อุตสาหกรรมอิเลคทรอนิกส์ของเวียดนามในช่วงหลายปีที่ผ่านมาได้เติบโตอย่างรวดเร็วถึง 20 — 30% ต่อปี เพราะมีนักลงทุนต่างประเทศได้แห่กันมาเข้าลงทุนในสาขาเครื่องใช้ไฟฟ้า ชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ และส่วนประกอบคอมพิวเตอร์อย่างมาก โดยในปี 2550 มีการเข้ามาลงทุนของต่างชาติในสาขาดังกล่าวถึง 10 พันล้านเหรียญสหรัฐ
สมาคมอุตสาหกรรมอิเลคทรอนิกส์ของเวียดนาม ( Vietnam Electronic Industries Association — VIEA ) ได้กล่าวถึงการเติบโตของอุตสาหกรรมนี้ว่าในช่วงปี 2534 — 2538 เป็นการเติบโตของกลุ่มสินค้าอิเลคทรอนิกส์สำหรับผู้บริโภคถึง 35% ต่อมาในช่วงปี 2538 - 2543 เป็นการเติบโตของกลุ่มส่วนประกอบ ( accessory) ถึง 30 — 45% และปัจจุบันเป็นการเติบโตของกลุ่มสินค้าประเภท IT และโทรคมนาคมถึง 30 — 50%
เดิมเวียดนามนำเข้าชิ้นส่วนและอุปกรณ์อิเลคทรอนิกส์อย่างง่าย ๆ เข้ามาประกอบแต่ปัจจุบัน บริษัทเวียดนามหลายบริษัทสามารถผลิตชิ้นส่วนและอุปกรณ์สินค้าอิเล็กทรอนิกส์เพื่อการส่งออกได้ภายใต้เครื่องหมายการค้าของตนเอง แต่โดยทั่วไปแล้ว ชิ้นส่วนอิเลคทรอนิกส์ที่ผลิตในเวียดนามมักจะขายให้กับผู้บริโภคในประเทศ โดยมียอดจำหน่ายในปี 2548 เป็น 1.6 พันล้านเหรียญสหรัฐ ในปี 2549 เพิ่มเป็น 2 พันล้านเหรียญสหรัฐ และปี 2550 มีมูลค่าการขายในประเทศเกือบ 3 พันล้านเหรียญสหรัฐ
ปัจจุบัน คอมพิวเตอร์ที่ผลิตในเวียดนามสามารถครองตลาดในประเทศได้ถึง 80 % ของตลาดคอมพิวเตอร์เวียดนาม
นับตั้งแต่ปี 2550 ชิ้นส่วนอิเลคทรอนิกส์และส่วนประกอบคอมพิวเตอร์จัดเป็น 1 ใน 8 กลุ่มสินค้าของเวียดนามที่มีมูลค่าการส่งออกเกิน 2 พันล้านเหรียญสหรัฐ โดยในปี 2551 เวียดนามมีรายได้จากการส่งออกสินค้าดังกล่าวถึง 2.7 พันล้านเหรียญสหรัฐ เพิ่มขึ้นจากปี 2550 ถึง 24.1% แต่ผลจากเศรษฐกิจโลกชะลอตัวลงทำให้ในช่วง 4 เดือนแรก ( ม.ค.- เม.ย.) ของปี 2552 มีมูลค่าส่งออก 0.7 พันล้านเหรียญสหรัฐ ลดลงจากระยะเดียวกันของปีที่ผ่านมา 12.5 % อย่างไรก็ตามกระทรวงอุตสาหกรรมและการค้าเวียดนาม (MoIT) ได้ประมาณการว่าในปี 2552 เวียดนามจะสามารถส่งออกชิ้นส่วนอิเลคทรอนิกส์และส่วนประกอบคอมพิวเตอร์ได้ถึง 3.7 พันล้านเหรียญสหรัฐและในปี 2553 จะส่งออกได้มากขึ้นถึง 5.2 พันล้านเหรียญสหรัฐ
หน่วย : พันล้านเหรียญสหรัฐ
2549 2550 2551 2551 2552
(มค.-เมย.) (มค.-เมย.)
