อุตสาหกรรมเยื่อกระดาษ กระดาษ และสิ่งพิมพ์
อุตสาหกรรมเยื่อกระดาษ กระดาษและสิ่งพิมพ์เป็นอุตสาหกรรมหนึ่งที่มีความสำคัญต่อการพัฒนาเศรษฐกิจ อัตราการขยายตัวของ
อุตสาหกรรมนี้เป็นตัวบ่งชี้ความเจริญก้าวหน้าทางสังคมและการขยายตัวทางเศรษฐกิจของประเทศ ในปัจจุบันคนไทยมีอัตราการบริโภคกระดาษเพียง
44 กิโลกรัมต่อคนต่อปี ในขณะที่ประเทศแถบเอเชียด้วยกัน เช่น มาเลเซีย เกาหลี ไต้หวัน และญี่ปุ่น มีอัตราการบริโภคกระดาษประมาณ 98, 169,
206 และ 241 กิโลกรัมต่อคนต่อปี ตามลำดับ นับว่าการบริโภคกระดาษของคนไทยยังค่อนข้างต่ำ ทำให้อุตสาหกรรมเยื่อกระดาษ กระดาษ และสิ่งพิมพ์
สามารถขยายตัวได้อีกมาก
อย่างไรก็ตาม แม้ว่าอุตสาหกรรมเยื่อกระดาษ กระดาษและสิ่งพิมพ์ จะมีแนวโน้มการเติบโตที่ดี แต่ก็ยังต้องเผชิญกับปัญหาในหลายด้านทั้ง
ในแง่ของการพัฒนาเทคโนโลยี โดยเฉพาะระบบคอมพิวเตอร์และดิจิตอลที่เข้ามาแทนที่การใช้สิ่งพิมพ์ ประกอบกับศักยภาพของ คู่แข่งขันในภูมิภาคที่พัฒนา
ไปอย่างรวดเร็ว ทำให้ภาครัฐและภาคเอกชนของไทยจำเป็นต้อง ปรับตัวในหลายด้านเพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของอุตสาหกรรมให้สอด
คล้องกับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไป
1. ภาวะการผลิต
ภาวะการผลิตเยื่อกระดาษในปี 2548 มีปริมาณการผลิต 941.5 พันตัน เมื่อเทียบกับปีก่อนเพิ่มขึ้นต่อเนื่อง คิดเป็นร้อยละ 1.0 เนื่องจาก
มีการขยายการผลิตเพื่อรองรับความต้องการภายในประเทศในการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรในเดือนกุมภาพันธ์ 2548 ประกอบกับจีนมีความต้อง
การใช้เยื่อกระดาษเพิ่มสูงขึ้น
ภาวะการผลิตกระดาษโดยรวมในปี 2548 มีปริมาณการผลิต 2.7 ล้านตัน เมื่อเทียบกับปีก่อนลดลงเล็กน้อย คิดเป็นร้อยละ 0.6 เนื่อง
จากโรงงานกระดาษบางโรงชะลอ การผลิตเพื่อรอดูราคาน้ำมันดีเซลปรับขึ้นซึ่งจะส่งผลกระทบต่อต้นทุนการผลิตและต้นทุนค่าขนส่ง แต่หากพิจารณาเป็น
รายผลิตภัณฑ์พบว่า ปริมาณการผลิตกระดาษที่สำคัญ อาทิ กระดาษพิมพ์เขียน ยังคงมีการผลิตเพิ่มขึ้นต่อเนื่องเพื่อรองรับความต้องการใช้ในประเทศและ
เพื่อส่งออก
ตารางที่ 1 ปริมาณการผลิตเยื่อกระดาษ และกระดาษต่าง ๆ
หน่วย : พันตัน
ผลิตภัณฑ์ 2545 2546 2547 2548 1/ อัตราการขยายตัว(%)
2546 2547 2548 1/
เยื่อกระดาษ 701.4 744.7 932.1 941.5 6.2 25.2 1
กระดาษ 2,476.90 2,622.20 2,716.90 2,700.60 5.9 3.6 -0.6
กระดาษพิมพ์เขียน 423.9 453.9 457.8 478.7 7.1 0.8 4.6
กระดาษแข็ง 214.4 200.6 204 208.8 -6.4 1.7 2.3
กระดาษคราฟท์ 1,485.70 1,552.40 1,612.60 1,599.80 4.5 3.9 -0.8
กระดาษลูกฟูก 250.3 307 334 335 22.6 8.8 0.3
อื่นๆ 2/ 102.6 108.3 108.5 78.3 5.5 0.2 -27.8
ที่มา : ศูนย์สารสนเทศเศรษฐกิจอุตสาหกรรม สำนักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรม
หมายเหตุ : 1/ ตัวเลขประมาณการ
2/ อื่นๆ เช่น กระดาษอนามัย กระดาษเช็ดหน้า กระดาษต่อเนื่อง กระดาษไหว้เจ้า
2. การนำเข้า
ภาวะการนำเข้าเยื่อกระดาษและเศษกระดาษในปี 2548 มีมูลค่า 381.8 ล้านเหรียญสหรัฐ ตามลำดับ เมื่อเทียบกับปีก่อนมีอัตราการ
ขยายตัวลดลงเพียงเล็กน้อย คิดเป็นร้อยละ 0.1 เนื่องจากผู้ผลิตในประเทศสามารถผลิตเยื่อกระดาษสนองตอบความต้องการ ในประเทศได้มากขึ้น
แต่ยังมีความจำเป็นต้องนำเข้าเยื่อบางประเภทที่ไม่สามารถผลิตภายในประเทศได้เพื่อรองรับความต้องการของผู้ใช้ในประเทศที่เพิ่มขึ้น อาทิ เยื่อใย
ยาว แหล่งนำเข้าหลัก ได้แก่ สหรัฐอเมริกา แคนาดา และสวีเดน
ภาวะการนำเข้ากระดาษและผลิตภัณฑ์กระดาษในปี 2548 มีมูลค่า 914.0 ล้านเหรียญสหรัฐ เมื่อเทียบกับปีก่อนมีอัตราการขยายตัวเพิ่ม
ขึ้นต่อเนื่อง คิดเป็นร้อยละ 17.2 เนื่องจากมีการนำเข้าวัตถุดิบ/ผลิตภัณฑ์ที่ภายในประเทศไม่สามารถผลิตได้เพื่อรองรับ ความต้องการที่เพิ่มขึ้น อาทิ
กระดาษพิเศษ/กระดาษที่มีคุณภาพสูงและราคาแพง แหล่งนำเข้า ที่สำคัญ ได้แก่ สิงคโปร์ สหรัฐอเมริกา และญี่ปุ่น อีกทั้งกระดาษในประเทศขาด
แคลนอันเนื่องมาจากราคากระดาษในตลาดโลกสูงขึ้น ผู้ผลิตกระดาษจึงส่งออกมากขึ้น
ภาวะการนำเข้าสิ่งพิมพ์ในปี 2548 มีมูลค่า 121.9 ล้านเหรียญสหรัฐ เมื่อเทียบกับ ปีก่อนมีอัตราการขยายตัวเพิ่มขึ้นต่อเนื่อง คิดเป็นร้อย
ละ 17.9 เนื่องจากในปัจจุบันเป็นยุคโลกาภิวัฒน์ ผู้บริโภคต้องการข้อมูลข่าวสารจากทั่วโลก ภาครัฐและภาคเอกชนส่งเสริมให้สังคมไทยเป็นสังคม
แห่งการเรียนรู้ การจัดงานสัปดาห์หนังสือแห่งชาติ/นานาชาติ ล้วนเป็นปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อการนำเข้าสิ่งพิมพ์จากต่างประเทศเพิ่มขึ้น ประกอบกับมี
การจ้างจีนผลิตสมุดโทรศัพท์หน้าเหลือง ฉบับภาษาอังกฤษ เนื่องจากมีต้นทุนการผลิตถูกกว่าในประเทศ แหล่งนำเข้าที่สำคัญ ได้แก่ สหรัฐอเมริกา
ญี่ปุ่น และอังกฤษ
ตารางที่ 2 การนำเข้าเยื่อกระดาษและเศษกระดาษ กระดาษและผลิตภัณฑ์กระดาษ สิ่งพิมพ์
หน่วย : ล้านเหรียญสหรัฐ
ผลิตภัณฑ์ 2545 2546 2547 2548 1/ อัตราการขยายตัว(%)
