นายชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร (กทม.) เปิดเผยถึงสถานการณ์ฝุ่นละอองขนาดเล็ก (PM 2.5) ในกรุงเทพฯ ที่วันนี้มีค่าความเข้มข้นในระดับสีส้มว่า ขณะนี้กรุงเทพฯ เปลี่ยนจากฤดูฝนเริ่มเข้าสู่ฤดูฝุ่น คือประมาณเดือนพ.ย.-ก.พ. โดยจะเห็นได้ว่า ไม่ใช่แค่ในพื้นที่กรุงเทพฯ เท่านั้นที่มีค่าฝุ่นเป็นสีส้มทั้ง 50 เขต แต่ทั้งภาคกลางได้รับผลกระทบเรื่องฝุ่น ไม่ว่าจะเป็นนครปฐม สมุทรปราการ สมุทรสงคราม ฉะเชิงเทรา ปทุมธานี ล้วนมีค่าฝุ่นในระดับสีส้ม
สำหรับการวัดค่าฝุ่นของกรุงเทพฯ ที่เห็นว่าเป็นระดับสีส้ม กทม. จะใช้ค่า PM 2.5 ซึ่งมีหน่วยเป็นไมโครกรัม/ลูกบาศก์เมตร (มคก./ลบ.ม.) ไม่ใช่ค่าดัชนีคุณภาพอากาศ (AQI) ซึ่งบางครั้งอาจทำให้สับสนเพราะตัวเลขจะห่างกันเป็นหลักร้อย โดยกทม. แบ่งระดับฝุ่นออกเป็น 5 สี คือ สีฟ้า 0-15 มคก./ลบ.ม. สีเขียว 15.1-25 มคก./ลบ.ม. สีเหลือง 25.1-37.5 มคก./ลบ.ม. สีส้ม 37.6-75 มคก./ลบ.ม. และสีแดง 75.1 มคก./ลบ.ม. ขึ้นไป
เพื่อป้องกันการสะสมของฝุ่น ในวันที่ 4 ธ.ค. 68 กทม. จึงขอความร่วมมือให้หน่วยงานที่สามารถ Work from Home (WFH) ได้ ปรับรูปแบบการทำงาน โดยไม่บังคับ ส่วนหน่วยงานที่ต้องให้บริการประชาชนยังคงทำงานตามปกติ โรงเรียนไม่ปิด เพราะเชื่อว่าที่โรงเรียนมีครูดูแล ไม่ให้ออกไปทำกิจกรรมกลางแจ้ง และสวมหน้ากากจึงปลอดภัยกว่าอยู่บ้าน หากปิดโรงเรียน ผู้ปกครองต้องรับภาระและเด็กเล็กอาจออกไปสัมผัสฝุ่นมากกว่า
ส่วนเกณฑ์การประกาศ WFH คือ ต้องมีค่าฝุ่น PM 2.5 สีส้มครบทั้ง 50 เขต ต่อเนื่อง 2 วัน และมีจุดความร้อนเพิ่มขึ้น ซึ่งขณะนี้เกินเกณฑ์แล้ว ปัจจุบันมีผู้เข้าร่วมประมาณ 170,000 คน เป้าหมายคือ 300,000 คน มีหน่วยงานเข้าร่วม 346 หน่วยงาน โดยจะประกาศขอความร่วมมือในวันที่ 4 ธ.ค. 68 เพื่อช่วยลดปริมาณการจราจร ลดการปล่อยไอเสีย และป้องกันการสะสมของฝุ่นในช่วงปลายสัปดาห์
"WFH เป็นการขอความร่วมมือด้วยความสมัครใจ ไม่ได้บังคับ ปีที่แล้วทดลอง 1 วัน (วันวาเลนไทน์) พบว่าปริมาณรถลดลงประมาณ 13 %" ผู้ว่าฯ กทม. กล่าวในส่วนของมาตรการอื่น กทม. จะเข้มงวดมาตรการที่ไม่กระทบประชาชน เช่น ไซต์ก่อสร้าง การตรวจรถควันดำ ส่วนประชาชนช่วยได้ เช่น บำรุงรักษารถ เปลี่ยนน้ำมันเครื่อง ลดใช้รถดีเซลเก่า ใช้รถสาธารณะ และลดการเผาในที่โล่ง ส่วนวันที่ 4 ธ.ค. นี้ หากสามารถ WFH ได้ ก็ช่วยลดการจราจร คนที่จำเป็นต้องเดินทาง เช่น พนักงานทำความสะอาด หรือผู้ปฏิบัติงานภาคสนาม จะได้เดินทางสะดวกขึ้น
"ปริมาณฝุ่นที่ระดับ 37.5 (สีส้ม) หากลดต้นเหตุเพียงเล็กน้อย เช่น ลดจำนวนรถลงประมาณ 10% ก็อาจกลับลงมาเป็นสีเหลืองได้ ขอให้ประชาชนดูแลสุขภาพ ลดการออกกำลังกายกลางแจ้ง กลุ่มเสี่ยงควรใส่หน้ากากหรือใช้เครื่องฟอกอากาศ และช่วยกันดูแลเด็ก ๆ ด้วย" ผู้ว่าฯ กทม. กล่าวพล.ต.ท.อิทธิพร โพธิ์ทอง ที่ปรึกษารองนายกรัฐมนตรี (นายสุชาติ ชมกลิ่น) กล่าวว่า เพื่อป้องกันและแก้ไขปัญหาการปล่อยฝุ่น PM2.5 จากภาคการขนส่ง ในกรุงเทพมหานคร ช่วง 90 วันอันตราย ตั้งแต่วันที่ 1 ธ.ค.68 ถึงวันที่ 28 ก.พ.69 ทุกหน่วยงานได้กำหนดแผนการตรวจสอบตรวจจับและห้ามใช้รถควันดำริมเส้นทางจราจรในพื้นที่กรุงเทพมหานครตามจุดต่าง ๆ วันละ 14 ชุด และกรมการขนส่งทางบกจัดชุดผู้ตรวจการตรวจสอบรถควันดำในพื้นที่กรุงเทพมหานครและปริมณฑลวันละ 16 ชุด
ส่วนในพื้นที่ต่างจังหวัดดำเนินการเข้มข้นในเมืองหลัก โดยสำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษที่ 1-16 กรมควบคุมมลพิษ บูรณาการร่วมกับสำนักงานขนส่งจังหวัด สำนักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัด ตำรวจภูธรจังหวัด และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น หากตรวจพบรถปล่อยควันดำเกินค่ามาตรฐานเจ้าพนักงานจราจรจะสั่งระงับการใช้รถเป็นชั่วคราวและให้ไปปรับปรุงแก้ไขภายใน 15 วัน จากเดิมที่ให้เวลาปรับปรุงแก้ไข 30 วัน เป็นการลดระยะเวลาให้ใช้รถในระหว่างที่ตรวจพบว่ามีควันดำเกินมาตรฐานซึ่งจะต้องไปปรับปรุงแก้ไขภายในเวลาที่กำหนด หากฝ่าฝืนคำสั่งจะมีโทษฐานฝ่าฝืนคำสั่งนายทะเบียนตามกฎหมายว่าด้วยรถยนต์และกฎหมายว่าด้วยการขนส่งทางบกด้วยเช่นกัน และอาจถูกสั่งระงับใช้รถเด็ดขาด