การส่งออก 1.77 2.18 2.7 0.8 0.7 (อัตราขยายตัว) 22.70% 23.00% 24.10% -12.50% การนำเข้า 2.05 2.94 3.72 1.17 0.95 (อัตราขยายตัว) 21.20% 43.30% 26.40% -18.50% ที่มา : General Statistics Office of Vietnam ตลาดส่งออก
ในปี 2551 ตลาดส่งออกที่สำคัญของสินค้าอิเลคทรอนิกส์เวียดนามซึ่งเป็นตลาดดั้งเดิม คือ
- สหภาพยุโรป มูลค่า 456.0 ล้านเหรียญสหรัฐ
- ไทย มูลค่า 404.5 ล้านเหรียญสหรัฐ
- ญี่ปุ่น มูลค่า 379.15 ล้านเหรียญสหรัฐ- สหรัฐอเมริกา มูลค่า 301.0 ล้านเหรียญสหรัฐ
- จีน มูลค่า 237.9 ล้านเหรียญสหรัฐ
- สิงคโปร์ มูลค่า 163.1 ล้านเหรียญสหรัฐ- อื่น ๆ เช่น อินเดีย เกาหลีใต้ มาเลเซีย และกัมพูชา
นอกเหนือจากตลาดดั้งเดิมดังกล่าว สินค้าอิเลคทรอนิกส์ที่ผลิตในเวียดนามยังสามารถส่งออกไปยังฮ่องกง และสมาชิกใหม่ของสหภพายุโรป เช่น ฮังการี โปแลนด์ เชค และสโลวาเนียได้อีกด้วย ทั้งนี้ กระทรวงอุตสาหกรรมและการค้าเวียดนามเชื่อว่าหากอุตสาหกรรมผลิตชิ้นส่วนอิเลคทรอนิกส์และส่วนประกอบคอมพิวเตอร์ของเวียดนามได้รับการสนับสนุนที่เหมาะสมจะทำให้เวียดนามมีรายได้จากการส่งออกสินค้าดังกล่าวเพิ่มขึ้นมาก
ในช่วง 2 — 3 ปีที่ผ่านมามีนักลงทุนต่างชาติเข้ามาลงทุนในสาขาเครื่องใช้ไฟฟ้าและสินค้าอิเลคทรอนิกส์ / ส่วนประกอบคอมพิวเตอร์ในเวียดนามเพิ่มมากขึ้นโดยมีโครงการลงทุนจากต่างประเทศขนาดใหญ่ 5 โครงการ คือ
- กลุ่มแคนนอน ( Canon Group ) จากญี่ปุ่น มีโครงการผลิตเครื่องพริ้นต์เตอร์
- กลุ่มอินเทล ( Intel Group ) จากสหรัฐอเมริกา มีโครงการมูลค่า 1 พันล้านเหรียญสหรัฐ
- Nidec Group จากญี่ปุ่นมีโครงการมูลค่า 1 พันล้านเหรียญสหรัฐเพื่อผลิตมอเตอร์สำหรับใช้ในอุปกรณ์คอมพิวเตอร์และเครื่องบันทึกเกี่ยวกับการรับภาพ ( optical DVD recorder )
- ฟอกซ์คอนน์ ( Foxconn ) จากจีนไทเป มีโครงการมูลค่า 1 พันล้านเหรียญสหรัฐเพื่อผลิตอุปกรณ์ / ชิ้นส่วนอิเลคทรอนิกส์
- ซัมซุง ( Sumsung ) จากเกาหลีใต้ มีโครงการมูลค่า 650 ล้านเหรียญสหรัฐเพื่อผลิตชิ้นส่วนอิเลคทรอนิกส์ในจังหวัด บัค นินห์ ( Bac Ninh )
เวียดนามมีประเทศคู่แข่งขันที่สำคัญคือ จีน มาเลเซียและไทยโดยในปี 2551 สินค้าที่ผลิตในประเทศทั้งสามเข้าสู่ตลาดโลกมีมูลค่า 576.7, 79.3 และ 31.1 พันล้านเหรียญสหรัฐ ตามลำดับ อย่างไรก็ตามเวียดนามยังมีความได้เปรียบด้านค่าจ้างแรงงานที่ต่ำกว่าปัจจุบันมีกลุ่มนักลงทุนอิเลคทรอนิกส์รายใหญ่บางรายได้ย้ายฐานธุรกิจจากจีนเข้ามาดำเนินการในเวียดนามแล้ว
