กรุงเทพฯ--13 ก.ค.--กิลเบิร์ต รี้ด แอนด์ คอมปานี
โดย ไพบูลย์ อมรภิญโญเกียรติ
บริษัท กิลเบิร์ต รี้ด แอนด์ คอมปานี จำกัด
paiboon@gilbertereed.com
อาทิตย์ที่ผ่านมาข่าวดังในวงการเน็ทคงหนีไม่พ้นเรื่องของภาพลับดาราภาพยนต์ชื่อดังรายหนึ่งถูกเผยแพร่ผ่านทางอินเตอร์เน็ตและเว็บไซท์ที่เป็นแหล่งที่มาของภาพหรือตกเป็นข่าวก็หนีไม่พ้น เว็บไซท์ pantip.com เจ้าเก่าที่มักจะมีผู้ไม่หวังดีนำเอาภาพต่างๆของดาราหรือผู้มีชื่อเสียงไปติดไว้ในเว็บไซท์นี้และหลังจากนั้นก็อาจมีการดาวน์โหลดภาพดังกล่าวเพื่อส่งอีเมล์ถึงกันเป็นทอดๆรวมถึงการตั้งกระทู้เพื่อวิจารณ์ต่างๆนาๆ ปัญหาที่เกิดขึ้นนี้ไม่ใช่เรื่องใหม่สำหรับเว็บไซท์ชื่อดังอย่าง pantip.com เพราะหากย้อนกลับไปดูปูมหลังที่ผ่านๆมา เว็บไซท์ pantip.com มักตกเป็นข่าวหรือจำเลยเช่นนี้บ่อยครั้งไม่ว่าจะเป็นการที่บุคคลผู้ไม่ประสงค์ดีบางกลุ่มใช้บริการของ pantip.com ไปในทางที่เสื่อมเสียหรือใช้เว็บไซท์เป็นช่องทางในการกระทำความผิดกฎหมายผ่านทางอินเตอร์เน็ทเช่น เสนอขายเว็บผีซีดีเถื่อนหรือแม้แต่การล่อลวงเยาวชนไปเพื่อทำอนาจาร ปัญหาที่ตกเป็นข่าวและเป็นที่ถกเถียงกันในทางกฎหมายคือ เว็บไซท์ pantip.com ต้องรับผิดจากการกระทำของบุคคลที่นำเอาภาพดังกล่าวไปเผยแพร่บนเว็บไซท์ pantip.com หรือไม่ เราจะมาคุยถึงเรื่องนี้กันครับ
เมื่อพิจารณาจากข้อเท็จจริงที่เป็นข่าวเกี่ยวกับการเผยแพร่รูปของดาราภาพยนต์นั้น ผมเห็นว่า มีความผิดตามกฎหมายอาญาที่เกี่ยวข้องกับเรื่องนี้อยู่ 2 เรื่องครับ คือ
1) ความผิดฐานเผยแพร่ซึ่งสื่อลามกอนาจาร ตามประมวลกฎหมาย อาญา มาตรา 287 ที่ระบุว่าผู้ใด
(1)_ _ _ทำให้เผยแพร่โดยประการใดๆซึ่งเอกสาร ภาพเขียน ภาพพิมพ์ ภาพระบายสี สิ่งพิมพ์ รูปภาพ ภาพโฆษณา เครื่องหมาย รูปถ่าย ภาพยนตร์ แถบบันทึกเสียงหรือแถบบันทึกภาพหรือสิ่งอื่นใดอันลามก_ _ _ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 3 ปีหรือปรับไม่เกิน 6 พันบาทหรือทั้งจำทั้งปรับ
2) ความผิดฐานหมิ่นประมาท ตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 326 และ 328 ซึ่งระบุว่า
มาตรา 326 ผู้ใดใส่ความผู้อื่นต่อบุคคลที่สาม โดยประการที่น่าจะทำให้ผู้อื่นนั้นเสียชื่อเสียง ถูกดูหมิ่นหรือถูกเกลียดชัง ผู้นั้นกระทำความผิดฐานหมิ่นประมาท ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินหนึ่งปี หรือปรับไม่เกินสองพันบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
