(4) ช่างเทคนิคงานปูน กลุ่มอาชีพช่างยนต์ (5) ช่างยนต์ (6) ช่างซ่อมรถจักรยานยนต์ (7) ช่างซ่อมเครื่องยนต์เล็กเพื่อการเกษตร (8) ช่างเคาะพ่นสีรถยนต์ กลุ่มอาชีพอุตสาหกรรมศิลป์ (9) ช่างเย็บจักรอุตสาหกรรม (10) ช่างผลิตภัณฑ์เครื่องหนังและครุภัณฑ์ (11) ช่างเขียนลายเบญจรงค์ กลุ่มอาชีพช่างเชื่อมและโลหะแผ่น (12) ช่างเชื่อมอุตสาหกรรม กลุ่มอาชีพช่างไฟฟ้าและเครื่องทำความเย็น (13) ช่างไฟฟ้า (14) ช่างเครื่องทำความเย็นและปรับอากาศ กลุ่มอาชีพช่างกลโรงงาน (15) ช่างเครื่องมือกล (16) ช่างกลึงโลหะ (17) ช่างปรับประกอบเครื่องกล (18) ช่างควบคุมเครื่องจักร CNC (19) ช่างซ่อมบำรุงรักษาเครื่องจักร กลุ่มอาชีพช่างอิเล็กทรอนิกส์ (20) ช่างคอมพิวเตอร์เทคนิค (21) ช่างอิเล็กทรอนิกส์ (22) ช่างแมคคาทรอนิกส์ กลุ่มอาชีพช่างเขียนแบบ (23) ช่างควบคุมงานก่อสร้าง (24) ช่างเขียนแบบก่อสร้าง 2) การฝึกเตรียมเข้าทำงานนอกสถานที่ (1) ช่างกลโรงงาน (2) ช่างเชื่อมและโลหะแผ่น (3) ช่างยนต์ (4) ช่างไม้และก่อสร้าง (5) ช่างเขียนแบบ (6) ช่างไฟฟ้าและเครื่องทำความเย็น (7) ช่างอิเล็กทรอนิกส์ (8) ช่างอุตสาหกรรมศิลป์ (9) ธุรกิจและบริการ 3) ส่งเสริมและรองรับอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวและบริการ แยกเป็นสาขาดังนี้ (1) พนักงานเสิร์ฟ (2) พนักงานต้อนรับ (3) พนักงานบริการ (4) พนักงานเครื่องดื่ม (5) มักคุเทศน์ (6) ผู้ช่วยแม่บ้าน (7) พนักงานประกอบอาหาร (8) สาขาหัตถกรรมและอุตสาหกรรมศิลป์ (9) สาขาภาษาต่างประเทศ (10) สาขาการทำของที่ระลึก 4) ส่งเสริมการประกอบอาชีพอิสระ แยกเป็นสาขาดังนี้ (1) ช่างซ่อมอุปกรณ์ไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ (2) ช่างซ่อมรถจักรยานยนต์ (3) ช่างซ่อมเครื่องยนต์เล็กเพื่อการเกษตร (4) ช่างตัดเย็บเสื้อผ้าบุรุษและสตรี ช่างปักผ้าลวดลาย ทอผ้าด้วยมือ (5) ช่างตัดผมและช่างเสริมสวย (6) พนักงานนวดแผนไทย (7) ช่างแกะสลักไม้ (8) ช่างซ่อมรถยนต์ (9) ช่างเชื่อมและโลหะแผ่น (10) ช่างซ่อมและบำรุงรักษาเครื่องคอมพิวเตอร์ (11) สาขาหัตถกรรมและอุตสาหกรรมศิลป์ (12) ช่างก่ออิฐ-แบกปูน 5) ส่งเสริมและรองรับการบริหารและการจัดการ (1) พนักงานบันทึกข้อมูลและสารสนเทศ (2) พนักงานขายและบริการ หากพิจารณาเป้าหมายแผนการดำเนินงานและผลการดำเนินการในเชิงปริมาณ ปรากฏว่า ส่วนใหญ่สามารถดำเนินงานเกินกว่าเป้าหมายที่กำหนดทุกพื้นที่ แต่ในคุณภาพที่สอดคล้องกับความต้องการของตลาดแรงงานหรือนายจ้างยังไม่ชัดเจน ตารางเปรียบเทียบแผนและผลการดำเนินงานด้านพัฒนาฝีมือแรงงาน ปีงบประมาณ 2540-2544 กิจกรรม แผนดำเนินงาน ผลดำเนินการ 2540 2541 2542 2543 2544 2540 2541 2542 2543 2544ฝึกอาชีพตามแผนปกติ 225,350 232,859 205,374 185,660 179,608 226,005 251,547 273,624 