1. สถานการณ์ปัจจุบัน การผลิต ปริมาณการผลิตเหล็กและเหล็กกล้าที่สำคัญในไตรมาสที่ 4 ปี 2549 มีประมาณ 2,140,063 เมตริกตัน ( ไม่รวมผลิตภัณฑ์เหล็กกึ่งสำเร็จรูป เหล็กแผ่นรีดเย็น เหล็กแผ่นเคลือบและท่อเหล็กเพื่อไม่ให้เกิดการนับซ้ำ ) ชะลอตัวลง ร้อยละ 5.08 เมื่อเทียบกับระยะเดียวกันของปีก่อน เนื่องจากภาวะเศรษฐกิจในประเทศที่ชะลอตัวส่วนหนึ่งเป็นผลกระทบจากปัจจัยทางด้านสถานการณ์การเมืองในประเทศทำให้การลงทุนจากภาคเอกชนลดลงประกอบกับอัตราเงินเฟ้อและอัตราดอกเบี้ยที่ยังทรงตัวอยู่ในระดับสูง ทำให้ผู้บริโภคเพิ่มความระมัดระวังในการใช้จ่ายมากขึ้น นอกจากนี้ผลกระทบจากค่าเงินบาทที่แข็งค่าขึ้น จึงส่งผลกระทบต่อการส่งออกและการขยายตัวของเศรษฐกิจ เมื่อพิจารณาในรายผลิตภัณฑ์ พบว่า ผลิตภัณฑ์ที่ชะลอตัวลงมากที่สุดในช่วงนี้ คือ เหล็กแผ่นรีดร้อน ลดลง ร้อยละ 18.96 เนื่องจากผู้ผลิตและผู้ค้าคนกลางยังคงมีสินค้าคงคลังอยู่ลดการผลิตลง สำหรับผลิตภัณฑ์ที่มีการผลิตขยายตัวเพิ่มขึ้นมากที่สุดในช่วงนี้ คือ เหล็กแผ่นเคลือบดีบุก เพิ่มขึ้น ร้อยละ 47.02 เนื่องจากผู้ผลิตเหล็กชนิดนี้รายหนึ่งได้เพิ่มปริมาณการผลิตเนื่องจากติดตั้งสายการผลิตเพิ่มมากขึ้นประกอบกับมีความต้องการใช้ของอุตสาหกรรมบรรจุภัณฑ์ เช่น อุตสาหกรรมอาหารกระป๋อง เพิ่มมากขึ้น สำหรับเหล็กทรงยาว ขยายตัวขึ้นร้อยละ 12.46 เนื่องจากความต้องการใช้ที่เพิ่มมากขึ้นสำหรับการซ่อมแซมบ้านเรือนและถนนหลังจากประสบภาวะน้ำท่วมประกอบกับโครงการก่อสร้างบางโครงการที่ต้องเลื่อนดำเนินการออกไปก่อนในช่วงน้ำท่วมก็กลับมาก่อสร้างตามปกติ รายละเอียดตามตารางที่ 1 ตารางที่ 1 : ปริมาณการผลิตเหล็กและเหล็กกล้าที่สำคัญไตรมาสที่ 4 ปี 2549 เทียบกับไตรมาสที่ 4 ปี 2548 หน่วย : เมตริกตัน ผลิตภัณฑ์ ไตรมาส 4 ไตรมาส4 อัตราการ ปี 2549e ปี 2548 เปลี่ยนแปลง (ร้อยละ) ผลิตภัณฑ์เหล็กกึ่งสำเร็จรูป 1,335,588 1,344,400 -0.66 (Semi-Finished Products) เหล็กทรงยาว(Long Products) 1,120,109 996,045 12.46 เหล็กทรงแบน(Flat Products) 1,665,286 1,805,701 -7.78 เหล็กแผ่นรีดร้อน(Hot-rolled Flat) 1,019,954 1,258,537 -18.96 เหล็กแผ่นรีดเย็น(Cold-rolled Flat ) 399,489 356,859 11.95 เหล็กแผ่นเคลือบ (Coated Steel) 245,843 190,305 29.28 - เหล็กแผ่นเคลือบสังกะสี 84,982 65,165 30.41 (Galvanized Sheet) - เหล็กแผ่นเคลือบดีบุก (Tin plate) 70,472 47,933 47.02 - เหล็กแผ่นไม่ได้เคลือบดีบุก (Tin free) 40,987 29,715 37.93 - อื่นๆ (other coated steel) 49,402 47,492 4.02 ท่อเหล็ก (Pipes & Tubes) N/A N/A N/A รวม 1 2,140,063 2,254,582 -5.08 ที่มา : สถาบันเหล็กและเหล็กกล้าแห่งประเทศไทย หมายเหตุ e : ค่าประมาณการโดยสำนักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรม 1 : ไม่รวมผลิตภัณฑ์เหล็กกึ่งสำเร็จรูป เหล็กแผ่นรีดเย็น เหล็กแผ่นเคลือบ และท่อเหล็กเพื่อไม่ให้เกิดการนับซ้ำ การใช้ในประเทศ ปริมาณการใช้เหล็กและเหล็กกล้าในประเทศที่สำคัญในไตรมาสที่ 4 ปี 2549 ประมาณ 3,014,412 เมตริกตัน โดยการใช้ในประเทศขยายตัวขึ้นเล็กน้อย ร้อยละ 4.57 เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อน อันเป็นผลมาจากการขยายตัวของเหล็กทรงยาว เพิ่มขึ้น ร้อยละ 16.54 จากความต้องการใช้เพื่อการบูรณะและซ่อมแซมที่อยู่อาศัย รวมถึงสาธารณูปโภคต่างๆ เช่น ถนน หลังจากประสบปัญหาอุทกภัยในหลายพื้นที่ของประเทศ แต่ปริมาณการใช้ในประเทศของเหล็กทรงแบนกลับลดลงร้อยละ 2.38 เนื่องจากภาวะเศรษฐกิจในประเทศทำให้ความต้องการใช้เหล็กประเภทนี้ลดลง การนำเข้า มูลค่าและปริมาณการนำเข้าเหล็กและเหล็กกล้าที่สำคัญในไตรมาสที่ 4 ปี 2549 มีจำนวนประมาณ 54,505 ล้านบาท และ 2,150,283 เมตริกตัน โดยมูลค่าและปริมาณการนำเข้าชะลอตัวลง ร้อยละ 6.57 และ 11.18 ตามลำดับ โดยส่วนใหญ่จะนำเข้ามาจากประเทศรัสเซีย ญี่ปุ่นและจีน ผลิตภัณฑ์ที่มีมูลค่าการนำเข้าชะลอตัวลงมากที่สุดเมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อน ได้แก่ เหล็กแท่งแบน ลดลง ร้อยละ 56.17 เนื่องจากบริษัทผู้ผลิตเหล็กแผ่นรีดร้อนซึ่งใช้เหล็กชนิดนี้เป็นวัตถุดิบยังคงมีเหล็กแท่งแบนในสต๊อกอยู่ รองลงมาคือเหล็กแผ่นบางรีดร้อนชนิดผ่านการกัดล้างและชุบน้ำมัน ลดลง ร้อยละ 44.98 ส่วนหนึ่งเป็นผลมาจากผู้ผลิตในประเทศสามารถผลิตเหล็กชนิดนี้บางส่วนได้แล้ว จึงทำให้ผู้ใช้ลดการนำเข้าลงและใช้เหล็กที่ผลิตในประเทศแทน และผลิตภัณฑ์เหล็กกึ่งสำเร็จรูปชนิดอื่นๆ ลดลง ร้อยละ 31.25 ผลิตภัณฑ์ที่มีมูลค่าการนำเข้ามากที่สุด 3 อันดับแรก ได้แก่ เหล็กแผ่นบางรีดร้อน มีมูลค่า 6,399 ล้านบาท รองลงมาคือ เหล็กแท่งแบน มีมูลค่า 6,136 ล้านบาท และเหล็กแผ่นเคลือบสังกะสีแบบจุ่มร้อน มูลค่า 6,028 ล้านบาท