นายโสภณ หนูรัตน์ หัวหน้าฝ่ายคุ้มครองและพิทักษ์สิทธิผู้บริโภค สภาองค์กรของผู้บริโภค (สภาผู้บริโภค) ได้จัดประชุมหารือแนวทางการคุ้มครองผู้บริโภค เกี่ยวกับธุรกิจเช่าซื้อรถยนต์กับหน่วยงานต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง เนื่องจากได้รับร้องเรียนจากผู้บริโภคจำนวนมากเกี่ยวกับปัญหาไม่ได้รับความเป็นธรรมจากการทำสัญญาเช่าซื้อรถยนต์กับ บริษัท กรุงไทยออโตลีส จำกัด ที่ประกอบธุรกิจไฟแนนซ์ โดยผู้บริโภคชำระหนี้ครบถ้วนตามสัญญาเช่าซื้อ แต่ไม่ได้รับคู่มือจดทะเบียนรถยนต์ตัวจริงคืนตามสิทธิ ทำให้ต้องหาแนวทางแก้ไขและมาตรการคุ้มครองผู้บริโภคต่อหน่วยงานที่เกี่ยวข้องหลายฝ่าย ร่วมหาแนวทางคุ้มครองผู้บริโภค และการจัดทำมาตรการป้องกันในอนาคต
"ปัญหาหลักที่พบ คือ ผู้บริโภคจำนวนไม่น้อย ประสบปัญหาการไม่ได้รับเล่มทะเบียนรถยนต์ แม้ว่าจะผ่อนชำระค่างวดจนครบแล้วก็ตาม สาเหตุหนึ่งที่ซับซ้อน คือ สัญญาเช่าซื้อของไฟแนนซ์ อาจถูกนำไปใช้เป็นหลักทรัพย์ค้ำประกันเงินกู้กับธนาคารโดยที่ผู้บริโภคไม่ได้รับรู้ ทำให้เกิดความไม่ชัดเจนว่าเล่มทะเบียนตัวจริงอยู่กับใคร รวมถึงยังมีปัญหาเรื่องการไม่ได้รับใบเสร็จรับเงินจากการชำระค่างวด หรือใช้เวลานานกว่าจะได้รับใบเสร็จ" นายโสภณ กล่าว
ทั้งนี้ จากหลักฐานสัญญาที่ธนาคารได้ดำเนินการสอบสวน มีสัญญาธุรกิจเช่าซื้อที่ผู้บริโภคได้ทำสัญญาไว้ ได้รับผลกระทบประมาณ 3,000 สัญญา โดยประเมินว่ามีผู้เสียหายในกรณีนี้อาจมีจำนวนมากขึ้น เนื่องจากผู้บริโภคยังไม่ทราบสิทธิของตนเอง และยังไม่ได้ร้องเรียนเข้ามา สำหรับคำแนะนำสำหรับผู้บริโภคที่ได้รับผลกระทบจากกรณีนี้ และอยู่ระหว่างการผ่อนชำระหนี้กับไฟแนนซ์ ไม่ควรหยุดชำระหนี้ เนื่องจากมีความเสี่ยงตามมาได้ จึงควรชำระหนี้ต่อไป
สำหรับการหารือเบื้องต้นร่วมกับหน่วยงานต่าง ๆ ได้มีแนวทางนำเสนอต่อทั้งหน่วยงานต่าง ๆ ทั้งธนาคารแห่งประเทศไทย (แบงก์ชาติ) ควรพิจารณามาตรการคุ้มครองผู้บริโภค โดยเมื่อผู้บริโภคผ่อนชำระหนี้ไปแล้ว แต่อาจเกิดความเสี่ยงที่ไม่ได้รับเล่มตัวจริง จึงควรมีข้อกำหนดให้ผู้ประกอบธุรกิจเช่าซื้อ แจ้งข้อมูลที่จำเป็นแก่ผู้บริโภคอย่างชัดเจน เช่น การอนุญาตให้ผู้บริโภคสามารถหยุดผ่อนชำระหรือระงับการจ่ายได้ หากบริษัทไฟแนนซ์ไม่มีความชัดเจนในการชำระหนี้กับธนาคารเพื่อไถ่ถอนเอกสารสิทธิ์กลับคืนมาให้ผู้บริโภค รวมถึงควรมีมาตรการยึดหน่วงหนี้สำหรับผู้ประกอบธุรกิจ ที่ไม่สามารถส่งมอบเอกสารสิทธิ์ให้แก้ผู้บริโภคได้ เพื่อทำให้ผู้บริโภคมั่นใจ และเชื่อมั่นในธุรกิจเช่าซื้อรถยนต์มากขึ้น รวมถึงมาตรการป้องกันการโอนสิทธิเรียกร้องโดยไม่เป็นธรรม เป็นต้น หรือโอนสิทธิไปให้แก่บริษัทอีกแห่ง