2546 2547 2548 1/
เยื่อกระดาษและเศษกระดาษ 317.3 375.4 382.2 381.8 18.3 1.8 -0.1
กระดาษและผลิตภัณฑ์กระดาษ 588.8 640.6 780.1 914 8.8 21.8 17.2
สิ่งพิมพ์ 80.3 85.8 103.4 121.9 6.8 20.5 17.9
ที่มา : สำนักบริหารสารสนเทศการพาณิชย์ กระทรวงพาณิชย์ โดยความร่วมมือของกรมศุลกากร กระทรวงการคลัง
หมายเหตุ : 1/ ตัวเลขประมาณการ
3. การส่งออก
ภาวะการส่งออกเยื่อกระดาษในปี 2548 มีมูลค่า 84.4 ล้านเหรียญสหรัฐ เมื่อเทียบกับปีก่อนมีอัตราการขยายตัวเพิ่มขึ้น คิดเป็นร้อยละ
13.3 เนื่องจากเศรษฐกิจจีนขยายตัวทำให้มีความต้องการใช้เยื่อกระดาษเพิ่มสูงขึ้น โดยมีมูลค่าการส่งออกไปจีนสูงเกือบครึ่งหนึ่งของ มูลค่าการส่งออก
เยื่อกระดาษทั้งหมด
ภาวะการส่งออกกระดาษและผลิตภัณฑ์กระดาษในปี 2548 มีมูลค่า 887.9 ล้านเหรียญสหรัฐ เมื่อเทียบกับปีก่อนมีอัตราการขยายตัว
เพิ่มขึ้น คิดเป็นร้อยละ 14.4 เป็นผลมาจากหลายปัจจัยไม่ว่าจะเป็นปัจจัยด้านราคากระดาษในตลาดโลกสูงกว่าตลาดในประเทศส่งผลให้ผู้ผลิตกระดาษ
ส่งออกมากขึ้น อีกทั้งในปัจจุบันคนส่วนใหญ่จะให้ความสำคัญกับข้อมูลข่าวสาร ทำให้มีการค้นคว้าศึกษาหาความรู้กันมากขึ้นส่วนหนึ่งคือการอ่านหนังสือ/สิ่ง
พิมพ์ประเภทต่างๆ ส่งผลให้มีความต้องการใช้กระดาษเพิ่มขึ้นทำให้ประเทศไทยส่งออกกระดาษและผลิตภัณฑ์กระดาษได้ต่อเนื่อง โดยมีการส่งออก
กระดาษพิมพ์เขียนมากที่สุด แหล่งส่งออกที่สำคัญได้แก่ เกาหลีใต้ ฮ่องกง และ มาเลเซีย
ภาวะการส่งออกหนังสือและสิ่งพิมพ์ในปี 2548 มีมูลค่า 111.8 ล้านเหรียญสหรัฐ เมื่อเทียบกับปีก่อนมีอัตราการขยายตัวเพิ่มขึ้นมาก คิด
เป็นร้อยละ 73.3 เนื่องจากมีการรับจ้าง งานพิมพ์จากต่างประเทศเพิ่มขึ้นด้วยเหตุที่ต่างประเทศเริ่มเล็งเห็นถึงศักยภาพของผู้ผลิตไทย รวมทั้งมี
การย้ายฐานการผลิตจากฮ่องกงและสิงค์โปร์มาไทยเนื่องจากค่าแรงสูงและประเทศ ดังกล่าวเห็นว่าอุตสาหกรรมนี้เป็น low tech ประกอบกับ
ในปีก่อนเกิดภาวะขาดแคลนกระดาษภายในประเทศซึ่งเป็นวัตถุดิบหลักในการผลิตสิ่งพิมพ์ ส่งผลให้ผู้ประกอบการโรงพิมพ์ขนาดกลางต้องยกเลิกคำสั่งจ้าง
ผลิตหนังสือและสิ่งพิมพ์จากต่างประเทศไปบางส่วน และมาผลิตในต้นปีนี้แทน แหล่งส่งออกที่สำคัญได้แก่ สหรัฐอเมริกา อังกฤษ และญี่ปุ่น
ตารางที่ 3 การส่งออกเยื่อกระดาษ กระดาษและผลิตภัณฑ์กระดาษ หนังสือและสิ่งพิมพ์
หน่วย : ล้านเหรียญสหรัฐ
ผลิตภัณฑ์ 2545 2546 2547 2548 1/ อัตราการขยายตัว(%)
2546 2547 2548 1/
เยื่อกระดาษ2/ 76.1 110.1 74.5 84.4 44.7 -32.3 13.3