206,031 199,409ฝึกเตรียมเข้าทำงาน 72,500 82,309 48,934 30,660 29,876 81,781 85,368 74,014 44,903 41,413ฝึกยกระดับฝีมือ 106,550 99,050 113,440 110,000 107,717 114,282 130,568 156,841 118,492 119,845ทดสอบมาตรฐานฝีมือแรงงาน 6,600 4,500 3,000 42,000 39,015 6,629 6,232 6,216 37,491 34,590พัฒนาบุคลากรฝึก 39,700 47,000 40,000 3,000 3,000 23,313 29,379 36,553 5,145 3,561 ที่มา : กองวิชาการและแผนงาน กรมพัฒนาฝีมือแรงงาน 5. ปัญหาอุปสรรคในการทำงานของศูนย์/สถาบันพัฒนาฝีมือแรงงานของภาคต่าง ๆ และข้อเสนอแนะของคณะทำงาน จากการที่คณะทำงานการแรงงานและสวัสดิการสังคม สภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ได้ศึกษาดูงานศูนย์/สถาบันพัฒนาฝีมือแรงงานของทุกภาคในประเทศไทย พบว่าศูนย์/สถาบันพัฒนาฝีมือแรงงานในแต่ละภาค มีปัญหาอุปสรรคหลายด้าน ซึ่งคณะทำงานฯ ได้ให้ข้อคิดเห็นและข้อเสนอแนะ ดังนี้ 5.1 ภาคเหนือ ปัญหาอุปสรรค - ขาดอัตรากำลัง โดยเฉพาะครูฝึก บุคลากร - ปัญหาด้านอาคารสถานที่ไม่เพียงพอสำหรับรองรับผู้เข้ารับการฝึก - ขาดโรงงานหรือสถานประกอบการให้การฝึกภาคปฏิบัติ - การคมนาคมไม่สะดวก - ขาดแคลนวิทยากรในสาขาอาชีพที่ตรงกับความต้องการของท้องถิ่น - ความต้องการของตลาดแรงงานด้านอุตสาหกรรมการผลิตมีน้อย - ปัญหาการส่งเสริมบุคลากรที่ได้รางวัลยอดเยี่ยมมาเป็นครูฝึกที่ไม่สามารถ ถ่ายทอดความรู้และประสบการณ์ได้ - ผู้รับการฝึกส่วนใหญ่เป็นประชากรประเภทที่ 2 (ไม่มีบัตรประจำตัวประชาชน) ไม่สามารถไปทำงานข้ามจังหวัด ข้อคิดเห็นและข้อเสนอแนะ - สถาบันพัฒนาฝีมือแรงงาน ควรดำเนินงานในเชิงรุก โดยการประสานกับสภาอุตสาหกรรมจังหวัด หอการค้าจังหวัด เพื่อกำหนดหลักสูตรความต้องการอบรมในระดับพื้นที่ภาคเหนือตอนบนมีศักยภาพทางภูมิประเทศสวยงาม ควรให้ความสำคัญกับสาขาธุรกิจบริการ หลักสูตรสาขาช่างแกะสลักน้ำแข็ง และการจัดสวน - การฝึกเตรียมคนเข้าทำงานให้แก่ผู้จบการศึกษาใหม่ ควรเป็นหน้าที่ของกระทรวงศึกษาธิการโดยเฉพาะ ซึ่งมีการปฏิรูปการศึกษาน่าจะต้องมีความรับผิดชอบได้ ระยะแรกอาจขอความร่วมมือจากสถานศึกษาเพื่อเชื่อมต่อระหว่างผู้ที่กำลังจะจบการศึกษาในการร่วมจัดหลักสูตรร่วมกันเพื่อฝึกเตรียมคนก่อนเข้าทำงาน - การฝึกยกระดับฝีมือแรงงาน ควรให้ภาคเอกชนเข้ามามีส่วนร่วมในการกำหนดหลักเกณฑ์มาตรฐานฝีมือแรงงาน 5.2 ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ปัญหาอุปสรรค - ขาดแคลนครูฝึกบางสาขาเนื่องจากค่าตอบแทนต่ำ - จำนวนห้องฝึก/สถานที่ฝึกมีน้อยไม่เพียงพอ - ศูนย์สามารถเปิดทดสอบมาตรฐานได้เฉพาะบางสาขาช่างเท่านั้น ข้อคิดเห็นและข้อเสนอแนะ - ในระยะสั้นศูนย์ขอความร่วมมือหน่วยงานราชการ และเอกชนสนับสนุนผู้ ชำนาญการ ส่วนในระยะยาวควรเพิ่มค่าตอบแทนแก่ครูฝึก 5.3 ภาคตะวันออก