กด 2

ที่มา : กระทรวงการคลัง

ผู้นำเสนอ : กลุ่มสารนิเทศการคลัง สำนักงานปลัดกระทรวงการคลัง

ที่มา: http://www.thaigov.go.th