กรุงเทพฯ--15 พ.ค.--ศูนย์วิจัยกสิกรไทย
“หาดใหญ่” นอกจากจะเป็นเมืองเศรษฐกิจสำคัญในภาคใต้ตอนล่างของไทยแล้ว ยังเป็นปลายทางท่องเที่ยวยอดนิยมอันดับ 1 ของนักท่องเที่ยวจากประเทศเพื่อนบ้านในภูมิภาคอาเซียน คือ มาเลเซีย
เหตุระเบิด 2 จุดกลางเมืองหาดใหญ่เมื่อวันที่ 6 พฤษภาคม 2557 มีแนวโน้มบั่นทอนความเชื่อมั่นด้านความปลอดภัยในหมู่นักท่องเที่ยวต่างชาติ แต่หากไม่มีเหตุการณ์รุนแรงใดๆ เกิดขึ้นอีก สถานการณ์การท่องเที่ยวของหาดใหญ่ก็น่าจะกลับมาฟื้นตัวชัดเจนในไตรมาสที่ 3
ทั้งนี้ ศูนย์วิจัยกสิกรไทย คาดการณ์ว่า หลังจากเหตุระเบิดครั้งล่าสุดในพื้นที่เมืองหาดใหญ่
อาจะจะส่งผลให้สูญเสียรายได้ท่องเที่ยวจากนักท่องเที่ยวต่างชาติในปี 2557 ประมาณ 900-1,800 ล้านบาท (เมื่อเทียบกับคาดการณ์ก่อนเกิดเหตุระเบิด
“หาดใหญ่” เป็นเมืองท่องเที่ยวยอดนิยมของภาคใต้ตอนล่าง ทั้งนี้ด้วยความโดดเด่นของการเป็นแหล่งจับจ่ายใช้สอยสินค้านานาชนิด (อาทิ เครื่องใช้ไฟฟ้า เครื่องสำอาง เสื้อผ้า อาหารสำเร็จรูป เป็นต้น) รวมถึงแหล่งท่องเที่ยวสถานบันเทิงยามราตรี นอกจากนี้ ยังมีการส่งเสริมความโดดเด่นของแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติควบคู่กันไป ทำให้สามารถดึงดูดนักท่องเที่ยวเข้ามาเยือนประมาณปีละเกือบ 5 ล้านคนในปัจจุบัน และสร้างรายได้ท่องเที่ยวคิดเป็นมูลค่าประมาณปีละกว่า 30,000 ล้านบาท ตลาดท่องเที่ยวหลักของหาดใหญ่ คือ นักท่องเที่ยว8นไทย ซึ่งมีสัดส่วนประมาณร้อยละ 75 ของตลาดท่องเที่ยวโดยรวมของหาดใหญ่ สำหรับนักท่องเที่ยวต่างชาติมีสัดส่วนประมาณร้อยละ 25 และสร้างรายได้ให้หาดใหญ่ในสัดส่วนประมาณร้อยละ 35 ของรายได้ท่องเที่ยวรวมของหาดใหญ่ นักท่องเที่ยวต่างชาติที่เดินทางมายังหาดใหญ่ส่วนใหญ่เป็นนักท่องเที่ยวกลุ่มนักช้อปฯและนักเที่ยว ตลอดจนกลุ่มครอบครัว จากประเทศเพื่อนบ้านใกล้เคียงของไทย คือ มาเลเซีย ซึ่งครองความเป็นผู้นำในตลาดนักท่องเที่ยวต่างชาติของหาดใหญ่ในสัดส่วนกว่าร้อยละ 75 รองลงมา คือ สิงคโปร์ และอินโดนีเซีย โดยนักท่องเที่ยวมาเลเซีย ส่วนใหญ่นิยมเดินทางด้วยรถยนต์ผ่านด่านสะเดาเข้ามาเที่ยวหาดใหญ่ และแหล่งท่องเที่ยวใกล้เคียงในช่วงสุดสัปดาห์และช่วงวันหยุดในเทศกาลต่างๆ ซึ่งเป็นตลาดท่องเที่ยวหลักที่สร้างเม็ดเงินรายได้ท่องเที่ยวกว่าร้อยละ 80 ของรายได้ท่องเที่ยวจากนักท่องเที่ยวต่างชาติของหาดใหญ่
