ทริสเรทติ้งมองอุตสาหกรรมโทรศัพท์เคลื่อนที่เติบโตจากแรงหนุนบริการสื่อสารข้อมูลและภาวะเศรษฐกิจ ความล่าช้าในใบอนุญาต 3 จีและสัมปทานที่ใกล้หมดอายุบีบผู้ประกอบการปรับตัว ส่งผลให้เกิดความเปลี่ยนแปลงโครงสร้างอุตสาหกรรม และเสี่ยงทำลายโอกาสสร้างการแข่งขันเท่าเทียม
บริษัท ทริสเรทติ้ง จำกัด กล่าววันนี้ว่าอุตสาหกรรมโทรศัพท์เคลื่อนที่น่าจะมีรายได้เติบโต 4%-5% ในปี 2554 โดยยังคงมีปัจจัยขับเคลื่อนหลักเหมือนปี 2553 คือความต้องการที่เพิ่มขึ้นด้านบริการสื่อสารข้อมูลและการเติบโตของเศรษฐกิจ ทั้งนี้ การแข่งขันด้านราคาในบริการสื่อสารข้อมูลน่าจะอยู่ในระดับปานกลางเนื่องจากการเติบโตทางด้านความต้องการยังคงอยู่ในระดับสูง รายได้จากบริการสื่อสารข้อมูลคาดว่าจะเติบโต 20%-30% ในปี 2554 โดยในระยะสั้น การขยายตัวของบริการโทรศัพท์เคลื่อนที่ประเภท 3 จีคาดว่ายังไม่น่าจะส่งผลบวกเพียงพอต่อการเปลี่ยนแปลงอันดับเครดิตของผู้ให้บริการโทรศัพท์เคลื่อนที่รายใหญ่ทั้ง 3 ราย
ทริสเรทติ้งกังวลว่า ความล่าช้าในการประมูลใบอนุญาตโทรศัพท์เคลื่อนที่ประเภท 3 จี ประกอบกับอายุสัมปทานของผู้ให้บริการที่ใกล้จะหมดลงอาจส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อโครงสร้างอุตสาหกรรม และอาจทำลายความหวังที่จะสร้างการแข่งขันอย่างเท่าเทียมในอุตสาหกรรมโทรศัพท์เคลื่อนที่ ในปัจจุบัน ผู้ให้บริการไม่ได้มองว่าการรักษาความได้เปรียบทางการแข่งขันถูกจำกัดอยู่บนพื้นฐานของความสามารถเฉพาะตนอีกต่อไป ผู้ให้บริการเอกชนเริ่มมองว่าการเปลี่ยนแปลงในรูปแบบธุรกิจของรัฐวิสาหกิจเจ้าของสัมปทานเป็นส่วนเสริมที่สำคัญต่อกลยุทธ์ทางการแข่งขันของตน การลงทุนโครงข่าย 3 จีของ บริษัท กสท โทรคมนาคม จำกัด (มหาชน) ดูเหมือนจะมีโอกาสแซงหน้า บริษัท ทีโอที จำกัด (มหาชน) ในปี 2554 และสร้างความได้เปรียบให้พันธมิตรกลุ่มบริษัท ทรู คอร์ปอเรชั่น จำกัด (มหาชน) ในด้านการให้บริการสื่อสารข้อมูล นอกจากนี้ กลุ่มบริษัท ทรู คอร์ปอเรชั่น ยังสามารถที่จะเป็นเจ้าของโครงข่ายบางส่วนที่ลงทุนได้ ซึ่งก็ทำให้บริษัทมีแรงกระตุ้นทางด้านการลงทุนขยายโครงข่ายที่แตกต่างไปจากผู้ให้บริการรายอื่น ๆ ที่ยังต้องลงทุนภายใต้สัมปทาน Build-transfer-operate ทั้งนี้ บริษัท แอดวานซ์ อินโฟร์ เซอร์วิส จำกัด (มหาชน) และ บริษัท โทเทิ่ล แอ็คเซ็ส คอมมูนิเคชั่น จำกัด (มหาชน) ก็ใช้ความพยายามอย่างเต็มที่เพื่อที่จะแสวงหารูปแบบความร่วมมือทางธุรกิจกับบริษัท ทีโอที และบริษัท กสท โทรคมนาคม รวมทั้งผู้ให้บริการโทรคมนาคมเอกชนรายอื่นด้วย