โดยผลิตภัณฑ์ที่มีมูลค่าการนำเข้าขยายตัวเพิ่มมากที่สุด ได้แก่ เหล็กแท่งเล็ก เพิ่มขึ้นร้อยละ 84.44 เหล็กแผ่นเคลือบดีบุก เพิ่มขึ้น ร้อยละ 73.43 และเหล็กแผ่นบางรีดร้อน เพิ่มขึ้น ร้อยละ 69.31 รายละเอียดตามตารางที่ 2 ตารางที่ 2 : ปริมาณและมูลค่าการนำเข้าเหล็กและเหล็กกล้าที่สำคัญไตรมาสที่ 4 ปี 2549 เทียบกับไตรมาสที่ 4 ปี 2548 หน่วย : ปริมาณ: เมตริกตัน มูลค่า : ล้านบาท ผลิตภัณฑ์ ไตรมาสที่ 4 ไตรมาสที่ 4 อัตราการ ตลาดนำเข้า ปี 2549 e ปี 2548 เปลี่ยนแปลง ที่สำคัญ (ร้อยละ) ปริมาณ มูลค่า ปริมาณ มูลค่า ปริมาณ มูลค่า ผลิตภัณฑ์เหล็กกึ่งสำเร็จรูป 792,868 12,228 1,211,061 17,966 -34.53 -31.94 รัสเซีย,จีน (Semi-Finished Products) - เหล็กแท่งเล็ก (Billet) 352,370 5,365 190,578 2,909 84.9 84.44 รัสเซีย,จีน - เหล็กแท่งแบน (Slab) 395,296 6,136 948,366 14,000 -58.32 -56.17 รัสเซีย,จีน - อื่นๆ (Others) 45,202 727 72,118 1,057 -37.32 -31.25 จีน,รัสเซีย เหล็กทรงยาว 192,756 4,281 140,843 3,688 36.86 16.07 จีน,ญี่ปุ่น (Long Products ) - เหล็กเส้น (Bar) 61,603 1,550 55,573 1,632 10.85 -5.05 ญี่ปุ่น,จีน - เหล็กโครงสร้างรูปพรรณ 3,890 171 2,819 117 37.99 45.64 ญี่ปุ่น,อังกฤษ รีดร้อน (HR sections ) - เหล็กลวด (Wire rods) 127,263 2,560 82,452 1,939 54.35 32.05 จีน,ญี่ปุ่น เหล็กทรงแบน 1,050,721 30,500 922,336 30,005 13.92 1.65 ญี่ปุ่น,จีน (Flat Products ) เหล็กแผ่นรีดร้อน 500,094 10,985 426,972 11,136 17.13 -1.36 ญี่ปุ่น,จีน (Hot-Rolled Flat Products) - เหล็กแผ่นหนารีดร้อน 40,346 1,285 36,759 1,357 9.76 -5.32 ญี่ปุ่น,จีน (HR plate) - เหล็กแผ่นบางรีดร้อน 323,614 6,399 173,277 3,780 86.76 69.31 ญี่ปุ่น,จีน (HR sheet) - เหล็กแผ่นบางรีดร้อนชนิด 136,134 3,301 216,936 6,000 -37.25 -44.98 ญี่ปุ่น,เกาหลีใต้ ผ่านการกัดล้างและชุบน้ำมัน (HR sheet P&O ) เหล็กแผ่นรีดเย็น 193,677 7,526 140,284 6,031 38.06 24.8 ญี่ปุ่น,เกาหลีใต้ (Cold-Rolled Flat Products) - เหล็กแผ่นรีดเย็น 164,251 4,575 117,762 3,980 39.48 14.94 ญี่ปุ่น,เกาหลีใต้ (CR carbon steel) - เหล็กแผ่นรีดเย็นไร้สนิม 29,426 2,951 22,521 2,051 30.66 43.93 ญี่ปุ่น,ไต้หวัน (CR stainless steel) เหล็กแผ่นเคลือบ 356,950 11,989 355,080 12,838 0.53 -6.62 ญี่ปุ่น,เกาหลีใต้ (Coated Steel Products) - เคลือบสังกะสีแบบจุ่มร้อน 198,380 6,028 232,000 7,809 -14.49 -22.81 ญี่ปุ่น,เกาหลีใต้ (Galv. Sheet (HDG)) - เคลือบสังกะสีด้วยไฟฟ้า 44,052 1,497 35,269 1,357 24.9 10.31 ญี่ปุ่น,เกาหลีใต้ (Galv. Sheet (EG)) - เคลือบดีบุก (Tin plate) 27,927 976 13,943 563 100.29 73.43 เกาหลีใต้,ญี่ปุ่น - ไม่ได้เคลือบดีบุก (Tin free) 10,158 345 8,006 308 26.89 12.1 เกาหลีใต้,ไต้หวัน - อื่นๆ (Others) 76,433 3,143 65,861 2,802 16.05 12.17 ญี่ปุ่น,เกาหลีใต้ ท่อเหล็ก (Pipe) 113,937 7,497 146,609 6,680 -22.28 12.24 อิตาลี,ญี่ปุ่น - ท่อเหล็กไร้ตะเข็บ 89,928 5,823 127,437 5,027 -29.43 15.84 อิตาลี,ญี่ปุ่น (Pipe-Seamless) - ท่อเหล็กมีตะเข็บ (Pipe-Welded) 24,009 1,674 19,172 1,653 25.23 1.29 ญี่ปุ่น,เกาหลีใต้ รวม 2,150,283 54,505 2,420,849 58,339 -11.18 -6.57 รัสเซีย,ญี่ปุ่น,จีน ที่มา : กรมศุลกากร หมายเหตุ e : ค่าประมาณการโดยสำนักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรม การส่งออก มูลค่าและปริมาณการส่งออกเหล็กและเหล็กกล้าในไตรมาสที่ 4 ปี 2549 มีจำนวนประมาณ 12,919 ล้านบาท และ 419,665 เมตริกตัน โดยมูลค่าการส่งออกขยายตัวขึ้น ร้อยละ 1.28 แต่ปริมาณการส่งออกกลับลดลงร้อยละ 16.23 ซึ่งเป็นผลกระทบมาจากปัจจัยทางด้านราคาที่เพิ่มสูงขึ้น โดยตลาดส่งออกที่สำคัญของไทยในช่วงนี้คือ สหรัฐอเมริกา สำหรับผลิตภัณฑ์ที่มีมูลค่าการส่งออกขยายตัวขึ้นในช่วงนี้เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อน ได้แก่ เหล็กแท่งเล็ก เพิ่มขึ้น ร้อยละ 1,189.93 รองลงมาคือ เหล็กเส้น เพิ่มขึ้น ร้อยละ 214.63 และเหล็กแผ่นเคลือบชนิดไม่ได้เคลือบดีบุก เพิ่มขึ้น ร้อยละ 100 ผลิตภัณฑ์ที่มีการมูลค่าการส่งออกมากที่สุด 3 อันดับแรก ได้แก่ เหล็กแผ่นบางรีดร้อน มีมูลค่า 2,944 ล้านบาท เนื่องจากความต้องการใช้ในประเทศที่ลดลง ผู้ผลิตไทยจึงต้องปรับกลยุทธ์ทางการตลาดโดยการขยายฐานการตลาดไปยังกลุ่มประเทศตะวันออกกลางซึ่งยังมีความต้องการใช้อยู่ รองลงมาคือ เหล็กแผ่นรีดเย็นไร้สนิมและท่อเหล็กมีตะเข็บ โดยมีมูลค่า 2,221 และ 2,209 ล้านบาท ตามลำดับ รายละเอียดตามตารางที่ 3 ตารางที่ 3 : ปริมาณและมูลค่าการส่งออกเหล็กและเหล็กกล้าที่สำคัญไตรมาสที่ 4 ปี 2549 เทียบกับไตรมาสที่ 4 ปี 2548 หน่วย : ปริมาณ: เมตริกตัน มูลค่า : ล้านบาท ผลิตภัณฑ์ ไตรมาสที่ 4 ไตรมาสที่ 4 อัตราการ ตลาดส่งออก ปี 2549 e ปี 2548 เปลี่ยนแปลง ที่สำคัญ (ร้อยละ) ปริมาณ มูลค่า ปริมาณ มูลค่า ปริมาณ มูลค่า ผลิตภัณฑ์เหล็กกึ่งสำเร็จรูป 126 5 37 0.3 239.52 1,539.39 เวียดนาม (Semi-Finished Products) - เหล็กแท่งเล็ก (Billet) 112 4 37 0.3 198.48 1,189.39 เวียดนาม,ลาว - เหล็กแท่งแบน (Slab) 0 0 0 0 0 0- - อื่นๆ (Others) 14 1 0 0 100 100 ไต้หวัน,ปากีสถานเหล็กทรงยาว (Long Products ) 79,747 1,798 78,820 1,582 1.18 13.68 มาเลเซีย,สิงคโปร์ - เหล็กเส้น (Bar) 20,967 386 7,374 123 184.33 214.63 สหรัฐอเมริกา,กัมพูชา - เหล็กโครงสร้างรูปพรรณ 56,666 1,373 70,276 1,434 -19.37 -4.27 มาเลเซีย,สิงคโปร์ รีดร้อน (HR sections ) -เหล็กลวด (Wire rods) 2,114 39 1,170 25 80.63 58.03 ลาว,เวียดนาม เหล็กทรงแบน (Flat Products ) 289,381 8,588 356,197 8,503 -18.76 1 สหรัฐอเมริกา เหล็กแผ่นรีดร้อน 184,624 3,958 250,249 4,384 -26.22 -9.7 สหรัฐอเมริกา (Hot-Rolled Flat Products) - เหล็กแผ่นหนารีดร้อน 39,654 887 49,588 937 -20.03 -5.35 สหรัฐอเมริกา,สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ (HR plate) - เหล็กแผ่นบางรีดร้อน 139,641 2,944 153,203 2,635 -8.85 11.71 สหรัฐอเมริกา (HR sheet) - เหล็กแผ่นบางรีดร้อนชนิด 5,329 128 47,458 812 -88.77 -84.24 สหรัฐอเมริกา,อิตาลี ผ่านการกัดล้างและชุบน้ำมัน (HR sheet P&O ) เหล็กแผ่นรีดเย็น 62,008 3,245 78,682 3,116 -21.19 4.16 มาเลเซีย,ฮ่องกง (Cold-Rolled Flat Products) - เหล็กแผ่นรีดเย็น 41,196 1,025 56,194 1,376 -26.69 -25.53 มาเลเซีย,ฮ่องกง (CR carbon steel) - เหล็กแผ่นรีดเย็นไร้สนิม 20,812 2,221 22,488 1,740 -7.45 27.63 ฮ่องกง,อินเดีย (CR stainless steel) เหล็กแผ่นเคลือบ 42,749 1,384 27,266 1,003 56.78 37.98 อินเดีย,สหรัฐอเมริกา ( Coated Steel Products) - เคลือบสังกะสีแบบจุ่มร้อน 3,533 138 8,513 310 -58.5 -55.68 พม่า,ลาว (Galv. Sheet (HDG)) - เคลือบสังกะสีด้วยไฟฟ้า 4,983 141 2,286 71 117.92 97.88 มาเลเซีย,สิงคโปร์ (Galv. Sheet (EG)) - เคลือบดีบุก (Tin plate) 680 25 421 19 61.32 30.42 อินโดนีเซีย,เวียดนาม - ไม่ได้เคลือบดีบุก (Tin free) 42 4 21 2 100 100 พม่า,จีน - อื่นๆ (Others) 33,511 1,077 16,024 601 109.13 79.34 อินเดีย,สหรัฐอเมริกา ท่อเหล็ก (Pipe) 50,412 2,528 65,914 2,671 -23.52 -5.34 สหรัฐอเมริกา,มาเลเซีย - ท่อเหล็กไร้ตะเข็บ 4,325 319 7,458 523 -42.01 -39.02 ญี่ปุ่น,ซาอุดิอาระเบีย (Pipe-Seamless) - ท่อเหล็กมีตะเข็บ (Pipe-Welded) 46,087 2,209 58,456 2,148 -21.16 2.85 สหรัฐอเมริกา,มาเลเซีย รวม 419,665 12,919 500,969 12,755 -16.23 1.28 สหรัฐอเมริกา ที่มา : กรมศุลกากร 2. สรุป สถานการณ์เหล็กโดยรวมในไตรมาสที่ 4 ปี 2549 ชะลอตัวลงเล็กน้อยเมื่อเทียบกับระยะเดียวกันของปีก่อน เนื่องจากภาวะเศรษฐกิจในประเทศที่ชะลอตัวส่วนหนึ่งเป็นผลกระทบจากปัจจัยทางด้านสถานการณ์การเมืองในประเทศทำให้การลงทุนจากภาคเอกชนลดลงประกอบกับอัตราเงินเฟ้อและอัตราดอกเบี้ยที่ยังทรงตัวอยู่ในระดับสูง ทำให้ผู้บริโภคเพิ่มความระมัดระวังในการใช้จ่ายมากขึ้น นอกจากนี้ผลกระทบจากค่าเงินบาทที่แข็งค่าขึ้น จึงส่งผลกระทบต่อการส่งออกและการขยายตัวของเศรษฐกิจ โดยเหล็กทรงแบน การผลิตและการใช้ในประเทศ ลดลง ร้อยละ 7.78 และ 2.38 ตามลำดับเนื่องจากความต้องการใช้ของอุตสาหกรรมต่อเนื่องในประเทศลดลง สำหรับเหล็กทรงยาวซึ่งใช้ในอุตสาหกรรมก่อสร้าง การผลิตและการใช้ในประเทศขยายตัว ร้อยละ 12.46 และ 16.54 ตามลำดับ ความต้องการใช้ที่เพิ่มมากขึ้นสำหรับการซ่อมแซมบ้านเรือนและถนนหลังจากประสบภาวะน้ำท่วมประกอบกับโครงการก่อสร้างบางโครงการที่ต้องเลื่อนดำเนินการออกไปก่อนในช่วงน้ำท่วมก็กลับมาก่อสร้างตามปกติ สำหรับมูลค่าและปริมาณการนำเข้าโดยรวมชะลอตัวถึงร้อยละ 6.57 และ 11.18 โดยผลิตภัณฑ์ที่มีมูลค่าการนำเข้าลดลงมากที่สุดในไตรมาสนี้ คือ เหล็กแท่งแบน ลดลง ร้อยละ 56.17 เหล็กแผ่นบางรีดร้อนชนิดผ่านการกัดล้างและชุบน้ำมัน ลดลง ร้อยละ 44.98 และผลิตภัณฑ์เหล็กกึ่งสำเร็จรูปชนิดอื่นๆ ลดลง ร้อยละ 31.25 สำหรับมูลค่าการส่งออกขยายตัวขึ้น ร้อยละ 1.28 แต่ปริมาณการส่งออกกลับลดลงร้อยละ 16.23 โดยผลิตภัณฑ์ที่มูลค่าการส่งออกขยายตัวเพิ่มมากที่สุดในไตรมาสนี้ คือ เหล็กแท่งเล็ก เพิ่มขึ้น ร้อยละ 1,189.93 รองลงมาคือ เหล็กเส้น เพิ่มขึ้น ร้อยละ 214.63 และเหล็กแผ่นเคลือบชนิดไม่ได้เคลือบดีบุก เพิ่มขึ้น ร้อยละ 100 สำหรับสถานการณ์การเปลี่ยนแปลงของราคาผลิตภัณฑ์เหล็กที่สำคัญ (FOB)โดยเฉลี่ยในตลาดโลกจาก CIS ณ ท่า Black Sea ในไตร (ยังมีต่อ)