กระดาษและผลิตภัณฑ์กระดาษ 617.6 712 775.9 887.9 15.3 9 14.4
หนังสือและสิ่งพิมพ์ 68 72.9 64.5 111.8 7.2 -11.5 73.3
ที่มา : สำนักบริหารสารสนเทศการพาณิชย์ กระทรวงพาณิชย์ โดยความร่วมมือของกรมศุลกากร กระทรวงการคลัง
หมายเหตุ : 1/ ตัวเลขประมาณการ
2/ จากการคำนวณ
4. สรุปภาวะอุตสาหกรรมและแนวโน้มปี 2549
ในปี 2548 ภาวะเศรษฐกิจในประเทศชะลอตัว แต่สำหรับอุตสาหกรรมเยื่อกระดาษ กระดาษ และสิ่งพิมพ์มีแนวโน้มดีขึ้น เนื่องจากใน
ปัจจุบันเป็นยุคข้อมูลข่าวสารคนจึงสนใจศึกษาหาความรู้มากขึ้น อีกทั้งยุคนี้นิยมหันมาเลือกใช้บรรจุภัณฑ์กระดาษแทนพลาสติกมากขึ้นเพื่อรักษาสิ่งแวดล้อม
ทำให้มีความต้องการใช้เยื่อและกระดาษเพิ่มขึ้น
สำหรับทิศทางอุตสาหกรรมเยื่อกระดาษ กระดาษ และสิ่งพิมพ์ของประเทศไทย ในปี 2549 คาดว่าจะมีแนวโน้มที่ดีขึ้นต่อเนื่องจากปีก่อนทั้ง
ตลาดในประเทศและตลาดส่งออก เนื่องจากมีหลายปัจจัยสนับสนุน ดังนี้
1) นโยบายรัฐบาลสนับสนุนให้สิ่งพิมพ์ที่เกี่ยวข้องกับการเสริมสร้างองค์ความรู้ ของประชาชนทั่วไปมีราคาถูก รวมทั้งสนับสนุนให้ไทย
เป็นฐานการผลิตสิ่งพิมพ์ต่าง ๆ ในภูมิภาค อาเซียน โดยพิจารณาปรับลดภาษีทั้งสายการผลิตตั้งแต่อุตสาหกรรมต้นน้ำ กลางน้ำ และปลายน้ำที่เกี่ยวข้อง
กับการผลิตหนังสือและสิ่งพิมพ์ต่าง ๆ ประมาณ 100 รายการ เพื่อให้ผู้ประกอบการ สิ่งพิมพ์ในประเทศและอุตสาหกรรมต้นน้ำที่เกี่ยวข้องสามารถ
แข่งขันได้
2) ยุทธศาสตร์กลุ่มอุตสาหกรรมตามกรอบปรับโครงสร้างเศรษฐกิจและสังคม ของประเทศในระยะ 4 ปี (2548-2551) โดย
อุตสาหกรรมสิ่งพิมพ์เป็นหนึ่งในอุตสาหกรรมที่ต้อง ดำเนินการเพื่อการเป็นศูนย์กลางการพิมพ์ (Printing Hub) ในภูมิภาคอาเซียนภายในปี 2557
3) ยุทธศาสตร์การรวมกลุ่มเทรดดิ้งคลัสเตอร์ (Trading Cluster) เพื่อขยายเครือข่ายทางการค้าให้แก่ผู้ประกอบการโรงพิมพ์ไทย
4) การมีนิคมอุตสาหกรรมการพิมพ์และบรรจุภัณฑ์สินสาคร ทำให้โรงพิมพ์และ กิจการที่เกี่ยวเนื่องกับการพิมพ์สามารถลดต้นทุนในการ
ผลิตและการจัดการได้ เนื่องจากมีการ ดำเนินการในรูปแบบเครือข่ายวิสาหกิจ (Cluster) และมี Supply Chain ครบวงจร
5) การจัดงาน AsiaPack AsiaPrint 2005 ในปีที่ผ่านมาจะช่วยส่งเสริมความ เชื่อมั่นความสามารถในการผลิตของไทยในสายตา
นักลงทุน ผู้ประกอบการ ผู้นำเข้า ส่งผลกระทบต่อการผลิตเยื่อกระดาษ กระดาษ หนังสือและสิ่งพิมพ์เพิ่มขึ้น
--สำนักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรม กระทรวงอุตสาหกรรม--
