ปัจจุบันธุรกิจ Chain Store ห้างสรรพสินค้า หรือกลุ่มของร้านย่อยที่อยู่ภายใต้บริษัทเดียวกันในอิหร่านจะเป็นของรัฐบาลทั้งหมด โดยหน่วยานราชการหรือมูลนิธิต่างๆ ในอิหร่านจะเป็นผู้บริหารจัดการ โดยธุรกิจ Chain Store ในอิหร่านทั้งหมดจะตั้งชื่อเรียกเป็นภาษาฟาร์ซี ทั้งนี้ การที่รัฐบาลอิหร่านเป็นผู้ผูกขาดธุรกิจ Chain Store ในอิหร่าน ทำให้อำนาจการตลาดตกกับผู้จำหน่ายสินค้า (Supplier Market) ส่งผลให้การบริการและการขายสินค้าไม่ดีเท่าที่ควร นอกจากนี้การส่งเสริมการตลาดเพื่อการแข่งขันมีน้อยมาก ดังจะเห็นได้จากการทีผู้จำหน่ายสินค้าสามารถกำหนดราคาสินค้าโดยไม่ต้องคำนึงถึงสภาพการแข่งขันกับห้างอื่นๆ แต่อย่างใด ธุรกิจ Chain Store ห้างสรรพสินค้าในอิหร่านมีดังนี้
ห้าง Shahrvand เป็นห้างสรรพสินค้าขนาดใหญ่ที่สุดที่อยู่ภายใต้การกำกับดูแลของเทศบาลกรุงเตหะราน (Municipality of Tehran) ซึ่งมีหลายสาขากระจายอยู่ตามแหล่งชุมชนต่างๆ ในกรุงเตหะราน การออกแบบสถานที่ส่วนใหญ่จะจัดให้ส่วนบริเวณด้านนอกของห้างเป็นลานตลาดสดเพื่อจำหน่ายสินค้าประเภทผัก ผลไม้ อาหารทะเล เนื้อสัตว์ ฯลฯ โดยห้าง Shahrvand จะจำหน่ายสินค้าในราคาที่ได้รับการอุดหนุนหรือกำหนดโดยรัฐบาล
ห้าง Refah Chain Stores เป็นห้างที่อยู่ในความดูแลของธนาคารมิลลี่แห่งชาติอิหร่าน (Mille Bank of Iran) ซึ่งเป็นของรัฐบาลอิหร่าน ปัจจุบัน มีสาขาทั่วประเทศ 120 สาขา และมีสินค้าให้เลือกซื้อตามความต้องการของผู้บริโภค เช่น ผลิตภัณฑ์อาหาร เครื่องสำอาง เครื่องใช้ไฟฟ้า ฯลฯ
ห้าง Etka Chain Stores เป็นห้างที่ขึ้นกับกระทรวงพิทักษ์การรุกรานแห่งชาติอิหร่าน (Ministry of Defence) จำหน่ายสินค้าราคาถูกเพื่อคนยากจน
ห้าง Qhod Store เป็นห้างที่อยู่ภายใต้ความดูแลของมูลนิธิเพื่อกิจการผู้อ่อนแอและผู้พิการแห่งการปฏิวัติอิสลาม โดยห้างนี้มีชื่อเรียกก่อนการปฏิวัติว่า Korosh Store และเปลี่ยนชื่อภายหลังการปฏิวัติเป็น Qhod Store
5. ห้าง Kowthar Chain Store
ห้าง Kowthar Chain Store ขึ้นกับมูลนิธิเพื่อผู้พลีชีพแห่งการปฏิวัติอิสลาม มีทั้งหมด 12 สาขาในกรุงเตหะราน
ในปี 1992 ห้าง Fishing Chain Store ได้อยู่ในความรับผิดชอบของกองทุนผู้ปลดเกษียณอายุ (Pension Fund of Construction Jihad) และเป็นห้างที่ทำการจำหน่ายอาหารทะเล และผลิตภัณฑ์อาหารทะเลและอาหารทะเลแปรรูปในอิหร่าน
เป็นห้างอุตสาหกรรมน้ำมัน (Industry of Oil Store) ที่อยู่ในความดูแลของบริษัทน้ำมันแห่งชาติอิหร่าน สินค้าส่วนใหญ่ได้แก่ ผลิตภัณฑ์ปิโตรเคมี
ห้าง Zendeghi-Behtar Store ก่อตั้งขึ้นเมื่อปี 2004 โดยบริษัท Gold Iran เป็นห้างที่ขายสินค้าประเภทอุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้าภายในบ้านทั่วประเทศอิหร่าน