มาตรา 328 ถ้าความผิดฐานหมิ่นประมาทได้กระทำโดยการโฆษณาด้วยเอกสาร ภาพวาด ภาพระบายสี ภาพยนตร์ ภาพหรือตัวอักษรที่ทำให้ปรากฏด้วยวิธีใด แผ่นเสียง หรือสิ่งบันทึกเสียงอย่างอื่น กระทำโดยการกระจายเสียง หรือโดยการกระทำการป่าวประกาศด้วยวิธีอื่นใด ผู้กระทำต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินสองปี หรือปรับไม่เกินสี่พันบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
เมื่อพิจารณาจากรายละเอียดของข้อกฎหมายดังกล่าวข้างต้นนั้น เจ้าของเว็บไซท์ pantip.com จะมีความผิดก็ต่อเมื่อเจ้าของเว็บไซท์มีเจตนาหรือจงใจ1)ในการเผยแพร่ภาพดังกล่าวที่เป็นภาพลามกอนาจารผ่านทางเว็บไซท์ของตน( ลามกอนาจารหรือไม่นั้นศาลจะเป็นผู้ชี้ขาดตัดสินในที่สุดครับ)และ/หรือ2)มีเจตนาหมิ่นประมาทโดยการโฆษณาผ่านทางเว็บไซท์ของตนเพื่อทำให้เกิดความเสียหายแก่ดาราภาพยนตร์ที่เป็นผู้เสียหาย (having actual knowledge and/or constructive knowledge) ซึ่งหากเว็บไซท์ pantip.com ไม่ได้ทราบหรือมีเจตนาหรือมีส่วนรู้เห็นถึงการกระทำอันเป็นการเผยแพร่ภาพหรือหมิ่นประมาทดังกล่าวข้างต้น เว็บไซท์ pantip.com ก็ไม่ต้องรับผิดในทางกฎหมายแต่อย่างใดครับเนื่องจากขาดเจตนาซึ่งเป็นองค์ประกอบสำคัญของการกรทำความผิดตามกฎหมายอาญาเพราะการดำเนินการทั้งหมดของเว็บไซท์ pantip.com จะกระทำหรือควบคุมผ่านเครื่องคอมพิวเตอร์โดยอัตโนมัติทั้งหมด
อย่างไรก็ตาม เว็บไซท์ pantip.com อาจต้องรับผิดหากข้อเท็จจริงเปลี่ยนไปว่าผู้ที่ได้รับความเสียหายคือ ดาราสาว ก. ได้แจ้งให้เว็บไซท์ pantip.com ทราบถึงเรื่องดังกล่าวแล้วแต่เว็บไซท์ pantip.com ยังคงเพิกเฉยและเผยแพร่ภาพดังกล่าวต่อไปโดยมิได้ลบออกจากเว็บไซท์ กรณีนี้อาจถือได้ว่า เว็บไซท์ pantip.com มีเจตนาก่อให้เกิดความเสียหายต่อดาราสาว ก.และอาจมีความผิดตามที่กล่าวมาข้างต้นได้ ดังนั้น ผมแนะนำว่า ท่านผู้อ่านที่เป็นเจ้าของเว็บไซท์ทั่วไปว่าหากมีการแจ้งหรือมีการร้องเรียนเกี่ยวกับการละเมิดสิทธิหรือกรณีดังกล่าวเข้ามา ท่านควรรีบดำเนินการตรวจสอบและลบภาพหรือข้อความดังกล่าวออกโดยเร็วเพื่อแก้ไขปัญหาน่าจะดีที่สุดครับ