-พห-
อุตสาหกรรมเยื่อกระดาษ กระดาษและสิ่งพิมพ์เป็นอุตสาหกรรมหนึ่งที่มีความสำคัญต่อการพัฒนาเศรษฐกิจ อัตราการขยายตัวของ
อุตสาหกรรมนี้เป็นตัวบ่งชี้ความเจริญก้าวหน้าทางสังคมและการขยายตัวทางเศรษฐกิจของประเทศ ในปัจจุบันคนไทยมีอัตราการบริโภคกระดาษเพียง
44 กิโลกรัมต่อคนต่อปี ในขณะที่ประเทศแถบเอเชียด้วยกัน เช่น มาเลเซีย เกาหลี ไต้หวัน และญี่ปุ่น มีอัตราการบริโภคกระดาษประมาณ 98, 169,
206 และ 241 กิโลกรัมต่อคนต่อปี ตามลำดับ นับว่าการบริโภคกระดาษของคนไทยยังค่อนข้างต่ำ ทำให้อุตสาหกรรมเยื่อกระดาษ กระดาษ และสิ่งพิมพ์
สามารถขยายตัวได้อีกมาก
อย่างไรก็ตาม แม้ว่าอุตสาหกรรมเยื่อกระดาษ กระดาษและสิ่งพิมพ์ จะมีแนวโน้มการเติบโตที่ดี แต่ก็ยังต้องเผชิญกับปัญหาในหลายด้านทั้ง
ในแง่ของการพัฒนาเทคโนโลยี โดยเฉพาะระบบคอมพิวเตอร์และดิจิตอลที่เข้ามาแทนที่การใช้สิ่งพิมพ์ ประกอบกับศักยภาพของ คู่แข่งขันในภูมิภาคที่พัฒนา
ไปอย่างรวดเร็ว ทำให้ภาครัฐและภาคเอกชนของไทยจำเป็นต้อง ปรับตัวในหลายด้านเพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของอุตสาหกรรมให้สอด
คล้องกับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไป
1. ภาวะการผลิต
ภาวะการผลิตเยื่อกระดาษในปี 2548 มีปริมาณการผลิต 941.5 พันตัน เมื่อเทียบกับปีก่อนเพิ่มขึ้นต่อเนื่อง คิดเป็นร้อยละ 1.0 เนื่องจาก
มีการขยายการผลิตเพื่อรองรับความต้องการภายในประเทศในการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรในเดือนกุมภาพันธ์ 2548 ประกอบกับจีนมีความต้อง
การใช้เยื่อกระดาษเพิ่มสูงขึ้น
ภาวะการผลิตกระดาษโดยรวมในปี 2548 มีปริมาณการผลิต 2.7 ล้านตัน เมื่อเทียบกับปีก่อนลดลงเล็กน้อย คิดเป็นร้อยละ 0.6 เนื่อง
จากโรงงานกระดาษบางโรงชะลอ การผลิตเพื่อรอดูราคาน้ำมันดีเซลปรับขึ้นซึ่งจะส่งผลกระทบต่อต้นทุนการผลิตและต้นทุนค่าขนส่ง แต่หากพิจารณาเป็น
รายผลิตภัณฑ์พบว่า ปริมาณการผลิตกระดาษที่สำคัญ อาทิ กระดาษพิมพ์เขียน ยังคงมีการผลิตเพิ่มขึ้นต่อเนื่องเพื่อรองรับความต้องการใช้ในประเทศและ
เพื่อส่งออก
ตารางที่ 1 ปริมาณการผลิตเยื่อกระดาษ และกระดาษต่าง ๆ
หน่วย : พันตัน
ผลิตภัณฑ์ 2545 2546 2547 2548 1/ อัตราการขยายตัว(%)
2546 2547 2548 1/
เยื่อกระดาษ 701.4 744.7 932.1 941.5 6.2 25.2 1
กระดาษ 2,476.90 2,622.20 2,716.90 2,700.60 5.9 3.6 -0.6
กระดาษพิมพ์เขียน 423.9 453.9 457.8 478.7 7.1 0.8 4.6
