นพ.รุ่งเรือง กิจผาติ หัวหน้าที่ปรึกษาระดับกระทรวง (นพ.ทรงคุณวุฒิระดับ 11) ในฐานะประธานคณะกรรมการ MIU (MOPH Intelligence Unit) กระทรวงสาธารณสุข (สธ.) กล่าวว่า โรคติดต่อนำโดยยุงลาย ทั้งโรคไข้เลือดออก โรคไข้ปวดข้อยุงลาย และโรคติดเชื้อไวรัสซิกา ยังเป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญของไทย สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 11 (สคร.) จังหวัดนครศรีธรรมราช จึงได้วิจัยนวัตกรรมการเฝ้าระวังเชื้อไวรัสเดงกี ไวรัสชิคุนกุนยา และไวรัสซิกา ในยุงลายบ้านและยุงลายสวน โดยศึกษากึ่งทดลองในกลุ่มตัวอย่างอาคารบ้านเรือน และกลุ่มตัวอย่างยุงลายเกาะพักในอาคารบ้านเรือน 6 พื้นที่เสี่ยงสูงต่อโรคไข้เลือดออก ในตำบลบ่อผุด อำเภอเกาะสมุย จังหวัดสุราษฎร์ธานี, ตำบลกะทู้ อำเภอกะทู้ จังหวัดภูเก็ต และตำบลกะไหล อำเภอตะกั่วทุ่ง จังหวัดพังงา อย่างน้อยพื้นที่ละ 200 หลัง บันทึกตำแหน่งโดยใช้เครื่องวัดพิกัด GPS และเก็บตัวอย่าง pool ของยุงลายพื้นที่ละ 100 pools ด้วยเครื่องดูดยุง เพื่อทำการสกัด RNA
นพ.รุ่งเรือง กล่าวต่อว่า ผลการศึกษาพบการติดเชื้อร่วมระหว่างเชื้อไวรัสเดงกี ซีโรไทป์ 1, 2 และ 3 กับเชื้อไวรัสชิคุนกุนยาในตัวอย่าง pool ของยุงลายบ้าน 1 pool คิดเป็น 1% จากพื้นที่จังหวัดสุราษฎร์ธานี พบการติดเชื้อไวรัสเดงกี ซีโรไทป์ 1 ในตัวอย่าง pool ของยุงลายบ้าน 1 pool คิดเป็น 1% จากพื้นที่จังหวัดภูเก็ต และไม่พบการติดเชื้อไวรัสในตัวอย่าง pool ของยุงลายบ้าน จากพื้นที่จังหวัดพังงา ส่วนตัวอย่าง pool ของยุงลายสวน ซึ่งเก็บได้เฉพาะพื้นที่จังหวัดสุราษฎร์ธานี ไม่พบการติดเชื้อไวรัสเช่นกัน
สำหรับอาคารบ้านเรือนที่พบยุงลายตัวเต็มวัยเกาะพัก มีลักษณะการกระจายเป็นกลุ่มก้อน สอดคล้องกับชีวนิสัยของยุงลายบ้านที่ชอบวางไข่ตามภาชนะรองรับน้ำในบ้านและรอบบ้าน มีระยะบินออกหากินเลือด และแหล่งเกาะพักเป็นช่วงสั้นๆ จึงพบว่าอาคารบ้านเรือนที่ยุงลายตัวเต็มวัยเกาะพักมีระยะใกล้กันมาก ซึ่งชี้ให้เห็นว่า พื้นที่ชุมชนพักอาศัยอาจเป็นปัจจัยกำหนดสำคัญอย่างหนึ่งที่มีอิทธิพลต่อพลวัตประชากรยุงลายและการแพร่พันธุ์ของยุงลาย
"จากผลการวิจัย ทำให้สามารถนำวิธีการตรวจหาเชื้อไวรัสในยุงมาใช้เป็นเครื่องมือในการประเมินทางระบาดวิทยาโดยตรง เพื่อวิเคราะห์แหล่งที่มาของการแพร่กระจายไวรัสเดงกี ชิคุนกุนยา และซิกา เฝ้าระวังทางกีฏวิทยาของยุงลาย และเฝ้าระวังโรคติดต่อนำโดยยุงลาย รวมถึงถ่ายทอดนวัตกรรมไปยังเครือข่ายบริการสุขภาพในเขตสุขภาพที่ 11 และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง" นพ.รุ่งเรือง กล่าว
ทั้งนี้ สามารถทำการศึกษาวิจัยต่อยอดได้ในประเด็นเกี่ยวกับจำนวนตัวอย่าง Pool ของยุงลายตัวเต็มวัยเกาะพักในบ้านที่จับได้จากพื้นที่ที่มีนิเวศวิทยาสิ่งแวดล้อมต่างกัน และจากหลายจังหวัดที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดโรค รวมถึงประเด็นยุงลายตัวเต็มวัยเพศผู้ หรือยุงที่มีความสำคัญทางการแพทย์ชนิดอื่นมีความไวรับต่อการติดเชื้อไวรัสทั้ง 3 ตัวมากน้อยเพียงใด