ขณะที่กรมการขนส่งทางบก ควรมีมาตรการช่วยเหลือผู้บริโภคให้ได้รับเอกสารสิทธิ์ โดยเมื่อจ่ายครบแล้วควรได้รับเอกสารสิทธิ์ แต่ที่ผ่านมา เมื่อผู้บริโภคต้องการติดตามเอกสารต้องไปฟ้องศาล ดังนั้น กรมการขนส่งทางบก จะหาแนวทางช่วยเหลือผู้บริโภคอย่างไร เพื่อไม่ให้มีกระบวนการฟ้องร้องดำเนินคดีในศาล และลดการฟ้องร้องคดีในอนาคตที่อาจเกิดขึ้นกับบริษัทไฟแนนซ์รายอื่น ๆ รวมถึงพิจารณาว่าจะทำอย่างไรให้ "เล่มแทน" หรือเล่มที่ออกใหม่ตามมาตรา 10 วรรค 3 มีสถานะเสมือนเล่มจริง เพื่อให้ผู้บริโภคคลายความกังวลในการใช้ประโยชน์จากรถยนต์ได้อย่างเต็มที่
ทางด้านกรมพัฒนาธุรกิจการค้า มีแผนประสานหน่วยงานเพื่อขอข้อมูลเกี่ยวกับผู้รับหลักประกันที่เกี่ยวข้องกับคดี เพื่อช่วยผู้บริโภคที่มีปัญหาไม่ได้เล่มทะเบียน และหารือเกี่ยวกับข้อกฎหมายต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง สำหรับธนาคารที่เป็นผู้รับหลักประกันจากบริษัทไฟแนนซ์ จะมีแนวทางดำเนินการเกี่ยวกับกฎหมายหลักประกันทางธุรกิจอย่างไร ส่วนกองบังคับการปราบปรามการกระทำความผิดเกี่ยวกับอาชญากรรมทางเศรษฐกิจ (บก.ปอศ.) มีแผนประสานงานผู้เสียหายแจ้งข้อมูลแก่หน่วยงาน ดำเนินคดีทางอาญากับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องต่อไป
ทั้งนี้ สภาผู้บริโภคคาดหวังว่าข้อเสนอและการหารือร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง จะนำไปสู่การแก้ไขปัญหาในภาพรวม และลดภาระการฟ้องร้องคดีของผู้บริโภคในอนาคต รวมถึงป้องกันกรณีที่อาจเกิดขึ้นกับ บริษัทไฟแนนซ์รายอื่น ๆ อาจใช้รูปแบบเดียวกัน และทำให้ผู้บริโภคได้รับผลกระทบตามมา
น.ส.วริษฐา ก้อนนาค รองผู้อำนวยการฝ่ายคุ้มครองและตรวจสอบบริการทางการเงิน ธนาคารแห่งประเทศไทย กล่าวว่า ธปท. พร้อมรับฟังความคิดเห็นจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และสภาผู้บริโภค เพื่อนำไปปรับใช้กับการกำกับดูแลธุรกิจไฟแนนซ์ และการป้องกันไม่ให้ผู้บริโภคได้รับผลกระทบตามมา เนื่องจากในปัจจุบัน การกำกับดูแลธุรกิจไฟแนนซ์ที่อยู่ภายใต้การดูแลของ สำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค (สคบ.) แต่จะเปลี่ยนมาอยู่ภายใต้การกำกับของ ธปท. ตั้งแต่วันที่ 2 ธ.ค.68 เป็นต้นไป โดย ธปท. เตรียมหารือร่วมกับ สคบ. กับแนวทางการกำกับดูแลในแต่ละด้าน