กระดาษแข็ง 214.4 200.6 204 208.8 -6.4 1.7 2.3
กระดาษคราฟท์ 1,485.70 1,552.40 1,612.60 1,599.80 4.5 3.9 -0.8
กระดาษลูกฟูก 250.3 307 334 335 22.6 8.8 0.3
อื่นๆ 2/ 102.6 108.3 108.5 78.3 5.5 0.2 -27.8
ที่มา : ศูนย์สารสนเทศเศรษฐกิจอุตสาหกรรม สำนักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรม
หมายเหตุ : 1/ ตัวเลขประมาณการ
2/ อื่นๆ เช่น กระดาษอนามัย กระดาษเช็ดหน้า กระดาษต่อเนื่อง กระดาษไหว้เจ้า
2. การนำเข้า
ภาวะการนำเข้าเยื่อกระดาษและเศษกระดาษในปี 2548 มีมูลค่า 381.8 ล้านเหรียญสหรัฐ ตามลำดับ เมื่อเทียบกับปีก่อนมีอัตราการ
ขยายตัวลดลงเพียงเล็กน้อย คิดเป็นร้อยละ 0.1 เนื่องจากผู้ผลิตในประเทศสามารถผลิตเยื่อกระดาษสนองตอบความต้องการ ในประเทศได้มากขึ้น
แต่ยังมีความจำเป็นต้องนำเข้าเยื่อบางประเภทที่ไม่สามารถผลิตภายในประเทศได้เพื่อรองรับความต้องการของผู้ใช้ในประเทศที่เพิ่มขึ้น อาทิ เยื่อใย
ยาว แหล่งนำเข้าหลัก ได้แก่ สหรัฐอเมริกา แคนาดา และสวีเดน
ภาวะการนำเข้ากระดาษและผลิตภัณฑ์กระดาษในปี 2548 มีมูลค่า 914.0 ล้านเหรียญสหรัฐ เมื่อเทียบกับปีก่อนมีอัตราการขยายตัวเพิ่ม
ขึ้นต่อเนื่อง คิดเป็นร้อยละ 17.2 เนื่องจากมีการนำเข้าวัตถุดิบ/ผลิตภัณฑ์ที่ภายในประเทศไม่สามารถผลิตได้เพื่อรองรับ ความต้องการที่เพิ่มขึ้น อาทิ
กระดาษพิเศษ/กระดาษที่มีคุณภาพสูงและราคาแพง แหล่งนำเข้า ที่สำคัญ ได้แก่ สิงคโปร์ สหรัฐอเมริกา และญี่ปุ่น อีกทั้งกระดาษในประเทศขาด
แคลนอันเนื่องมาจากราคากระดาษในตลาดโลกสูงขึ้น ผู้ผลิตกระดาษจึงส่งออกมากขึ้น
ภาวะการนำเข้าสิ่งพิมพ์ในปี 2548 มีมูลค่า 121.9 ล้านเหรียญสหรัฐ เมื่อเทียบกับ ปีก่อนมีอัตราการขยายตัวเพิ่มขึ้นต่อเนื่อง คิดเป็นร้อย
ละ 17.9 เนื่องจากในปัจจุบันเป็นยุคโลกาภิวัฒน์ ผู้บริโภคต้องการข้อมูลข่าวสารจากทั่วโลก ภาครัฐและภาคเอกชนส่งเสริมให้สังคมไทยเป็นสังคม
แห่งการเรียนรู้ การจัดงานสัปดาห์หนังสือแห่งชาติ/นานาชาติ ล้วนเป็นปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อการนำเข้าสิ่งพิมพ์จากต่างประเทศเพิ่มขึ้น ประกอบกับมี
การจ้างจีนผลิตสมุดโทรศัพท์หน้าเหลือง ฉบับภาษาอังกฤษ เนื่องจากมีต้นทุนการผลิตถูกกว่าในประเทศ แหล่งนำเข้าที่สำคัญ ได้แก่ สหรัฐอเมริกา
ญี่ปุ่น และอังกฤษ
ตารางที่ 2 การนำเข้าเยื่อกระดาษและเศษกระดาษ กระดาษและผลิตภัณฑ์กระดาษ สิ่งพิมพ์
หน่วย : ล้านเหรียญสหรัฐ
ผลิตภัณฑ์ 2545 2546 2547 2548 1/ อัตราการขยายตัว(%)
2546 2547 2548 1/
