กรุงเทพฯ--23 พ.ย.--ไอแอม พีอาร์
มิวเซียมสยามเปิดมุมมองใหม่ทางประวัติศาสตร์ เผยวัฒนธรรมความเชื่อเกี่ยวกับการ “ปลดทุกข์”ของคนไทยในอดีต ผ่านนิทรรศการชั่วคราวเรื่อง “สืบจากส้วม”
พิพิธภัณฑ์การเรียนรู้รูปแบบใหม่ “มิวเซียมสยาม” ร่วมจัดนิทรรศการ “สืบจากส้วม” นำเสนอเรื่องราววัฒนธรรมการขับถ่ายของผู้คนในดินแดนสุวรรณภูมิตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ที่จะเผยให้เห็นประวัติศาสตร์อีกด้านหนึ่งของวัฒนธรรมไทยผ่านการสืบค้น “ส้วม” ชนิดต่างๆ ที่สำรวจพบในอุษาคเนย์
นายราเมศ พรหมเย็น ผู้อำนวยการสถาบันพิพิธภัณฑ์การเรียนรู้แห่งชาติ เปิดเผยว่า วัฒนธรรมในการขับถ่ายของผู้คนในดินแดนสุวรรณภูมิ เป็นเรื่องราวที่น่าสนใจ เพราะสามารถเผยให้เห็นสภาพสังคมชุมชนอันหลากหลาย การรับอารยธรรมความเชื่อจากแหล่งต่างๆ เข้ามาปรับประยุกต์ใช้ในกิจกรรมการขับถ่ายของเสียในชีวิตประจำวัน
“สถาบันพิพิธภัณฑ์การเรียนรู้แห่งชาติ จึงได้หยิบยกประเด็นนี้มาสร้างสรรค์เป็นนิทรรศการชั่วคราวเรื่อง ”สืบจากส้วม” เพื่อให้ผู้ชมได้เรียนรู้ประวัติศาสตร์ไทยผ่านการตีความที่แปลกใหม่ สนุกสนาน และเข้าถึงความหลากหลายทางชาติพันธุ์ในสังคมไทย รวมทั้งกระตุ้นให้ตระหนักถึงการรักษาสุขอนามัย ทั้งยังเป็นการสร้างเครือข่ายความร่วมมือระหว่างหน่วยงานและพิพิธภัณฑ์ต่างๆ ในประเทศไทย ในการขยายองค์ความรู้ต่อไปในอนาคต” นายราเมศกล่าว
สาระ “สืบจากส้วม”
เนื้อหาของนิทรรศการแบ่งออกเป็นหัวข้อต่างๆ โดยเริ่มจากการเปิดประเด็นด้วยคำถาม “ส้วมไทยมาจากไหน” มีการจำลองส้วมไทยแบบต่างๆ ตามสถานนะของผู้ใช้ ทั้งส้วมพระ, ส้วมเจ้า. ส้วมไพร่, ส้วมเจ้าสัว ฯลฯ เพื่อแสดงให้เห็นว่าคนไทยได้หยิบยืมแนวคิดเรื่องส้วมมาจากแหล่งต่างๆ ในอุษาคเนย์มาปรับใช้ในกิจวัตรประจำวันได้อย่างไร
“ส้วมกับความหลากหลาย” นำเสนอรูปแบบของส้วมไทยในอดีต พร้อมเกร็ดความรู้เกี่ยวกับส้วมของชนชาติอื่นๆ และร่วมสืบหา “ส้วมของแม่พลอย” หรือ ส้วมของนางใน(อุโมงค์) แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ จากข้อมูลในนิยาย“สี่แผ่นดิน”ของ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช และร่วมทดลองหาวิธีการนั่ง“ถานพระ”หรือส้วมพระในอดีต
“ส้วมกับศิวิไลซ์” นำเสนอการปรับเปลี่ยนสังคมไทยตามแบบอย่างอารยะประเทศ ซึ่งเป็นต้นกำเนิดของ “กรมศุขาภิบาล” โดยมีแบบจำลอง “ส้วมสาธารณะ” ในสมัยรัชการที่ 5 พร้อมตำนานการก่อตั้งของ“บริษัทออนเหวง”ที่รับกำจัดอุจาระตามบ้านเรือน และการรับวัฒนธรรมส้วมตะวันตกของชนชั้นสูงที่พระนครคีรีพระราชวังบ้านปืน และวังบางขุนพรหม รวมไปถึง “ส้วมเจ้าสัว” ของคหบดีจีนที่เข้ามาตั้งรกรากครั้งกรุงธนบุรี