เป็นห้าง Shahr va Rosta Chain Store สร้างขึ้นในปี 1943 โดยความร่วมมือของบริษัทชาวเยอรมันนี เดิมชื่อ Ferdowsi Store หลังการปฏิวัติเปลี่ยนชื่อเป็น Shahr va Rosta Store ดำเนินกิจการแบบสหกรณ์บริษัท อยู่ภายใต้ความดูแลของกระทรวงเศรษฐกิจและการพาณิชย์แห่งชาติอิหร่าน
ปัจจุบัน มีนักลงทุนจากชาวฝรั่งเศสลงทุนก่อสร้างห้างสรรพสินค้าคาร์ฟูร์แห่งแรกในกรุงเตหะราน โดยจะสร้างขึ้นในบริเวณพื้นที่กรุงเตหะรานตะวันออก ใกล้กับสนามกีฬาออซอดี (Azadi Stadium) ซึ่งเป็นบริเวณที่มีประชากรฐานะปานกลางอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก คาดว่าจะแล้วเสร็จปลายปี 2552
ปัจจุบัน การบริหารจัดการห้างสรรพสินค้าของอิหร่านยังสร้างไม่ได้ตามเกณฑ์มาตรฐานสากล ซึ่งต้องมีการปรับปรุงการบริการในส่วนของการ Supply Chain และการจัดวางสินค้าอีกมาก อีกทั้งสินค้าที่วางจำหน่ายบางชิ้นมีราคาสูงกว่าหรือราคาเดียวกับสินค้าที่มีจำหน่ายตามร้านค้าทั่วไป ธุรกิจChain Stores ส่วนใหญ่ของอิหร่านจะอยู่ในรูปของซูปเปอร์มาร์เกตขนาดใหญ่ ซึ่งสินค้าบางชิ้นไม่มีวางจำหน่าย ทำให้ผู้บริโภคบางรายต้องหาซื้อสินค้าจากร้านในเครือ Chain Stores หลายแห่งนอกจากนี้ สินค้าที่วางจำหน่ายไม่มีความหลากหลายของสไตล์และรูปแบบให้ลูกค้าได้เลือกซื้อจับจ่าย ตลอดจนไม่มีการแข่งขันในด้านการพัฒนาคุณภาพระหว่างธุรกิจ Chain Stores
อนึ่งการบริหารกิจการ Chain Store อยู่ภายใต้ความดูแลและความรับผิดชอบของรัฐบาล ทำให้การบริหารจัดการตกอยู่ภายใต้อิทธิพลทางการเมืองมากกว่าที่จะตั้งอยู่บนพื้นฐานของหลักการบริการจัดการหรือหลักเศรษฐกิจ Cost — benefit นอกจากนี้ เป็นที่น่าสังเกตว่าประชาชนชาวอิหร่านนิยมที่จะเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ประเภทผลิตภัณฑ์อาหารและวัตถุดิบ ผงซักฟอก สบู่ กระดาษชำระ จาก Chain Store ในขณะที่จะเลือกซื้อเสื้อผ้า อุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้า เครื่องสำอางจากศูนย์การค้าหรือ Complex ต่างๆ หรือตามแหล่งขายสินค้าทั่วไป รวมทั่งตลาดขายส่ง (Tehran Bazaar) เนื่องจากสินค้าจากข้างนอกมีราคาถุกกว่าและมีสินค้าให้เลือกตามแบบที่ต้องการมากกว่า ปรกติธุรกิจ Chain Store ในอิหร่านจะเปิดทำการในวันธรรมดา (วันเสาร์-วันพฤหัสบดี มีบางที่ที่เปิดทำการวันศุกร์ครึ่งวัน) ตั้งแต่เวลา 07.00-20.00 น. และในส่วนของตลาดสด Shahrvand Chain Stores จะปิดทำเวลาเที่ยงคือ 13.00-14.30 น.
สำนักงานส่งเสริมการค้าฯ เห็นว่าหากในอนาคต รัฐบาลอิหร่านเปิดโอกาสให้ต่างชาติลงทุนในธุรกิจ Chain Stores ในอิหร่านมากขึ้น ก็จะเป็นโอกาสให้นักธุรกิจไทยร่วมลงทุนและถ่ายทอดความรู้ด้านการบริหารและขยายตลาดสินค้าไทยในอิหร่านได้
รายงานจาก สำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ กรุงเตหะราน
ที่มา: http://www.depthai.go.th