ปัญหาอุปสรรค - ตลาดแรงงานมีความต้องการแรงงานฝีมือในสาขาช่างต่าง ๆ เป็นจำนวนมากแต่เนื่องจากรัฐบาลมีนโยบายส่งเสริมให้เยาวชนอยู่ในระบบการศึกษามากขึ้น และเป็นระยะเวลานานขึ้น อีกทั้งขยายโอกาสให้เยาวชนที่อยู่นอกระบบโรงเรียนเข้ารับการศึกษามากขึ้น ทำให้เกิดค่านิยมเข้าศึกษาในสถานศึกษามากกว่าที่จะเข้ารับการฝึกอาชีพเพื่อหารายได้เลี้ยงตนเอง ส่งผลให้เกิดความขาดแคลนผู้สมัครฝึกแรงงานฝีมือในสาขาช่างที่มีตลาดแรงงานรองรับอยู่แล้ว - หลักสูตรของกรมไม่ตรงกับความต้องการของประชาชนในพื้นที่ - อัตรากำลังของครูฝึกมีน้อย ทำให้ไม่สามารถเปิดฝึกได้หลากหลายตามสาขาช่าง - มาตรฐานฝีมือแรงงานมีเอกภาพ แต่ไม่เป็นที่ยอมรับจากภาคการจ้างงาน โดยเฉพาะการพิจารณารับเข้าทำงาน ไม่เห็นความสำคัญของการได้มาตรฐานฝีมือแรงงานเหมือนเช่นผู้มีคุณวุฒิ ปวช. ปวส. ปริญญาตรี-เอก - ไม่มีระบบเครือข่าย ระบบการเชื่อมโยงข้อมูลสารสนเทศ (Internet) - ผู้ลงทุนที่เป็นชาวต่างประเทศ ที่นำเทคโนโลยีการผลิตระดับสูงมาใช้ทุกสาขา ไม่ได้ถ่ายทอดให้คนไทยอย่างจริงจัง หรือถ่ายทอดให้ไม่หมด - บางสาขาช่างไม่มีผู้นิยมเข้ารับฝึกอาชีพ แต่ตลาดแรงงานขาดแคลนแรงงานฝีมือขั้นพื้นฐานที่เป็นงานหนัก หรืองานตรากตรำ ข้อคิดเห็นและข้อเสนอแนะ - จัดทีมประชาสัมพันธ์การฝึกและโอกาสการได้งานทำทุกอำเภอ ประชาสัมพันธ์ภารกิจและโอกาสการมีงานทำ สิทธิและประโยชน์ที่เยาวชนจะได้รับจากการเข้ารับการฝึก และจากสถานประกอบการ จัดทำเว็บไซด์ประชาสัมพันธ์ของสถาบันฯ ร่วมมือการให้พัฒนาฝีมือแก่บุคลากรของภาครัฐและภาคเอกชนมากขึ้น เพื่อการใช้ทรัพยากรอย่างมีคุณค่าร่วมกันให้มากที่สุด ช่วยเพิ่มรายได้และลดรายจ่ายแก่ประชาชนผู้สนใจในการฝึกฝีมือแรงงานมากขึ้น จูงใจการเข้าฝึกของลูกจ้างในสถานประกอบการด้วยการใช้มาตรฐานฝีมือแรงงานเป็นเกณฑ์กำหนดอัตราการจ้างที่สูงขึ้น - ปรับหลักสูตรให้เข้ากับพื้นที่ เช่น เฟอร์นิเจอร์หวายและไม้ไผ่ ภาษาอังกฤษเพื่อการท่องเที่ยว การแปรรูปผลิตภัณฑ์เกษตร ดังนั้นหลักสูตรควรเน้นเกี่ยวกับการบริการ การท่องเที่ยว การแปรรูปผลิตผลในท้องถิ่น การทำของที่ระลึกและหัตถกรรมพื้นบ้าน (Major-Training Course) ส่วนหลักสูตรที่เป็นแกนหลักเดิม เช่น ช่างยนต์ ช่างไฟฟ้าฯลฯ นั้น ในบางพื้นที่ถือได้ว่าเป็นเพียงหลักสูตรรองลงมา นอกจากนี้ควรส่งเสริมและแนะนำให้สถานประกอบการประเภทโรงแรม รีสอร์ทต่าง ๆ จัดให้มีงานบริการดูแลผู้สูงอายุ (ชาวต่างชาติ) ซึ่งประสงค์จะเดินทางมาพักผ่อนหรือพักฟื้นสุขภาพ โดยให้สอดคล้องกับวัฒนธรรมพื้นบ้านของชาวไทย - จัดหาวิทยากรที่มีความสามารถมาทดแทน แต่ขาดความต่อเนื่องในการว่าจ้างเนื่องจากปัญหางบประมาณไม่เพียงพอ ดังนั้นควรกระจายอัตรากำลังของครูฝึกจาก สพร./ศพจ. อื่น ๆ มาให้สามารถฝึกตอบสนองกลุ่มเป้าหมายได้ - ควรให้กรมพัฒนาฝีมือแรงงานติดตั้งระบบ Internet ได้ เพราะเป็นการสนับสนุนการพัฒนารูปแบบของการประชาสัมพันธ์ไปด้วย - รัฐควรเร่งรัดให้มีการกำหนดมาตรฐานฝีมือแรงงานให้ครบทุกสาขาอาชีพ โดยสอดคล้องกับมาตรฐานสากลและเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลง และควรสนับสนุนให้มีการทบทวนมาตรฐานฝีมือแรงงานเดิม นำมาพัฒนาปรับปรุงให้สอดคล้องกับมาตรฐานสากลและเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงไปด้วย รวมทั้งออกมาตรการผลักดันให้มาตรฐานฝีมือแรงงานเป็นที่ยอมรับจากการจ้างงานทั้งภาครัฐและภาคเอกชน โดยเฉพาะการพิจารณารับเข้าทำงานและกำหนดมาตรฐานระบบการจ่ายค่าตอบแทนให้สอดคลองกับมาตรฐานฝีมือแรงงานและออกพระราชกำหนดให้มาตรฐานฝีมือแรงงานเป็นส่วนสำคัญส่วนหนึ่งของมาตรฐานการผลิต - รัฐควรออกกฎหมายบังคับให้ผู้ลงทุนที่เป็นชาวต่างประเทศที่นำเทคโนโลยีการผลิตระดับสูงมาใช้ให้ถ่ายทอดให้คนไทยอย่างเป็นระบบและจริงจังทั้งหมดในอัตราส่วนที่รัฐกำหนด รวมทั้งออกมาตรการสนับสนุนชาวต่างประเทศที่นำเทคโนโลยีการผลิตระดับสูงมาใช้และได้ถ่ายทอดให้คนไทยอย่างเป็นระบบจริงจังทั้งหมด โดยใช้มาตรการยกเว้นภาษีอากรหรือรัฐร่วมสนับสนุนงบประมาณในบางส่วนของการฝึกอบรมและเข้าร่วมจัดการฝึกอบรมให้เป็นระบบอย่างแท้จริง - รัฐควรออกกฎหมายอนุญาตให้แรงงานต่างด้าว ที่จดทะเบียนถูกต้องตามกฎหมายเข้ารับการฝึกอาชีพในสาขาช่างฝีมือที่ขาดแคลนขั้นพื้นฐานได้ในอัตราส่วนที่เหมาะสม โดยไม่กระทบกระเทือนต่องบประมาณของประเทศ 5.4 ภาคใต้ ปัญหาอุปสรรค - งบประมาณจำกัด ก่อให้เกิดปัญหาในการปฏิบัติงาน - อัตรากำลังที่ศูนย์ฯ แต่ละจังหวัดได้รับมีจำกัด และบุคลากรบางส่วนที่กรมพัฒนาฝีมือแรงงานจัดส่งมาไม่ตรงกับสายงานที่จะปฏิบัติ รวมทั้งการวางบุคลากรไม่เหมาะสมกับงาน เช่น ให้บุคลากรทำหน้าที่ฝึกอบรมหรือสอนงานช่างที่ตนไม่มีพื้นฐานความรู้และประสบการณ์ หากจะต้องจ้างวิทยากรเสริม ศูนย์พัฒนาฝีมือแรงงานแต่ละจังหวัดเกรงว่าจะมีงบประมาณไม่เพียงพอ - ครุภัณฑ์มีไม่เพียงพอสำหรับการฝึกอบรมให้ครบในแต่ละหลักสูตร - การทดสอบมาตรฐานฝีมือแรงงาน สถานประกอบการและผู้ใช้แรงงานจะไม่ค่อยให้ความสำคัญ เนื่องจากบุคคลกลุ่มดังกล่าวไม่เข้าใจและเล็งเห็นประโยชน์ที่จะได้รับจากการทดสอบต่อการดำเนินงานด้านธุรกิจมีน้อยหรือแทบจะไม่มีเลย โดยส่วนใหญ่นักธุรกิจและเจ้าของสถานประกอบการจะมองว่าการทดสอบมาตรฐานฝีมือแรงงานจะส่งผลกระทบกับตนในด้านลบมากกว่า จึงไม่ค่อยสนับสนุนให้พนักงานของตนมาทดสอบ - ความร่วมมือกับเอกชนไม่ว่าจะเป็นด้านการพัฒนาฝีมือแรงงานหรือภารกิจอื่น ๆ มักจะไม่ค่อยได้รับความร่วมมือจากภาคเอกชนเท่าที่ควร - ทัศนคติของประชาชนต่อการศึกษาและพัฒนาฝีมือแรงงานส่งผลต่อการทำงาน เนื่องจากในปัจจุบันประชาชนมักจะให้ความสำคัญด้านการศึกษาต่อมากขึ้น