ทางด้าน พ.ต.อ.สมชาย โพธิ์สุวรรณ ผกก.(สอบสวน) กลุ่มงานสอบสวน กองบังคับการปราบปรามการกระทำความผิดเกี่ยวกับอาชญากรรมทางเศรษฐกิจ (บก.ปอศ.) กล่าวว่า บก. ปอศ. กำลังติดตามสถานการณ์ และจากการประเมินมีความเกี่ยวข้องกับกฎหมายหลายฉบับ ทั้ง พ.ร.บ.หลักประกันทางธุรกิจ พ.ศ. 2558 มาตรา 20 การแก้ไขหรือตกลงทั้งสองฝ่ายต้องได้รับความยินยอม ในกรณีที่การกระทำของผู้รับหลักประกันทำให้ผู้ให้หลักประกันเสียหายหรือไม่ รวมถึง พ.ร.บ.ธุรกิจสถาบันการเงิน พ.ศ. 2551 ประเด็นที่เกี่ยวกับผู้บริหารมีส่วนเกี่ยวข้องเพื่อประโยชน์ส่วนตนหรือไม่ และมาตรา 56 ระบุว่าสถาบันการเงิน หรือกลุ่มบริษัทที่สนับสนุนทางการเงิน จะต้องไม่ทุจริตหรือเอาเปรียบ ส่วนกรณีการไม่ส่งมอบเล่มให้แก่ผู้บริโภค จะต้องพิจารณาเหตุผลและการบริหารจัดการในบริษัท หรือในกรณีที่ไม่ส่งงบการเงิน จะต้องตรวบสอบอย่างใกล้ชิดต่อไป
อย่างไรก็ตาม การประชุมหารือแนวทางคุ้มครองผู้บริโภค เกี่ยวกับธุรกิจเช่าซื้อรถยนต์ เกิดขึ้นมาจากผู้บริโภคจำนวนมาก ไม่ได้รับความเป็นธรรมจากการทำสัญญาเช่าซื้อรถยนต์ โดยเป็นผู้บริโภคที่ชำระหนี้ครบถ้วนแล้ว แต่ไม่ได้รับคู่มือจดทะเบียนรถยนต์คืนตามสิทธิ และเมื่อตรวจสอบพบว่า บริษัทไฟแนนซ์ กรุงไทยออโต้ลีส ได้มีการโอนสิทธิเรียกร้องให้อีกบริษัทหนึ่งคือ บริษัท เนชั่นแนล ไอรานี่ แกส จำกัด และบริษัทที่ได้รับโอนสิทธิ ไม่สามารถดำเนินการส่งคู่มือจดทะเบียนตัวจริงให้แก่ผู้เช่าซื้อได้ อีกทั้งจากการตรวจสอบยังพบว่า คู่มือการจดทะเบียนตัวจริงถูกนำไปเป็นหลักประกันทางธุรกิจ เพื่อขอสินเชื่อกับบริษัทอีกแห่งหนึ่งด้วย
ทั้งหมดจึงส่งผลกระทบทำให้ผู้บริโภคที่ได้ชำระค่างวดรถยนต์ครบตามสัญญาเช่าซื้อ แต่ไม่ได้รับเล่มตัวจริง และบางคนได้รับเล่มแทน แต่เอกสารที่ได้รับดังกล่าว ไม่สามารถนำไปต่อภาษีรถยนต์ได้ ทำให้สภาผู้บริโภคได้มีการเจรจา ประสานงานและดำเนินคดี และศาลชั้นต้นมีคำสั่งให้สภาผู้บริโภคชนะคดี และในปัจจุบันอยู่ระหว่างอุทธรณ์
ขณะที่ผู้บริโภคอีกส่วน อยู่ระหว่างการผ่อนชำระ แต่เมื่อได้รับข่าวสารของผู้บริโภครายอื่น จึงหยุดชำระค่างวด ต่อมาถูกฟ้องร้องคดีโดยเห็นว่าเป็นการปฏิบัติที่ไม่เป็นธรรม ทำให้สภาผู้บริโภค ได้จัดหาทนายช่วยเหลือผู้บริโภคที่ถูกฟ้องร้องเพื่อดำเนินการต่อสู้คดี