เยื่อกระดาษและเศษกระดาษ 317.3 375.4 382.2 381.8 18.3 1.8 -0.1
กระดาษและผลิตภัณฑ์กระดาษ 588.8 640.6 780.1 914 8.8 21.8 17.2
สิ่งพิมพ์ 80.3 85.8 103.4 121.9 6.8 20.5 17.9
ที่มา : สำนักบริหารสารสนเทศการพาณิชย์ กระทรวงพาณิชย์ โดยความร่วมมือของกรมศุลกากร กระทรวงการคลัง
หมายเหตุ : 1/ ตัวเลขประมาณการ
3. การส่งออก
ภาวะการส่งออกเยื่อกระดาษในปี 2548 มีมูลค่า 84.4 ล้านเหรียญสหรัฐ เมื่อเทียบกับปีก่อนมีอัตราการขยายตัวเพิ่มขึ้น คิดเป็นร้อยละ
13.3 เนื่องจากเศรษฐกิจจีนขยายตัวทำให้มีความต้องการใช้เยื่อกระดาษเพิ่มสูงขึ้น โดยมีมูลค่าการส่งออกไปจีนสูงเกือบครึ่งหนึ่งของ มูลค่าการส่งออก
เยื่อกระดาษทั้งหมด
ภาวะการส่งออกกระดาษและผลิตภัณฑ์กระดาษในปี 2548 มีมูลค่า 887.9 ล้านเหรียญสหรัฐ เมื่อเทียบกับปีก่อนมีอัตราการขยายตัว
เพิ่มขึ้น คิดเป็นร้อยละ 14.4 เป็นผลมาจากหลายปัจจัยไม่ว่าจะเป็นปัจจัยด้านราคากระดาษในตลาดโลกสูงกว่าตลาดในประเทศส่งผลให้ผู้ผลิตกระดาษ
ส่งออกมากขึ้น อีกทั้งในปัจจุบันคนส่วนใหญ่จะให้ความสำคัญกับข้อมูลข่าวสาร ทำให้มีการค้นคว้าศึกษาหาความรู้กันมากขึ้นส่วนหนึ่งคือการอ่านหนังสือ/สิ่ง
พิมพ์ประเภทต่างๆ ส่งผลให้มีความต้องการใช้กระดาษเพิ่มขึ้นทำให้ประเทศไทยส่งออกกระดาษและผลิตภัณฑ์กระดาษได้ต่อเนื่อง โดยมีการส่งออก
กระดาษพิมพ์เขียนมากที่สุด แหล่งส่งออกที่สำคัญได้แก่ เกาหลีใต้ ฮ่องกง และ มาเลเซีย
ภาวะการส่งออกหนังสือและสิ่งพิมพ์ในปี 2548 มีมูลค่า 111.8 ล้านเหรียญสหรัฐ เมื่อเทียบกับปีก่อนมีอัตราการขยายตัวเพิ่มขึ้นมาก คิด
เป็นร้อยละ 73.3 เนื่องจากมีการรับจ้าง งานพิมพ์จากต่างประเทศเพิ่มขึ้นด้วยเหตุที่ต่างประเทศเริ่มเล็งเห็นถึงศักยภาพของผู้ผลิตไทย รวมทั้งมี
การย้ายฐานการผลิตจากฮ่องกงและสิงค์โปร์มาไทยเนื่องจากค่าแรงสูงและประเทศ ดังกล่าวเห็นว่าอุตสาหกรรมนี้เป็น low tech ประกอบกับ
ในปีก่อนเกิดภาวะขาดแคลนกระดาษภายในประเทศซึ่งเป็นวัตถุดิบหลักในการผลิตสิ่งพิมพ์ ส่งผลให้ผู้ประกอบการโรงพิมพ์ขนาดกลางต้องยกเลิกคำสั่งจ้าง
ผลิตหนังสือและสิ่งพิมพ์จากต่างประเทศไปบางส่วน และมาผลิตในต้นปีนี้แทน แหล่งส่งออกที่สำคัญได้แก่ สหรัฐอเมริกา อังกฤษ และญี่ปุ่น
ตารางที่ 3 การส่งออกเยื่อกระดาษ กระดาษและผลิตภัณฑ์กระดาษ หนังสือและสิ่งพิมพ์
หน่วย : ล้านเหรียญสหรัฐ
ผลิตภัณฑ์ 2545 2546 2547 2548 1/ อัตราการขยายตัว(%)
2546 2547 2548 1/
เยื่อกระดาษ2/ 76.1 110.1 74.5 84.4 44.7 -32.3 13.3