ประเทศ มูลค่า ( ล้านเหรียญสหรัฐ)
จีน 576,726.20
มาเลเซีย 79,351.20
ไทย 31,102.40
เวียดนาม 2,703.00
ที่มา : 1. จีน และมาเลเซียข้อมูลจาก Grobal Trade Atlas
2. ไทย ข้อมูลจาก ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร
3. เวียดนาม ข้อมูลจาก General Statistic Office of Vietnam
มาตรการของรัฐที่ให้การสนับสนุนกระทรวงอุตสาหกรรมและการค้าเวียดนาม ได้มีมาตรการสนับสนุนอุตสาหกรรมสาขาอิเลคทรอนิกส์ คือ
- สร้างแรงจูงใจให้นักลงทุนเข้ามาลงทุนในอุตสาหกรรมดังกล่าว โดยเสนอเงื่อนไขที่น่าสนใจด้านผลกำไร สิ่งอำนวยความสะดวกขั้นพื้นฐานและการพัฒนาอุตสาหกรรมสนับสนุนต่าง ๆ
- ให้ความสำคัญทั้งการผลิตและการประกอบชิ้นส่วนอิเลคทรอนิกส์ในครัวเรือนและสินค้า hi-tech เพื่อกระตุ้นให้เกิดประสิทธิภาพทางเทคโนโลยีการผลิตของธุรกิจ
- สนับสนุนให้มีการใช้สินค้าอิเลคทรอนิกส์ที่เวียดนามมีศักยภาพในการผลิตในประเทศมากที่สุด
- ให้ความสำคัญเป็นลำดับแรกแก่การพัฒนาสาขาการผลิตที่เป็นอุตสาหกรรมสนับสนุน เช่น model manufacture, casting และ pressing เป็นต้น
- ยกระดับการให้การส่งเสริมการค้าทั้งภาครัฐและเอกชน เพื่อสร้างจุดสนใจต่อผู้ผลิตสินค้าอิเลคทรอนิกส์ขนาดใหญ่ทั่วโลกให้เข้ามาลงทุนในเวียดนาม
ในช่วง 3 ปี ( 2549 -2551 ) ที่ผ่านมาไทยและเวียดนามมีมูลค่าการค้าชิ้นส่วนอิเลคทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์ไม่มากนักเฉลี่ยเพียงประมาณปีละ 300 - 400 ล้านเหรียญสหรัฐ โดยไทยเป็นฝ่ายขาดดุลการค้าสินค้าชิ้นส่วนอิเลคทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์ให้กับเวียดนาม เนื่องจากผู้ประกอบการไทยยังไม่ค่อยให้ความสนใจตลาดเวียดนามนัก โดยเวียดนามเป็นตลาดส่งออกสินค้าชิ้นส่วนอิเลคทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์อันดับที่ 24 ของไทยในปี 2551 มีมูลค่าส่งออก 119.5 ล้านเหรียญสหรัฐ แต่อย่างไรก็ตาม อัตราการขยายตัวของการส่งออกสินค้าดังกล่าวของไทยไปยังตลาดเวียดนามมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นทุกปี โดยสินค้าที่มีสัดส่วนการส่งออกมากที่สุดได้แก่สายไฟฟ้าคอมพิวเตอร์ รองลงไปได้แก่ หม้อแปลงไฟฟ้าและส่วนประกอบแผงวงจรไฟฟ้า และตลับลูกปืนขณะที่สินค้าสำคัญที่ไทยนำเข้าจากเวียดนามซึ่งมีมูลค่ามากที่สุดคือเครื่องคอมพิวเตอร์ อุปกรณ์และส่วนประกอบ ซึ่งในปี 2551 ที่ผ่านมามีมูลค่านำเข้า 353.1 ล้านเหรียญสหรัฐ