โดยเม็ดเงินส่วนใหญ่สะพัดไปสู่ธุรกิจค้าปลีกรูปแบบต่างๆ ตั้งแต่ห้างสรรพสินค้า ร้านจำหน่ายสินค้าของที่ระลึกนักท่องเที่ยว ไปจนถึงร้านค้าสะดวกซื้อรองลงมา คือ ธุรกิจโรงแรม ร้านอาหาร และสถานบันเทิงยามค่ำคืนสำหรับภาพรวมตลาดนักท่องเที่ยวต่างชาติที่เดินทางมายังหาดใหญ่ในช่วง 4 เดือนแรกของปี 2557 มีทิศทางเติบโตต่อเนื่องจากปี 2556 แม้ว่าในอัตราที่ชะลอตัวลงตามภาวะตลาดนักท่องเที่ยวต่างชาติโดยรวมของไทย โดยได้รับแรงหนุนสำคัญมาจากการจัดกิจกรรมกระตุ้นนักท่องเที่ยวในช่วงเทศกาลสงกรานต์ อีกทั้งหาดใหญ่เป็นปลายทางท่องเที่ยวที่ปลอดจากการชุมนุมทางการเมือง จึงส่งผลให้นักท่องเที่ยวต่างชาติเดินทางเข้าร่วมงานเทศกาลสงกรานต์กันอย่างคึกคัก
อย่างไรก็ตาม เหตุระเบิด 2 จุดในอำเภอหาดใหญ่เมื่อวันที่ 6 พฤษภาคมที่ผ่านมา มีแนวโน้มส่งผลกระทบต่อความเชื่อมั่นด้านความปลอดภัยในหมู่นักท่องเที่ยวต่างชาติ ศูนย์วิจัยกสิกรไทย จึงได้ประเมินผลกระทบจากเหตุการณ์ดังกล่าวต่อตลาดนักท่องเที่ยวต่างชาติของหาดใหญ่ โดยมองว่า เหตุระเบิดที่เกิดขึ้นล่าสุดในพื้นที่เขตเทศบาลเมืองหาดใหญ่อาจจะส่งกระทบเชิงจิตวิทยาในระยะสั้น หากไม่มีเหตุการณ์ความรุนแรงเกิดขึ้นตามมาอีก เนื่องจากหากย้อนกลับไปพิจารณาการเกิดเหตุระเบิดในหาดใหญ่
ปี 2550 และปี 2555 ซึ่งเหตุระเบิดเกิดขึ้นในช่วงครึ่งปีแรก พบว่านักท่องเที่ยวได้ลดลงต่อเนื่องใน 4-6 เดือนถัดมา แต่หลังจากนั้นก็ค่อยๆ ปรับตัวดีขึ้น ดังตัวอย่างกรณีในช่วงเกิดเหตุระเบิดที่หาดใหญ่เมื่อวันที่ 31 มีนาคม 2555 พบว่า ตลาดนักท่องเที่ยวสำคัญ คือ ชาวมาเลเซียเดินทางเข้ามายังประเทศไทยโดยเฉลี่ยลดลงอย่างต่อเนื่องในช่วงไตรมาส 2 และไตรมาส 3 โดยลดลงร้อยละ 13.7 และร้อยละ 9.3 ตามลำดับ เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อนหน้า
อย่างไรก็ดี เมื่อทุกภาคส่วนต่างเร่งดำเนินมาตรการต่างๆ อย่างเข้มข้น เพื่อสร้างเรียกความมั่นใจด้านความปลอดภัยในหมู่นักท่องเที่ยวมาเลเซียให้กลับคืนมา ส่งผลให้ตลาดนักท่องเที่ยวมาเลเซียฟื้นตัวขึ้นอย่างเด่นชัดตั้งแต่ปลายไตรมาส 3 (โดยเฉพาะในเดือนสิงหาคม ซึ่งเป็นช่วงปิดเทอมภาคฤดูร้อนของมาเลเซีย) และส่งผลต่อเนื่องไปยังไตรมาสสุดท้ายของปี 2555 ที่นักท่องเที่ยวมาเลเซียนิยมเดินทางเข้ามาเฉลิมฉลองเทศกาลคริสต์มาสและเทศกาลส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่เพิ่มขึ้นถึงร้อยละ 35.4 เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อนหน้า และส่งผลต่อเนื่องมาในปี 2556 ที่มีนักท่องเที่ยวมาเลเซียเดินทางมายังประเทศไทย