กระดาษและผลิตภัณฑ์กระดาษ 617.6 712 775.9 887.9 15.3 9 14.4
หนังสือและสิ่งพิมพ์ 68 72.9 64.5 111.8 7.2 -11.5 73.3
ที่มา : สำนักบริหารสารสนเทศการพาณิชย์ กระทรวงพาณิชย์ โดยความร่วมมือของกรมศุลกากร กระทรวงการคลัง
หมายเหตุ : 1/ ตัวเลขประมาณการ
2/ จากการคำนวณ
4. สรุปภาวะอุตสาหกรรมและแนวโน้มปี 2549
ในปี 2548 ภาวะเศรษฐกิจในประเทศชะลอตัว แต่สำหรับอุตสาหกรรมเยื่อกระดาษ กระดาษ และสิ่งพิมพ์มีแนวโน้มดีขึ้น เนื่องจากใน
ปัจจุบันเป็นยุคข้อมูลข่าวสารคนจึงสนใจศึกษาหาความรู้มากขึ้น อีกทั้งยุคนี้นิยมหันมาเลือกใช้บรรจุภัณฑ์กระดาษแทนพลาสติกมากขึ้นเพื่อรักษาสิ่งแวดล้อม
ทำให้มีความต้องการใช้เยื่อและกระดาษเพิ่มขึ้น
สำหรับทิศทางอุตสาหกรรมเยื่อกระดาษ กระดาษ และสิ่งพิมพ์ของประเทศไทย ในปี 2549 คาดว่าจะมีแนวโน้มที่ดีขึ้นต่อเนื่องจากปีก่อนทั้ง
ตลาดในประเทศและตลาดส่งออก เนื่องจากมีหลายปัจจัยสนับสนุน ดังนี้
1) นโยบายรัฐบาลสนับสนุนให้สิ่งพิมพ์ที่เกี่ยวข้องกับการเสริมสร้างองค์ความรู้ ของประชาชนทั่วไปมีราคาถูก รวมทั้งสนับสนุนให้ไทย
เป็นฐานการผลิตสิ่งพิมพ์ต่าง ๆ ในภูมิภาค อาเซียน โดยพิจารณาปรับลดภาษีทั้งสายการผลิตตั้งแต่อุตสาหกรรมต้นน้ำ กลางน้ำ และปลายน้ำที่เกี่ยวข้อง
กับการผลิตหนังสือและสิ่งพิมพ์ต่าง ๆ ประมาณ 100 รายการ เพื่อให้ผู้ประกอบการ สิ่งพิมพ์ในประเทศและอุตสาหกรรมต้นน้ำที่เกี่ยวข้องสามารถ
แข่งขันได้
2) ยุทธศาสตร์กลุ่มอุตสาหกรรมตามกรอบปรับโครงสร้างเศรษฐกิจและสังคม ของประเทศในระยะ 4 ปี (2548-2551) โดย
อุตสาหกรรมสิ่งพิมพ์เป็นหนึ่งในอุตสาหกรรมที่ต้อง ดำเนินการเพื่อการเป็นศูนย์กลางการพิมพ์ (Printing Hub) ในภูมิภาคอาเซียนภายในปี 2557
3) ยุทธศาสตร์การรวมกลุ่มเทรดดิ้งคลัสเตอร์ (Trading Cluster) เพื่อขยายเครือข่ายทางการค้าให้แก่ผู้ประกอบการโรงพิมพ์ไทย
4) การมีนิคมอุตสาหกรรมการพิมพ์และบรรจุภัณฑ์สินสาคร ทำให้โรงพิมพ์และ กิจการที่เกี่ยวเนื่องกับการพิมพ์สามารถลดต้นทุนในการ
ผลิตและการจัดการได้ เนื่องจากมีการ ดำเนินการในรูปแบบเครือข่ายวิสาหกิจ (Cluster) และมี Supply Chain ครบวงจร
5) การจัดงาน AsiaPack AsiaPrint 2005 ในปีที่ผ่านมาจะช่วยส่งเสริมความ เชื่อมั่นความสามารถในการผลิตของไทยในสายตา
นักลงทุน ผู้ประกอบการ ผู้นำเข้า ส่งผลกระทบต่อการผลิตเยื่อกระดาษ กระดาษ หนังสือและสิ่งพิมพ์เพิ่มขึ้น
--สำนักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรม กระทรวงอุตสาหกรรม--
-พห-