ศูนย์วิจัยกสิกรไทย ระบุว่า ในปี 2567 เศรษฐกิจและธุรกิจไทย อยู่ในจังหวะฟื้นตัวต่อเนื่องหลังวิกฤตโควิดคลี่คลาย แต่การชะลอตัวของเศรษฐกิจโลกโดยเฉพาะจีน และภูมิรัฐศาสตร์โลก อย่างการสู้รบในทะเลแดง รวมถึงต้นทุนสะสมของธุรกิจที่ยังสูง ทำให้เส้นทางการขยายตัวยังมีความไม่แน่นอน กระทบธุรกิจส่งออกให้คงจะขยายตัวต่ำ ส่วนจำนวนนักท่องเที่ยวต่างชาติก็คาดว่าจะยังไม่กลับไปเท่ากับก่อนโควิด
ในระยะถัดๆ ไป เศรษฐกิจและธุรกิจไทยยังเผชิญกับ 4 เทรนด์ ที่จะเพิ่มความท้าทายมากขึ้น ได้แก่ 1) ความขัดแย้งทางภูมิรัฐศาสตร์โลก 2) การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ 3) การเปลี่ยนแปลงเทคโนโลยี โดยเฉพาะปัญญาประดิษฐ์ (AI) และ 4) การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากร
ศูนย์วิจัยกสิกรไทย ระบุว่า เทรนด์ต่างๆ เหล่านี้ จะไม่ได้เกิดขึ้นเพียงชั่วคราว หากแต่จะยิ่งทำให้การดำเนินธุรกิจ มีความซับซ้อน และเปลี่ยนแปลงได้อย่างรวดเร็ว (Dynamic) โดยแต่ละเทรนด์จะส่งผลต่อธุรกิจ ทั้งในด้านโอกาสและผลกระทบ ดังนี้
1. ความขัดแย้งทางภูมิรัฐศาสตร์โลก
สิ่งที่จะเกิดขึ้น :
-โลกแบ่งเป็น 2 ขั้ว
- ความตึงเครียดในพื้นที่ต่างๆ นำมาสู่สงครามการค้า และสถานการณ์จะยืดเยื้อ
โอกาส :
- การกระจายฐานการผลิตสู่ภูมิภาคอาเซียน เป็นผลบวกต่อธุรกิจที่อยู่ในซัพพลายเชนโลก เช่น กลุ่มอิเล็กทรอนิกส์
ผลกระทบ :
- ต้นทุนธุรกิจเพิ่ม อาทิ ค่าขนส่ง พลังงาน และวัตถุดิบ จากอุปสรรคการขนส่ง และนโยบายเพื่อความมั่นคงของแต่ละประเทศ
- การแข่งขันที่สูงขึ้น จากการระบายสินค้าของคู่แข่งไปยังตลาดเดียวกันกับสินค้าไทย เพื่อลดผลกระทบจากสงครามการค้า
2. การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
สิ่งที่จะเกิดขึ้น :
- อุณหภูมิโลกสูงขึ้นเร็ว เสี่ยงจะเกิดภัยพิบัติถี่และรุนแรง
- ทั่วโลกออกกติกาด้านสิ่งแวดล้อมที่เข้มงวดมากขึ้นเรื่อยๆ
โอกาส :
- การเพิ่มเงินลงทุนในธุรกิจที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม เช่น พลังงานหมุนเวียน รถยนต์ไฟฟ้า ตลาดใบรับรองไฟฟ้าสีเขียว ตลาดคาร์บอนเครดิต ฯลฯ
ผลกระทบ :
- ความเสี่ยงจากภัยพิบัติ เช่น น้ำท่วม/แล้ง การขาดแคลนน้ำ กระทบปริมาณและผลผลิตสินค้าเกษตรต้นน้ำ ด้าน PM2.5 กระทบสุขภาพ
- ต้นทุนธุรกิจเพิ่ม จากภาษี/ค่าธรรมเนียมคาร์บอน รวมถึงเกณฑ์การเงินยั่งยืน
3. การเปลี่ยนแปลงเทคโนโลยี โดยเฉพาะ AI
สิ่งที่จะเกิดขึ้น :
- การพัฒนาเทคโนโลยี AI มีความก้าวหน้ามากขึ้น ซึ่งเป็นทั้งโอกาสและความเสี่ยง
โอกาส :
- การลงทุนในเทคโนโลยี เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต
- เป็นโอกาสต่อธุรกิจ เช่น บริการทางการเงิน บริการสุขภาพ ดาต้าเซ็นเตอร์ คลาวด์ โซลูชั่น
ผลกระทบ :
- ธุรกิจที่เข้าไม่ถึงเทคโนโลยี เสี่ยงสูญเสียความสามารถในการแข่งขัน และส่งผลตามมาต่อตลาดแรงงาน
4. การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากร
สิ่งที่จะเกิดขึ้น :
- จำนวนประชากรไทยลดลง 4 ปีติดต่อกัน และไทยจะเป็นสังคมสูงวัยขั้นสุดยอดในปี 2572
โอกาส
- สินค้าและบริการเพื่อผู้สูงอายุ ทั้งตลาดในประเทศและส่งออก เช่น อาหาร ยา การรักษาพยาบาล
อุปสรรค
- ธุรกิจที่ใช้แรงงานเข้มข้น เผชิญการขาดแคลนแรงงานและต้นทุนสูงขึ้น
- ธุรกิจที่มีฐานลูกค้าส่วนใหญ่เป็นตลาดในประเทศ เผชิญการเติบโตของรายได้ที่ชะลอลง เช่น ค้าปลีก ก่อสร้าง อสังหาริมทรัพย์
ทั้งนี้ แต่ละเทรนด์สร้างโอกาสและผลกระทบต่อประเภทธุรกิจที่แตกต่างกัน และอาจเป็นคนละช่วงเวลา ทำให้สุทธิแล้ว อาจเร็วไปที่จะสรุปว่าเศรษฐกิจและธุรกิจไทยจะได้หรือเสียอย่างไร
อย่างไรก็ตาม ถ้าปรับตัวไม่ทันในการรับมือกับ 4 เทรนด์ท้าทายนี้ ก็มีความเสี่ยงที่เศรษฐกิจและธุรกิจไทยจะขยายตัวในอัตราที่ชะลอลงอีกในช่วงข้างหน้า