รวมทั้งสิ้นประมาณ 3.0 ล้านคนเพิ่มขึ้นร้อยละ 17.0 เมื่อเทียบกับปี 2555 ที่เติบโตได้ในระดับร้อยละ 3.7 เหตุระเบิดกระทบการท่องเที่ยวหาดใหญ่ ... อาจจะส่งผลให้สูญเสียรายได้จากนักท่องเที่ยวต่างชาติในปี 2557 ประมาณ 900 - 1,800 ล้านบาท
ก่อนหน้าเกิดเหตุระเบิด ศูนย์วิจัยกสิกรไทย เคยคาดการณ์ว่า ตลาดนักท่องเที่ยวต่างชาติที่ซบเซาลงในช่วงไตรมาสแรกของปี (จากการที่รัฐบาลประกาศพ.ร.ก.การบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน ครอบคลุมพื้นที่กรุงเทพฯ และบางอำเภอในจังหวัดใกล้เคียง ในช่วงระหว่างวันที่ 22 มกราคม – 18 มีนาคม 2557) จะเริ่มปรับตัวในทิศทางที่ดีขึ้นตามลำดับตั้งแต่ช่วงเทศกาลสงกรานต์ ทำให้โดยรวมตลอดทั้งปี 2557 อาจมีนักท่องเที่ยวต่างชาติเดินทางเข้ามายังหาดใหญ่รวมทั้งสิ้นประมาณ 1.3 ล้านคนเพิ่มขึ้นร้อยละ 8.8 จากปีก่อนหน้า และสร้างรายได้ท่องเที่ยวสะพัดสู่ธุรกิจที่เกี่ยวข้องคิดเป็นมูลค่าประมาณ 12,000 ล้านบาทเพิ่มขึ้นร้อยละ 14.3 จากปีก่อนหน้าที่คาดว่ามีมูลค่า 10,500 ล้านบาทอย่างไรก็ตาม หลังเกิดเหตุระเบิดในหาดใหญ่ ศูนย์วิจัยกสิกรไทย ประเมินผลกระทบของเหตุระเบิดที่มีต่อตลาดนักท่องเที่ยวต่างชาติของหาดใหญ่ ออกเป็น 2 กรณี ดังนี้
กรณีที่ 1 : หากสถานการณ์คลี่คลายลงได้ภายในช่วงไตรมาส 2 ปี 2557… หาดใหญ่อาจจะสูญรายได้จากนักท่องเที่ยวต่างชาติประมาณ 900 ล้านบาท ในกรณีนี้ทุกภาคส่วนสามารถดำเนินมาตรการเรียกความเชื่อมั่นในหมู่นักท่องเที่ยวต่างชาติกลับคืนมาได้ในเวลาอันรวดเร็ว และคาดว่าหากไม่มีเหตุการณ์ร้ายแรงใดมากระทบแล้ว มีแนวโน้มที่ตลาดนักท่องเที่ยวต่างชาติของหาดใหญ่จะเริ่มปรับตัวในทิศทางที่ดีขึ้น และจะฟื้นตัวขึ้นได้อย่างเด่นชัดตั้งแต่ไตรมาส 3 (โดยเฉพาะในเดือนสิงหาคม ซึ่งเป็นช่วงปิดเทอมภาคฤดูร้อนของนักเรียนและนักศึกษามาเลเซีย) ต่อเนื่องถึงไตรมาสสุดท้ายของปี ส่งผลให้โดยรวมตลอดทั้งปี 2557 คาดว่า จะมีนักท่องเที่ยวต่างชาติเดินทางเข้ามายังหาดใหญ่ประมาณ 1.2 ล้านคนเพิ่มขึ้นในอัตราเพียงร้อยละ 0.4 เมื่อเทียบกับปีก่อนหน้า และก่อให้เกิดรายได้ท่องเที่ยวคิดเป็นมูลค่าประมาณ 11,100 ล้านบาทเพิ่มขึ้นร้อยละ 5.7 ก่อนหน้า่มื่อเทียบประมาณการก่อนเกิดเหตุระเบิดและหลังเกิดเหตุระเบิด พบว่า ในกรณีนี้มีแนวโน้มที่นักท่องเที่ยวต่างชาติจะเดินทางเข้ามายังหาดใหญ่ลดลงประมาณ 1 แสนคนในปี 2557 ทำให้สูญเสียรายได้ท่องเที่ยวคิดเป็นมูลค่าประมาณ 900 ล้านบาท