อีกประเด็นที่น่าสนใจและควรทำความเข้าใจคือ ผู้ที่เขียนหรือเผยแพร่ภาพดังกล่าวผ่านทางอินเตอร์เน็ตนั้น มักจะเข้าใจว่าตำรวจหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐที่เกี่ยวข้องไม่สามารถตามตัวบุคคลดังกล่าวเพื่อดำเนินคดีในทางอาญาได้ ผมขอเรียนว่า ในทางเทคนิคนั้น เจ้าหน้าที่ตำรวจสามารถตรวจสอบย้อนหลังได้ว่า ผู้ที่เผยแพร่ภาพดังกล่าวเป็นใครโดยตรวจสอบหมายเลขที่อยู่บนอินเตอร์เน็ต (IP Address) ของเครื่องคอมพิวเตอร์ที่ผู้ไม่ประสงค์ดีใช้ในการเผยแพร่หรือปิดประกาศภาพหรือข้อความที่หมิ่นประมาทหรือลามกอนาจารบนอินเตอร์เน็ต เนื่องจากการติดต่อสื่อสารบนอินเตอร์เน็ตนั้นต้องกระทำผ่านเครื่องคอมพิวเตอร์แต่ละเครื่องซึ่งจะมีหมายเลขรหัสประจำเครื่องที่ไม่ซ้ำกัน นอกจากนี้ผู้ใช้บริการโดยส่วนใหญ่มักจะต้องเชื่อมต่อระบบคอมพิวเตอร์ของตนกับผู้ให้บริการทางอินเตอร์เน็ตหรือ ISP — Internet Service Provider หรือร้านอินเตอร์เน็ตคาเฟ่ที่ท่านเข้าไปใช้บริการ ซึ่งเครื่องคอมพิวเตอร์เซิพเวอร์จะบันทึกข้อมูลการใช้บริการของท่านไว้ทุกครั้ง ดังนั้น การตรวจสอบข้อมูลย้อนหลังว่าบุคคลใดเป็นผู้กระทำผิดจึงสามารถทำได้
วิธีป้องกันปัญหาการฟ้องร้องสำหรับเว็บไซท์ที่ให้บริการเหมือน pantip.com นั้น ผมแนะนำว่าควรจะระบุเงื่อนไขในการใช้บริการ (Terms & Conditions) ว่าจะปฏิเสธความรับผิดในกรณีที่มีการหมิ่นประมาทผู้อื่นหรือเผยแพร่ภาพลามกอนาจารทางอินเตอร์เน็ตผ่านทางเว็บไซท์ของตนพร้อมทั้งระบุขั้นตอนวิธีการในการลบภาพหรือข้อความที่ละเมิดสิทธิผู้อื่น หรืออีกวิธีหนึ่งที่ต่างประเทศนิยมใช้กันคือ เจ้าของเว็บไซท์อาจใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์แบบ pop-up ให้แสดงข้อความเงื่อนไขการใช้เว็บไซท์และนโยบายการคุ้มครองสิทธิดังกล่าวโดยปรากฏขึ้นบนหน้าจอคอมพิวเตอร์ก่อนที่ผู้ใช้บริการอินเตอร์เน็ตแต่ละรายจะเข้าไปใช้บริการ ก็แก้ไขปัญหาได้ในระดับหนึ่ง ซึ่งอย่างน้อยก็พิสูจน์ได้ว่า ผู้ใช้บริการแต่ละท่านได้ทราบแล้วว่าเว็บไซท์ที่ให้บริการเป็นเพียงสื่อกลางที่ใช้ในการติดต่อระหว่างกันเท่านั้น มิได้มีส่วนรู้เห็นถึงการกระทำความผิดใดๆ ที่เกิดขึ้นแม้แต่น้อย
สุดท้ายนี้ ผู้เขียนมีความเห็นว่า สื่ออินเตอร์เน็ตเป็นเสรีภาพอย่างหนึ่งในการแสดงออกซึ่งความคิดเห็นและมีประโยชน์อย่างมากต่อการติดต่อสื่อสารระหว่าง ดังนั้น เราๆ ท่านๆ ทั้งหลายจึงควรร่วมกันใช้สื่อดังกล่าวในทางสร้างสรรค์โดยไม่ก่อให้เกิดความเสียหายแก่ผู้อื่น เพราะจริยธรรมหรือมารยาทในการใช้อินเตอร์เน็ต (Nettiquette) ที่อยู่ในจิตใจของคนนั้นบางครั้งมีความสำคัญมากกว่าความเจริญก้าวหน้าทางวัตถุเสียอีกครับ--จบ--