UniNet จับมือ มจธ. เดินหน้าพลิกโฉมบริการเพื่อการศึกษาและงานวิจัย ด้วยเทคโนโลยี AI โดยมีเป้าหมายพัฒนา 5 บริการหลักใน ThaiLIS หรือ โครงการพัฒนาเครือข่ายระบบห้องสมุดในประเทศไทย โดยนำ AI มาเป็นเครื่องมือเชื่อมเครือข่ายสร้างคลังความรู้ที่เข้าถึงง่าย ครอบคลุมความรู้ทุกสาขา เป้าหมายพัฒนา AI ต่อเนื่อง 10 ปี ให้ทันสมัย ไม่ตกยุค หวังเป็นเครื่องมือสำคัญที่ช่วยผลักดันและสร้างงานวิจัยที่สำคัญของไทย
รศ.ดร.ประมา ศาสตระรุจิ ผู้อำนวยการสำนักงานบริหารเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการศึกษา (UniNet) กล่าวว่า โครงการพัฒนาเครือข่ายระบบห้องสมุดในประเทศไทย หรือ ThaiLIS เป็นส่วนงานสำคัญด้านการให้บริการฐานข้อมูลความรู้ ในลักษณะเครือข่ายห้องสมุด โดย UniNet ตั้งเป้าหมายนำ AI มาเป็นเครื่องมือสำคัญในการพัฒนา 5 บริการหลัก โดยเริ่มจาก "บริการฐานข้อมูลออนไลน์ (Reference Database)" ซึ่งเป็นแหล่งรวมฐานข้อมูลงานวิจัยจากทั่วโลก UniNet จะนำ AI เข้ามาช่วยวิเคราะห์ คัดกรองว่าฐานข้อมูลใดคุณค่าและจำเป็นต่อการใช้งานของนักวิจัยไทยมากที่สุด เนื่องจากค่าลิขสิทธิ์ฐานข้อมูลเพิ่มขึ้นปีละประมาณ 8% แต่มีงบประมาณที่จำกัด การนำ AI เข้ามาจะช่วยให้ฐานข้อมูลที่มีอยู่นั้นถูกนำไปใช้อย่างคุ้มค่าที่สุด ปัจจุบันมีสถาบันการศึกษาและหน่วยงานวิจัยเป็นสมาชิกที่สามารถเข้าใช้บริการได้ฟรีกว่า 80 แห่ง
ด้าน ผศ.ดร.กานดา บุญโสธรสถิตย์ หัวหน้าศูนย์วิจัยนวัตกรรมโลจิสติกส์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี (มจธ.) ในฐานะที่ปรึกษา UniNet กล่าวเสริมว่า อีกบริการสำคัญที่เตรียมนำ Generative AI เข้ามาใช้คือ "iThesis (ไอธีสิส)" ซึ่งเป็นเครื่องมือช่วยในการเขียนวิทยานิพนธ์ จนถึงจัดส่งบัณฑิตวิทยาลัยสำหรับนักศึกษาปริญญาโทและเอก โดยจะเพิ่มฟังก์ชันแชตบอตที่คล้ายกับ ChatGPT หรือ Gemini เพื่อช่วยในการสืบค้นข้อมูล และมีระบบตรวจทานเพื่อป้องกันการคัดลอก นอกจากนี้ยังจะมีบริการใหม่ คือ "อะคาดาแมท" (Academatch) ที่ใช้ AI มาช่วยจับคู่หัวข้อวิจัยของนักศึกษากับอาจารย์ที่ปรึกษาที่เหมาะสม ลดปัญหาความขัดแย้งระหว่างนักศึกษากับที่ปรึกษาที่อาจเกิดขึ้น
ยังมี "บริการจัดเก็บเอกสารอิเล็กทรอนิกส์ (Thai Digital Collection) หรือ TDC" เป็นคลังเอกสารอิเล็กทรอนิกส์ ซึ่งรวบรวมวิทยานิพนธ์และเอกสารหายาก UniNet มีแผนที่จะใช้ AI ในการเชื่อมต่อบริการต่างๆ เข้าด้วยกัน เช่น การเชื่อมต่อกับ iThesis เพื่อให้วิทยานิพนธ์ถูกอัปโหลดเข้าสู่ TDC โดยอัตโนมัติ เมื่อมีฐานข้อมูลที่มากพอ ก็จะสามารถสร้าง "Local Wisdom" หรือองค์ความรู้ใหม่ๆ ที่เกิดจากฐานข้อมูลของ UniNet เอง ให้เป็นศูนย์รวมแหล่งข้อมูลที่มีคุณค่า (Golden Source) ที่ตอบโจทย์การใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพ
"อีก 2 บริการที่เตรียมนำ AI เข้ามาใช้พัฒนา คือ Union Catalog และ Software Automated Library ทั้งนี้ แผนการพัฒนาบริการของ UniNet ด้วย AI เป็นโครงการระยะยาว 10 ปี ซึ่งจะทำให้มั่นใจได้ว่าเทคโนโลยีที่นำมาใช้จะทันสมัยและตอบโจทย์ความต้องการของผู้ใช้งานได้อย่างต่อเนื่อง เพื่อให้บรรลุเป้าหมายของ UniNet ในการเป็นผู้บริหารจัดการทรัพยากรความรู้และเป็นผู้สนับสนุนการสร้างองค์ความรู้ใหม่ๆ ให้กับประเทศไทย" ผศ.ดร.กานดา กล่าว