นายธีรวัฒน์ แย้มสะอาด เจ้าพนักงานป่าไม้ชำนาญงาน ได้รับมอบหมายให้นำบันทึกพร้อมเอกสารหลักฐาน จ้งความกล่าวโทษต่อพนักงานสอบสวนกองบังคับการปราบปรามการกระทำความผิดเกี่ยวกับทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ประเด็นการก่อสร้างท่าเทียบเรือริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยาฝั่งตะวันออกรุกพื้นที่ป่า ซึ่งเป็นท่าเทียบเรือที่มี พล.ต.ท.เสรีพิศุทธ์ เตมียเวส เป็นผู้ยื่นขออนุญาต
วานนี้ คณะเจ้าหน้าที่ประกอบด้วย เจ้าหน้าที่ศูนย์ปฏิบัติการพิทักษ์ป่า (ศปก.พป.) กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม โดยหน่วยเฉพาะกิจปราบปรามพิเศษ (พยัคฆ์ไพร) กรมป่าไม้ , เจ้าหน้าที่สำนักป้องกันรักษาป่าและควบคุมไฟป่า กรมป่าไม้ , เจ้าหน้าที่ส่วนป้องกันและกิจการพิเศษ , เจ้าหน้าที่ศูนย์ป้องกันและปราบปรามที่ 1 ภาคกลาง , เจ้าหน้าที่ตำรวจ กก.1 บก.ปทส. ภายใต้การอำนวยการของนายอดิศร นุชดำรงค์ อธิบดีกรมป่าไม้ ผู้อำนวยการศูนย์ปฏิบัติการพิทักษ์ป่า (ศปก.พป.) กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และนายชีวะภาพ ชีวะธรรม ผู้อำนวยการสำนักป้องกันรักษาป่าและควบคุมไฟป่า กรมป่าไม้ โดยประสานการปฏิบัติร่วมกับกองบังคับการปราบปรามการกระทำความผิดเกี่ยวกับทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (กก.1 บก.ปทส.) อำนวยการโดย พล.ต.ต. พิทักษ์ อุทัยธรรม ผบก.ปทส.
คณะพนักงานเจ้าหน้าที่ ร่วมกันตรวจสอบการก่อสร้างท่าเทียบเรือริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยาฝั่งตะวันออก ติดต่อโฉนดที่ดินเลขที่ 4295 ตำบลบางกระบือ อำเภอบางซื่อ กรุงเทพมหานคร ตามที่ได้รับการประสานจากสถานีตำรวจนครบาลบางโพให้ส่งตัวแทนเพื่อเตรียมความพร้อมนัดหมายวันเวลาเข้าร่วมตรวจสอบที่เกิดเหตุและสอบปากคำในคดีอาญา ตามประเด็นดังนี้
1. การปลูกสร้างท่าเทียบเรือดังกล่าวต้องขออนุญาตอธิบดีกรมป่าไม้หรือไม่ หากต้องขออนุญาตแล้ว ได้มีการขออนุญาตต่ออธิบดีกรมป่าไม้หรือไม่ และอยู่ภายใต้บังคับตาม พ.ร.บ.ป่าไม้ พ.ศ.2484 หรือไม่อย่างไร
2. การปลูกสร้างท่าเทียบเรือล่วงล้ำแม่น้ำที่เกิดเหตุดังกล่าวเป็นการปลูกสร้างเข้ายึดถือครอบครองป่าเพื่อตนหรือผู้อื่นในที่สาธารณประโยชน์ ตามพ.ร.บ.ป่าไม้ พ.ศ.2484 หรือไม่อย่างไร
คณะพนักงานเจ้าหน้าที่ได้ร่วมกันตรวจสอบจากเอกสารหลักฐานที่ส่งมาพร้อมหนังสือสถานีตำรวจนครบาลบางโพ ดังกล่าวข้างต้น พบว่าท่าเทียบเรือดังกล่าวมีใบอนุญาตให้ปลูกสร้างสิ่งล่วงล้ำลำน้ำ ใบอนุญาตเลขที่ 18/2544 ลงวันที่ 9 มีนาคม 2544 ออกตามความในมาตรา 117 แห่งพระราชบัญญัติการเดินเรือ(ตรวจสอบพบชื่อผู้ขออนุญาตระบุชื่อ พล.ต.ท. เสรี เตมียเวส ในขณะนั้น) พุทธศักราช 2456 ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติการเดินเรือฯ (ฉบับ 14) พ.ศ.2535 มีขนาดไม่เกิน 500 ตันกรอส และมีขอบเขตขนาดความกว้าง 10.35 เมตร ความยาว 21.35 เมตร คิดเป็นเนื้อที่ 0-0-55.24 ไร่