การค้าสินค้าอิเลคทรอนิกส์ระหว่างไทยและเวียดนาม
หน่วย : ล้านเหรียญสหรัฐ
รายการ 2549 2550 2551
การส่งออกของไทย 43.1 86.2 119.5
( อัตราขยายตัว ) +56.10% +100.00% +38.60%
- เครื่องคอมพิวเตอร์ / อุปกรณ์ / ส่วนประกอบ 3.5 36.9 61.9
- หม้อแปลงไฟฟ้าและส่วนประกอบ 18.5 18.6 14.4
- แผงวงจรไฟฟ้า 1.4 5.5 13.1
- ตลับลูกปืน 8.8 10.3 11.8
- สินค้าอื่น ๆ 10.9 14.9 18.3
การนำเข้าของไทย 289.1 318.0 360.8
( อัตราขยายตัว ) +150.50% +10.00% +13.40%
- เครื่องคอมพิวเตอร์ / อุปกรณ์ / ส่วนประกอบ 279.9 294.2 353.1
- วงจรพิมพ์ 8.5 21.0 6.8
- แผงวงจรไฟฟ้า 0.7 2.8 0.9
ที่มา : ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร
แนวโน้มของตลาดและโอกาสของผู้ประกอบการไทยปัจจุบัน ประชาชนเวียดนามใช้จ่ายเงินสำหรับสินค้าอิเลคทรอนิกส์และสินค้า IT ค่อนข้างสูงจึงเป็นที่จับตามองของนักลงทุนต่างชาติว่าเป็นตลาดที่มีศักยภาพเพราะเวียดนามมีประชากรถึง 87 ล้านคน นอกจากนี้ยุทธศาสตร์การพัฒนาอุตสาหกรรม IT ของเวียดนามปี 2553 — 2563 ซึ่งมีจุดมุ่งหมายจัดตั้งและพัฒนาe-government และ e-commerce โดยผ่านความเห็นชอบจากนายกรัฐมนตรีเวียดนามแล้วนั้น ได้กำหนดให้ต้องมีการลงทุนในอุตสาหกรรม IT เป็น 1% ของงบประมาณของรัฐและ 2% ของการลงทุนด้านสังคมทั้งหมด
นอกจากนี้ ข้อมูลจากศูนย์การศึกษาและการสื่อสารของเวียดนาม ( Centre for Education and Communication ) สังกัดกรมการศึกษาและฝึกอบรมของนครโฮจิมินห์ ประเทศเวียดนามได้ระบุว่า 70% ของครูในโรงเรียนต่างๆ ในนครโฮจิมินห์ใช้คอมพิวเตอร์ในการทำงานและปัจจุบันมียักษ์ใหญ่ด้าน IT คือ Intel, Yahoo และ Microsoft ได้เสนอหลักสูตรการฝึกอบรมระยะสั้นๆ แก่บรรดาครูเพื่อสามารถใช้อินเทอร์เนตและสร้างแผนการเรียนโดยคอมพิวเตอร์ รวมทั้งการสร้าง website เพื่อให้ครูและผู้ปกครองสามารถเข้าถึงข้อมูลข่าวสารแผนการเรียนและประกาศต่างๆ ของโรงเรียนที่ได้มีการตีพิมพ์
ตลาดเวียดนามเป็นตลาดที่มีการแข่งขันสูงโดยเฉพาะด้านราคาอย่างไรก็ตาม ผู้บริโภคของเวียดนามจะไม่พิจารณาเฉพาะด้านราคาเท่านั้นแต่คำนึงถึงคุณภาพและอายุของการใช้งานด้วย ดังนั้น หากสินค้าอิเลคทรอนิกส์สินค้า IT และคอมพิวเตอร์ของไทยมีคุณภาพ ความคงทน รูปแบบสวยงามและราคาที่เหมาะสมก็น่ามีโอกาสเข้าสู่ตลาดเวียดนามซึ่งคาดกันว่าจะเติบโต 12.6% ต่อปีในอีก 5 ปีข้างหน้า
สคต.นครโฮจิมินห์
ที่มา: http://www.depthai.go.th