โดยหวังที่จะให้บุตรหลานสำเร็จการศึกษาและสามารถสอบเข้าทำงานราชการได้ นอกจากนี้ในการรับสมัครบุคคลทั่วไปเข้าทำงานมักจะกำหนดคุณสมบัติผู้สมัคร โดยดูจากวุฒิการศึกษาเป็นเกณฑ์ ไม่เน้นความรู้ความสามารถ ด้านทักษะ และประสบการณ์ ทำให้กลุ่มเยาวชนวัยแรงงานบางส่วนไม่สามารถหางานได้ ข้อคิดเห็นและข้อเสนอแนะ - ควรสนับสนุนให้นักธุรกิจ และเจ้าของสถานประกอบการเล็งเห็นความสำคัญในส่วนนี้ โดยอาจจะมีการกำหนดค่าจ้างแรงงานของผู้ผ่านการทดสอบฯ ผนวกเข้ากับค่าจ้างขั้นต่ำจะเป็นการดี หรือเป็นข้อกำหนดพื้นฐานในการรับสมัครพนักงานใหม่ โดยให้เน้นการวัดความรู้สึกความสามารถของผู้สมัครงานด้านฝีมือแรงงานมากกว่ากำหนดวุฒิการศึกษา จะเป็นการช่วยให้การพัฒนฝีมือแรงงานเป็นไปด้วยความยั่งยืนต่อธุรกิจการผลิต ตลอดจนการพัฒนาฝีมือแรงงานมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลมากขึ้น - ควรประชาสัมพันธ์ให้ภาคเอกชนได้รับทราบ ถึงเจตนารมณ์ที่แท้จริงของศูนย์/สถาบันฯ ในการที่จะช่วยเหลือและสนับสนุนภาคเอกชน - หากภาคเอกชนกำหนดคุณสมบัติในการรับสมัครพนักงานใหม่ โดยเน้นผู้ที่มีความรู้ความสามารถด้านทักษะและประสบการณ์แล้ว จะถือเป็นการสนับสนุนส่งเสริมให้เยาวชนและผู้ปกครองให้ความสำคัญในการฝึกอาชีพเพื่อการมีงานทำอีกทางหนึ่ง 6. การประเมินสถานการณ์การดำเนินงานของกรมพัฒนาฝีมือแรงงาน คณะทำงานการแรงงานฯ ได้พิจารณาจากสภาพแวดล้อมภายในและสภาพแวดล้อมภายนอกของกรมพัฒนาฝีมือแรงงานแล้ว ปรากฏว่า จุดแข็ง จุดอ่อน โอกาส และอุปสรรคในการดำเนินงาน ดังนี้ 6.1 จุดแข็ง - กรมพัฒนาฝีมือแรงงาน ประกอบด้วยสถาบันพัฒนาฝีมือแรงงาน (สพร.) 12 แห่ง ศูนย์พัฒนาฝีมือแรงงานจังหวัด (คพจ.) อีก 50 แห่งครอบคลุมเกือบทุกจังหวัด - กรมพัฒนาฝีมือแรงงาน ได้รับการสนับสนุนเงินงบประมาณด้านทรัพยากรต่าง ๆ และบุคคล และระยะเวลาที่ผ่านมานอกจากได้รับการสนับสนุนจากรัฐบาลในงบประมาณรายจ่ายประจำปีแล้วยังมีการกู้เงินจาก ADB และอื่น ๆ ในการพัฒนาทรัพยากรบุคคล เครื่องมือ เครื่องจักร และอุปกรณ์จำนวนมาก - การดำเนินงานมาเป็นระยะเวลานาน ทำให้บุคลากรมีประสบการณ์สูง อีกทั้งมีกฎหมายรองรับในการดำเนินงาน 6.2 จุดอ่อน - สถานที่ตั้งของสถาบัน/ศูนย์พัฒนาฝีมือแรงงาน ตั้งอยู่ในสถานที่ไม่เหมาะสม ห่างไกลชุมชนที่อยู่อาศัย ทำให้ประชาชนที่ต้องการใช้บริการต้องเดินทางไกล การคมนาคมและติดต่อไม่สะดวก อีกทั้งทำให้ประชาชนไม่รู้จักหน่วยงานดังกล่าว - ผลประโยชน์ หน่วยงานดังกล่าวไม่สามารถเอื้อผลประโยชน์แก่บริษัทอุตสาหกรรมที่ดำเนินการพัฒนาทักษะฝีมือแรงงานได้โดยตรง มาตรการที่กำหนดต้องอาศัยหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง - กลุ่มเป้าหมาย เนื่องจากโครงสร้างประชากร กำลังแรงงานมีลักษณะเปลี่ยนแปลงไป กล่าวคือ ประชากรมีอายุเกิน 