กรณีที่ 2 : หากสถานการณ์คลี่คลายลงได้ภายในไตรมาส 3 ปี 2557… หาดใหญ่อาจจะสูญรายได้ท่องเที่ยวประมาณ 1,800 ล้านบาท ในกรณีนี้ตลาดนักท่องเที่ยวต่างชาติในหาดใหญ่จะเริ่มฟื้นตัวได้ในช่วงปลายไตรมาส 3 โดย ศูนย์วิจัยกสิกรไทย คาดว่า จะมีนักท่องเที่ยวต่างชาติเดินทางเข้ามายังหาดใหญ่ประมาณ 1.1 ล้านคน ลดลงร้อยละ 7.9 เมื่อเทียบกับปีก่อนหน้า และก่อให้เกิดรายได้ท่องเที่ยวคิดเป็นมูลค่าประมาณ 10,200 ล้านบาทลดลงร้อยละ 2.9 จากปีก่อนหน้าเมื่อเทียบประมาณการก่อนเกิดเหตุระเบิดและหลังเกิดเหตุระเบิด พบว่า ในกรณีนี้มีแนวโน้มที่นักท่องเที่ยวต่างชาติจะเดินทางเข้ามายังหาดใหญ่ลดลงประมาณ 2 แสนคนในปี 2557 ทำให้สูญเสียรายได้ท่องเที่ยวคิดเป็นมูลค่าประมาณ 1,800 ล้านบาท
ผลกระทบจากเหตุระเบิดต่อตลาดนักท่องเที่ยวต่างชาติของหาดใหญ่ในปี 2557
ปี 2557 ประมาณการก่อนเกิดเหตุระเบิด ประมาณการหลังเกิดเหตุระเบิด
คลี่คลายลงได้ คลี่คลายลงได้
ภายในQ2 ภายในQ3
จำนวนนักท่องเที่ยวต่างชาติ (คน) 1,300,000 1,200,000 1,100,000
การขยายตัวเมื่อเทียบกับปีก่อนหน้า (ร้อยละ) 8.8 0.4 -7.9
รายได้ท่องเที่ยวจากนักท่องเที่ยวต่างชาติปี 2557 (ล้านบาท) 12,000 11,100 10,200
การขยายตัวเมื่อเทียบกับปีก่อนหน้า (ร้อยละ) 14.3 5.7 -2.9
โดย : ศูนย์วิจัยกสิกรไทย
ทั้งนี้ คาดว่า เหตุการณ์ระเบิดที่หาดใหญ่จะส่งผลกระทบต่อการท่องเที่ยวในวงจำกัดเฉพาะพื้นที่ เนื่องจากอาจมีนักท่องเที่ยวบางส่วนเปลี่ยนแผนการเดินทางท่องเที่ยวไปยังแหล่งท่องเที่ยวอื่นๆ ในภาคใต้ของไทยแทน อาทิ กระบี่ พังงา ภูเก็ต สุราษฎร์ธานี และสตูล เป็นต้นดังนั้น ทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้องทั้งหน่วยงานของภาครัฐ ธุรกิจเอกชน สื่อมวลชน ตลอดจนประชาชน ซึ่งเป็นเจ้าของพื้นที่ ควรจะต้องติดตามสถานการณ์อย่างต่อเนื่อง ควบคู่กับเร่งประสานความร่วมมือในการใช้มาตรการรักษาความปลอดภัยในทุกพื้นที่อย่างเข้มงวด และส่งผลในทางปฏิบัติอย่างจริงจังและต่อเนื่อง เพื่อลดความสูญเสียที่คาดว่าจะเกิดขึ้นกับการท่องเที่ยวหาดใหญ่