จากนั้นได้โดยสารเรือล่องไปตามแม่น้ำเจ้าพระยาตรวจพบมีท่าเทียบเรือดังกล่าวจริง จึงได้ตรวจสอบค่าพิกัดพบเป็นตำแหน่งเดียวตรงกับแบบเอกสารคำขออนุญาตก่อสร้างสิ่งลวงล้ำลำน้ำที่ยื่นต่อกรมเจ้าท่า ซึ่งจากภาพถ่ายทางอากาศและภาพถ่ายดาวเทียมในปี 2544 ยังไม่ปรากฏการก่อสร้างท่าเทียบเรือ แต่ต่อมาปี 2545-2546 มีการก่อสร้างท่าเทียบเรือแล้ว และภาพถ่ายปัจจุบันยังปรากฏท่าเทียบเรือดังกล่าวอยู่ ซึ่งเป็นการยึดถือหรือครอบครองมาอย่างต่อเนื่อง
ทั้งนี้ ข้อกฎหมาย
(1) พ.ร.บ.ป่าไม้ พ.ศ.2484 มาตรา 54 บัญญัติว่า ห้ามมิให้ผู้ใดก่อสร้าง แผ้วถาง หรือเผาป่า หรือกระทำด้วยประการใด ๆ อันเป็นการทำลายป่า หรือเข้ายึดถือ หรือครอบครองป่า เพื่อตนเอง หรือผู้อื่น เว้นแต่จะกระทำภายในเขตที่ได้จำแนกไว้เป็นประเภทเกษตรกรรม และรัฐมนตรี ได้ประกาศในราชกิจจานุเบกษา หรือโดยได้รับใบอนุญาตจากพนักงานเจ้าหน้าที่
(2) บันทึกสำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา เรื่องเสร็จที่ 121/2555 ได้พิจารณาและให้ความเห็นบทนิยามคำว่า "ป่า" ตามมาตรา 4 (1) แห่งพ.ร.บ.ป่าไม้ พ.ศ.2484 ประกอบกับการได้มาซึ่งที่ดินตามประมวลกฎหมายที่ดิน "ป่า" จึงหมายถึงที่ดินที่ยังมิได้มีบุคคลใดได้กรรมสิทธิ์หรือได้สิทธิครอบครอง ซึ่งรวมไปถึงที่ดินรกร้างว่างเปล่า ที่ชายตลิ่ง ภูเขา ห้วย หนอง คลอง บึง บาง ลำน้ำ ทะเลสาบ เกาะ และที่ชายทะเลที่เป็นที่ดินของรัฐด้วย และแม้บทนิยามคำว่า "ที่ดิน" มาตรา 1 แห่งประมวลกฎหมายที่ดิน มิได้บัญญัติไว้อย่างชัดเจนว่าให้หมายความรวมถึงแม่น้ำด้วย แต่เมื่อพิจารณาความหมายของคำว่า "แม่น้ำ" ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 ซึ่งหมายถึง ลำน้ำใหญ่ซึ่งเป็นที่รวมของลำธารทั้งปวง "แม่น้ำ" จึงเป็นลำน้ำใหญ่และถือเป็นส่วนหนึ่งของความหมายของบทนิยามคำว่า "ที่ดิน" ตามประมวลกฎหมายที่ดิน
(3) จากตรวจสอบการอนุญาตให้เข้าทำประโยชน์ในเขตป่าตามมาตรา 54 แห่ง พ.ร.บ.ป่าไม้ พ.ศ.2484 ซึ่งสำนักการอนุญาตได้มีหนังสือกองการอนุญาต ด่วนที่สุด ที่ ทส 1602.43/530 ลงวันที่ 9 กุมภาพันธ์ 2564 เรื่อง ขอทราบข้อเท็จจริงและขอเอกสารหลักฐาน และขอให้เจ้าหน้าที่ให้ถ้อยคำ แจ้งว่า ไม่พบเรื่องราวคำขออนุญาตในกรณีการอนุญาตให้เข้าทำประโยชน์ในเขตป่า เพื่อก่อสร้างท่าเทียบเรือ ริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยาฝั่งตะวันออก ติดกับโฉนดที่ดินเลขที่ 4295 ตำบลบางกระบือ อำเภอบางซื่อ กรุงเทพมหานคร แต่อย่างใด
ทั้งนี้ คณะเจ้าหน้าที่เห็นว่าการกระทำดังกล่าวข้างต้นเป็นการกระทำผิดตาม พร.ร.บ.ป่าไม้ พ.ศ.2484 มาตรา 54 ฐาน "ก่อสร้าง หรือยึดถือ หรือครอบครองป่า เพื่อตนเองหรือผู้อื่นโดยไม่ได้รับอนุญาต" ต้องระวางโทษตามมาตรา 72 ตรี จึงมอบหมายให้เจ้าพนักงานป่าไม้ผู้แจ้งความกล่าวโทษต่อเจ้าหน้าที่ตำรวจ