15 ปี หรือประชาชนที่อยู่นอกระบบโรงเรียนมีจำนวนน้อยลง อันเป็นผลจากนโยบายของรัฐที่มีเป้าหมายให้ประชาชนได้รับการศึกษาขั้นพื้นฐาน 9 ปี และเพิ่มเป็น 12 ปีตามลำดับ นอกจากนี้ประชาชนวัยเรียนมีความสนใจต้องการศึกษาในโรงเรียนและมุ่งปริญญาโดยมีค่านิยมที่ไม่ชอบงานช่าง - หลักสูตรและอาชีพที่สอนในสถาบัน แม้ว่าจะได้มาตรฐานที่ดี กรมพัฒนาฝีมือแรงงานมีการปรับเปลี่ยนหลักสูตร กำหนดให้มีความยืดหยุ่นในพื้นที่สามารถปรับให้สอดคล้องกับระบบเศรษฐกิจของจังหวัด แต่ยังไม่เพียงพอ ไม่ทันกับสภาพเศรษฐกิจและสังคมที่เปลี่ยนไป หลักสูตรดังกล่าวหลายหน่วยงานซ้ำซ้อนกับหน่วยงานอื่น ๆ เช่น กรมส่งเสริมอุตสาหกรรม วิทยาลัยอาชีวศึกษา วิทยาลัยเทคนิค ซึ่งหน่วยงานเหล่านี้อยู่ใกล้ชุมชนและใกล้ชิดกับภาคประชาชนมากกว่า นอกจากนี้หลักสูตรต่าง ๆ ไม่สามารถเพิ่มมูลค่าหรือค่าแรงให้กับผู้เรียน ความรู้ความสามารถของผู้เรียนไม่มีทักษะที่สูงกว่าแรงงานที่ผู้ประกอบการมีอยู่ ทำให้ภาคธุรกิจอุตสาหกรรมเห็นความสำคัญการพัฒนาฝีมือหรือทักษะของกรมพัฒนาฝีมือแรงงาน - ขาดการประชาสัมพันธ์ข้อมูลข่าวสารการดำเนินงานของหน่วยงาน เพื่อให้ประชาชนภาคธุรกิจเอกชนสามารถใช้ประโยชน์ในบริการรวมถึงการจูงใจมีส่วนร่วมของภาคประชาชนในการดำเนินงานของหน่วยงาน 6.3 โอกาส - ช่างฝีมือระดับกลาง ช่างฝีมือ ผู้ชำนาญการเป็นที่ต้องการในภาคอุตสาหกรรมและมีความสำคัญต่อการพัฒนาเศรษฐกิจในด้านการผลิต กรมพัฒนาฝีมือแรงงานเป็นหน่วยงานหลักที่มีหน้าที่ในการพัฒนาทักษะฝีมือแรงงาน การทดสอบมาตรฐานแรงงานให้มีคุณภาพอย่างเป็นระบบและต่อเนื่อง เพื่อให้แรงงานไทยมีประสิทธิภาพสูงสามารถมีงานทำตลอดชีวิตวัยทำงาน และทำให้ภาคธุรกิจอุตสาหกรรมสามารถแข่งขันกับประเทศอื่น ๆ ได้ - พ.ร.บ.ประกันสังคมที่จะขยายขอบเขตการประกันการว่างงาน ซึ่งมีผลทำให้กรมการพัฒนาฝีมือแรงงานต้องดำเนินงานฝึกอาชีพให้กับผู้ว่างงาน 6.4 อุปสรรค - การดำเนินงานของหน่วยงานอื่น ๆ ซึ่งมีส่วนเกี่ยวข้องกับการพัฒนาทักษะฝีมือแรงงานด้วย เช่น หน่วยงานการศึกษา กระทรวงอุตสาหกรรม ซึ่งในหลายส่วนมีคุณภาพไม่แตกต่างกัน และให้ผลประโยชน์แก่ผู้เข้ารับการฝึกมากกว่า - ค่านิยมและการยอมรับของคน/สังคม ที่ไม่นิยมการเป็นช่างเทคนิค ช่างฝีมือ การทำงานสกปรก ยากลำบาก คนส่วนใหญ่ต้องการทำงานสบาย 7. การวิเคราะห์การดำเนินงานของกรมพัฒนาฝีมือแรงงาน คณะทำงานการแรงงานและสวัสดิการสังคม ได้วิเคราะห์การดำเนินงานของกรมพัฒนาฝีมือแรงงานแล้วมีความเห็นดังนี้ 1. การดำเนินงานได้เป้าหมายเชิงปริมาณ แต่หลักสูตรและวิชาที่สอนไม่สามารถสร้างการยอมรับและเชื่อมั่นให้แก่แรงงานไทย และผู้ประกอบการได้มาก ซึ่งสามารถเห็นได้จากผลการดำเนินการในแต่ละปีเกินกว่าเป้าหมายการดำเนินงานในทุกปีเกือบทุกพื้นที่ของจังหวัด