“ส้วมกับสาธารณสุข” นำเสนอเรื่องราวของการรณรงค์ด้านสุขอนามัยอย่างจริงจังตั้งแต่ปีพ.ศ. 2500 โดยจำลองบรรยากาศการลงพื้นที่ภาคสนามของเจ้าหน้าที่สาธารณสุขเมื่อกว่า 50 ปีที่แล้ว และพบกับ “แม่พิมพ์ส้วม” ตัวต้นแบบที่ใช้เป็นแม่พิมพ์ในการหล่อโถส้วมเพื่อใช้ในการรณรงค์ในสมัยนั้น พร้อมชมภาพยนตร์สั้นหรือ “หนังขายขา” เพื่อรณรงค์เรื่องส้วมครั้งแรกโดย บริษัท วอลท์ดิสนีย์สตูดิโอ และสื่อต่างๆ ที่ใช้ในการรณรงค์ในอดีตจากรมอนามัย
“ส้วมเคลื่อนที่” เรียนรู้อย่างสนุกสนานกับส้วมเคลื่อนที่สารพัดรูปแบบ ตั้งแต่ “ส้วมสนาม” ของพระยาพหลพลพยุหเสนา ที่สามารถพับเก็บและพกพาได้คล้ายกระเป๋าเอกสาร มาจนถึงส้วมยุคใหม่ดีไซน์เก๋ เช่น ส้วม Sofa So Good ที่ออกแบบดูหรูหราน่านั่ง มีฝาปิดและที่รองแขนบุหนังเกรดเอ หรือ ส้วม For All Series ส้วมที่ออกแบบให้คนพิการสามารถใช้งานร่วมกับผู้อื่นได้ และ ส้วมสีเขียว ที่แสดงนวัตกรรมการแยกปัสสาวะและอุจจาระออกจากกันเพื่อนำไปใช้ประโยชน์ภายหลัง ในหัวข้อ “ส้วมดีมีไว้คิด”
อนึ่งนิทรรศการชุดนี้ได้รวบรวมโบราณสุขภัณฑ์ที่หาชมได้ยากไว้มากมาย อาทิ “ถานพระ”ยุคสุโขทัย ที่สามารถแยกปัสสาวะและอุจจาระออกจากกันได้ , “โถพระบังคน” ที่จังหวัดลำพูนสร้างถวายพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ เมื่อครั้งเสด็จเยี่ยมราษฏรในถิ่นทุรกันดารเมื่อปี พ.ศ. 2501, “ส้วมนั่งราบขอบไม้” ชนิดถังเทที่คนกรุงเทพฯ ใช้กันเมื่อปี พ.ศ. 2470, และ “ชุดสุขภัณฑ์ของกรมพระยาดำรงราชานุภาพ” เมื่อครั้งทรงผนวชและประทับอยู่ที่วัดนิเวศน์ธรรมประวัติ
นอกจากนี้ในแต่ละโซนยังได้มีการนำเสนอภาพยนตร์สั้นชุดพิเศษที่จะพาผู้ชมทุกท่านย้อนเวลากลับไป “ขี้ คลาย คดีเด็ดเว็จแตก ย้อนอดีตสยามประเทศ” จาก 2 นักสืบหัวเห็ดเชอร์ล็อกโฮล์ม นำแสดงโดย “ดีเจโจ๊ก” รับบทเป็น “บุญโฮม” และ “แจ๊ส ชวนชื่น” รับบทเป็น “หมอวสันต์” โดยจะชวนทุกท่านไปร่วมค้นหา “สาระ-คดี” วัฒนธรรมการขับถ่ายของคนไทยในอดีตจนถึงปัจจุบัน ในมุมมองที่สนุกสนานอย่างมีสาระ เดินทางย้อนเวลาสืบหาส้วมในวรรณคดี “ขุนช้าง-ขุนแผน” แล้วไปตามหาห้องส้วม “แม่พลอย” ในนิยาย “สี่แผ่นดิน” และร่วม “ขี้” คลายคดี “ผีกระสือ” ในสมัยพระนครเมื่อ 100 กว่าปีที่ผ่านมา และปิดท้ายด้วยตำนาน “สุขา” ของไทยในยุค “ซิกส์ตี้” ที่เป็นรากฐานของงานสาธารณสุขมาจนถึงปัจจุบัน
สถาบันพิพิธภัณฑ์การเรียนรู้แห่งชาติ ขอเชิญทุกท่านมาร่วมสืบค้นเรื่องราวการปลดปล่อยความทุกข์ของคนไทยตั้งแต่อดีตและปัจจุบัน ใน นิทรรศการเรื่อง “สืบจากส้วม” ที่จัดขึ้น ณ มิวเซียมสยาม ท่าเตียน กรุงเทพฯ โดยนิทรรศการมีกำหนดจัดแสดงตั้งแต่วันที่ 19 พฤศจิกายนศกนี้ ไปจนถึงเดือนเมษายนปี 2554 (ปิดวันจันทร์)
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ โทร. 02-225-2777 หรือwww.museumsiam.com/activities