แต่กำลังแรงงานและสถานประกอบการส่วนใหญ่ยังไม่รู้จักและใช้บริการอย่างแพร่หลายเท่าที่ควร 2. สถาบัน/ศูนย์พัฒนาฝีมือแรงงาน ในหลายจังหวัดสามารถปรับตัวและรองรับสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนไปของระบบเศรษฐกิจและสังคม เช่น จังหวัดชลบุรีและจังหวัดระยอง ได้ดำเนินการเข้าหาภาคธุรกิจเอกชน ความร่วมมือกับหน่วยงานต่าง ๆ ที่เป็นรูปแบบ โดยมิใช่การดำเนินเองในลักษณะแบบเบ็ดเสร็จ แต่ในหลายพื้นที่ไม่สามารถดำเนินการในลักษณะเชิงรุกได้ ทั้งนี้อาจเนื่องจากระบบเศรษฐกิจในพื้นที่ไม่สามารถดำเนินการในลักษณะเชิงรุกได้ ทั้งนี้อาจเนื่องจากระบบเศรษฐกิจในพื้นที่ไม่เอื้ออำนวยต่อการทำงานยังคงดำเนินในลักษณะแบบเดิม ๆ 3. ภาครัฐได้ลงทุนทั้งในลักษณะจัดสรรงบประมาณรายจ่าย และการกู้ยืมจากองค์การต่างประเทศจำนวนมาก ส่วนใหญ่จะเป็นการลงทุนในอาคาร เครื่องจักร เครื่องมือ ที่ดิน ซึ่งปรากฏว่าสถาบันพัฒนา/ศูนย์พัฒนาฝีมือมีเป้าหมายที่จะขยายครอบคลุมให้ครบทุกจังหวัด ขณะที่ทรัพยากรต่าง ๆ ที่ลงทุนไปยังไม่ได้ใช้ประโยชน์อย่างเต็มที่และคุ้มค่า และไม่สามารถเพิ่มขีดความสามารถของแรงงานไทยแข่งขันกับประเทศอื่น ๆ ได้ในระดับที่ดีขึ้น 4. กรมพัฒนาฝีมือแรงงาน มีแนวโน้มให้ความสำคัญในเรื่องการทดสอบมาตรฐานฝีมือแรงงาน การฝึกยกระดับฝีมือแรงงานมากกว่าการฝึกเตรียมเข้าทำงาน นับว่าเป็นเรื่องที่สอดคล้องและรองรับสถานการณ์เศรษฐกิจที่เปลี่ยนแปลง สำหรับการทดสอบมาตรฐานฝีมือแรงงานเป็นเรื่องจำเป็นต้องมีการดำเนินงานให้เกิดผลจริงจัง เพราะเนื่องจากการเป็นการแข่งขันกับต่างประเทศยังเกี่ยวข้องกับความปลอดภัยและการคุ้มครองผู้บริโภคด้วย 5. การปรับเปลี่ยนกรอบแนวคิด และแนวทางการดำเนินงานของหน่วยงานยังมีลักษณะตั้งรับ กล่าวคือหลักสูตรและวิชาชีพต่าง ๆ เป็นการกำหนดจากส่วนกลางเป็นส่วนใหญ่ แม้ว่าจะมีการปรับเปลี่ยนให้ยืดหยุ่นได้ แต่ยังไม่เพียงพอกับสภาพเศรษฐกิจและสังคมที่เปลี่ยนแปลงไป การดำเนินงานในเรื่องนี้จำเป็นต้องใช้เชิงรุก โดยแต่ละพื้นที่ต้องมีความหลากกลาย แตกต่างไม่เหมือนกันต้องอาศัยความรู้เรื่องวัฒนธรรม ศักยภาพทางกายภาพของพื้นที่และทักษะของแรงงาน บุคลากรของหน่วยงานต้องมีความริเริ่มในการสร้างหลักสูตรต่าง ๆ โดยใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่น การปรับเปลี่ยนหลักสูตรให้เหมาะสมสอดคล้องกับเศรษฐกิจที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว หน่วยงานต้องมีการกระจายอำนาจให้บุคลากรให้สามารถตัดสินใจในแผนงาน และแผนเงิน และต้องมีระบบค่าตอบแทน ผลประโยชน์เกื้อกูลตลอดจนความก้าวหน้าในอาชีพที่ชัดเจน 8.ข้อเสนอแนะ คณะทำงานฯ มีข้อเสนอแนะในการพัฒนาฝีมือแรงงานของกรมพัฒนาฝีมือแรงงาน กระทรวงแรงงาน ดังนี้ 1. ควรระงับและชะลอการสร้างสถาบัน/พัฒนาฝีมือแรงงานเพิ่มเติมให้ครอบคลุมทุกจังหวัด ตามเป้าหมายที่กำหนด และทบทวนการก่อสร้างอาคาร การซื้อเครื่องจักร อุปกรณ์ที่เป็นพันธะผูกพัน ในจังหวัดต่าง ๆ ที่อยู่ระหว่างการดำเนินการให้มุ่งให้เกิดประโยชน์คุ้มค่าและมีประสิทธิภาพในการใช้งาน โดยพิจารณาให้สอดคล้องเหมาะสมกับสภาพพื้นที่ทางเศรษฐกิจและวัฒนธรรมของคนในท้องถิ่น 2. การปรับบทบาทกรมพัฒนาฝีมือแรงงาน ดังนี้ (1) มีการศึกษาอย่างเป็นระบบและต่อเนื่อง เพื่อกำหนดนโยบายและมาตรการการพัฒนาฝีมือแรงงานของประเทศให้มีทิศทางที่ชัดเจน ดยให้ทุกฝ่ายเข้ามามีส่วนร่วมวางแผนปฏิบัติร่วมกันโดยกำหนดเป้าหมาย รายละเอียด (2) เพิ่มบทบาทการเป็นผู้ประสานงานและร่วมกับหน่วยงานต่าง ๆ ในการพัฒนาทักษะฝีมือแรงงาน หรือฝึกอบรมเพื่อประกอบอาชีพ (3) การดำเนินงานในการพัฒนาทักษะฝีมือแรงงาน ควรให้ภาคธุรกิจอุตสาหกรรมของเอกชนเข้ามามีส่วนร่วมในการกำหนดหลักสูตร มาตรฐานฝีมือ การทดสอบฝีมือด้วย (4) ในการดำเนินงานพัฒนาฝีมือแรงงานของหน่วยงานควรแสวงหาความชำนาญเฉพาะของตนเองว่าหลักสูตรใด สาขาวิชาใด เพื่อให้เกิดความแตกต่างจากหน่วยงานอื่น และพัฒนาสู่ความเป็นเลิศให้ได้รับการยอมรับของหน่วยงานอื่น โดยจัดทำหลักสูตรร่วมกับภาคธุรกิจเอกชนและแรงงาน (5) ศูนย์พัฒนาฝีมือแรงงานควรเป็นผู้สนับสนุนและจัดหาเครื่องจักร อุปกรณ์ เครื่องมือ เครื่องใช้ และสถานที่มีอยู่ให้หน่วยงานอื่น ๆ ในภาคประชาชนรวมทั้งสถานประกอบการเอกชนสามารถเข้ามาใช้พัฒนาทักษะฝีมือ หรือฝึกอาชีพให้กับตนในภูมิภาคและท้องถิ่น (6) กรมพัฒนาฝีมือแรงงานควรเป็นผู้สนับสนุนและกระตุ้นให้แรงงานไทยได้มีการพัฒนาฝีมือ ผู้ประกอบการอาชีพอิสระด้านต่าง ๆ ไปสู่ความเป็นเลิศของวิชาชีพ โดยจัดให้มีการแข่งขันประกวดฝีมือในทุกสาขาวิชาชีพ และทุกพื้นที่ 3. การดำเนินงานของสถาบัน/ศูนย์พัฒนาฝีมือแรงงาน ควรให้มีการดำเนินงานและพัฒนาไปสู่ความแตกต่าง และหลากหลายตามสภาพแวดล้อมทางเศรษฐกิจของพื้นที่ต่าง ๆ โดยการกระจายอำนาจทั้งแผนงาน แผนเงิน ให้แต่ละหน่วยงานสามารถปรับเปลี่ยนหลักสูตร หาความร่วมมือและแสวงหารายได้กว้างขวางยิ่งขึ้น 4. การดำเนินงานของสถาบัน/ศูนย์พัฒนาฝีมือแรงงานจำเป็นต้องปรับเปลี่ยนแนวคิดและวิธีการดำเนินงานไปสู่การแข่งขันกับหน่วยงานอื่น ๆ โดยการแสวงหากลยุทธ์ใหม่ ๆ เพื่อให้ได้ลูกค้าทั้งภาคธุรกิจเอกชน และแรงงานยอมรับผลประโยชน์ที่พึงได้จากการใช้บริการของกรมพัฒนาฝีมือแรงงาน 5. กรมพัฒนาฝีมือแรงงาน จำเป็นต้องกำหนดจุดยืนการดำเนินงานของหน่วยงานว่าเพื่อกลุ่มเป้าหมายใดให้ชัดเจน พร้อมทั้งจัดความสำคัญ เช่น เครื่องมือทันสมัย อุตสาหกรรมขนาดเล็กและขนาดย่อม หรืออุตสาหกรรมครัวเรือน หรือแรงงานกลุ่ม เช่น ผู้ประกอบการอาชีพอิสระ แรงงานที่กำลังเข้าสู่แรงงาน แรงงานที่ทำงานในสถานประกอบการ ผู้ว่างงาน หากครอบคลุมกลุ่มเป้าหมายทุกกลุ่ม (ยังมีต่อ)