นอกจากนี้ ทริสเรทติ้งยังระบุว่า โครงสร้างของอุตสาหกรรมไม่เอื้ออำนวยต่อการเติบโตของธุรกิจประเภทผู้ให้บริการโทรศัพท์เคลื่อนที่บนโครงข่ายเสมือน (Mobile Virtual Network Operator หรือ MVNO) ในปัจจุบัน ช่องทางในการกระจายสินค้าและคุณภาพการให้บริการถือเป็นปัจจัยที่สำคัญในการสร้างและรักษาฐานลูกค้า ผู้ให้บริการประเภท MVNO ที่ใช้กลยุทธ์แข่งขันด้วยราคาเพียงอย่างเดียวมีโอกาสเผชิญปัญหาในการดึงดูดลูกค้าใหม่และการรักษาฐานลูกค้าที่มีอยู่ นอกจากนี้ ผู้ให้บริการ MVNO ที่มีจำนวนผู้ใช้บริการน้อยยังมีความเสี่ยงที่จะต้องเป็นผู้จ่ายค่าเชื่อมต่อโครงข่าย (Interconnection Charge หรือ IC) ด้วย ดังนั้น ผู้ให้บริการ MVNO จึงต้องเผชิญกับความท้าทายอย่างยิ่งในการกำหนดอัตราค่าบริการในระดับที่สูงพอที่จะคุ้มกับค่า IC ที่ต้องจ่าย ในขณะเดียวกัน อัตราค่าบริการก็ต้องสามารถแข่งขันกับอัตราค่าบริการของผู้ให้บริการในตลาดที่อยู่ในระดับต่ำใกล้ศูนย์สำหรับการโทรในเครือข่ายเดียวกัน เนื่องจากมีผู้ให้บริการ MVNO ไม่กี่รายที่มีความพร้อมแข่งขันในสภาพตลาดดังกล่าว ดังนั้น บริษัท ทีโอที และบริษัท กสท โทรคมนาคมจึงจำเป็นต้องร่วมมือเป็นพันธมิตรกับผู้ให้บริการเอกชนเพียงไม่กี่ราย และเมื่อความร่วมมือดังกล่าวแน่นแฟ้นยิ่งขึ้น รูปแบบความสัมพันธ์ทางธุรกิจก็เริ่มจะมีลักษณะเหมือนกับ “สัมปทานกลับข้าง” มากยิ่งขึ้น กล่าวคือ รัฐวิสาหกิจกลายเป็นผู้รับผิดชอบด้านการลงทุนโครงข่ายให้แก่ผู้ให้บริการเอกชนรายหนึ่ง แทนที่ผู้ให้บริการเอกชนจะเป็นผู้รับสัมปทานและลงทุนแทนภาครัฐ
ปัญหาทางกฎระเบียบที่เกี่ยวข้องกับธุรกิจโทรคมนาคมสะท้อนถึงการขาดความชัดเจนในการตีความกฎหมายและการเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็วของเทคโนโลยีที่เกินกว่าขั้นตอนและระเบียบวิธีปฏิบัติทางการเมืองจะตามทันได้ ทริสเรทติ้งกล่าวว่า การหา
ข้อสรุปจำเป็นต้องมีทางออกที่เป็นทางสายกลางระหว่างภาครัฐและผู้ให้บริการเอกชน โดยที่จะต้องไม่ส่งผลกระทบต่อการให้บริการต่อสาธารณะ ซึ่งโอกาสที่จะหาข้อสรุปดังกล่าวได้นั้นเป็นไปได้น้อยมากในช่วงระยะสั้นถึงระยะปานกลาง โอกาสที่จะมีการประมูลใบอนุญาตโทรศัพท์เคลื่อนที่ยุค 3 จีในปี 2554 มีอยู่น้อยมาก เช่นเดียวกับความสำเร็จที่มีอยู่น้อยเต็มทีในการจัดตั้งคณะกรรมการกิจการกระจายเสียงกิจการโทรทัศน์และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ (กสทช.) ทั้งนี้ ผลการเลือกในตั้งช่วงกลางปีนี้ก็จะเป็นตัวแปรที่สำคัญอีกประการหนึ่งที่อาจพลิกทิศทางของกฎระเบียบด้านโทรคมนาคมได้
ประเด็นกังวลสำหรับทริสเรทติ้งในปี 2554 คือ แผนการลงทุนขยายโครงข่าย 3จี ของกลุ่มบริษัททรู คอร์ปอเรชั่น ซึ่งแม้ว่าบริษัทจะได้ประกาศแผนการเสนอขายหุ้นสามัญใหม่เพิ่มทุนมูลค่า 13,200 ล้านบาทเมื่อวันที่ 28 มีนาคม 2554 เพื่อรองรับแผนการลงทุนดังกล่าวและเพิ่มศักยภายในการให้บริการด้านข้อมูลสื่อสาร ทว่าบริษัทก็ยังคงเผชิญความเสี่ยงในเรื่องของการหาแหล่งเงินเพื่อนำมาชำระคืนหนี้ของบริษัทในช่วง 2-3 ปีข้างหน้า
ผู้ประกอบการโทรคมนาคมที่ทริสเรทติ้งจัดอันดับเครดิตในปัจจุบัน ได้แก่ บริษัท แอดวานซ์ อินโฟร์ เซอร์วิส จำกัด (มหาชน) (AA/Stable) บริษัท โทเทิ่ล แอ็คเซ็ส คอมมูนิเคชั่น จำกัด (มหาชน) (AA-/Stable) และ บริษัท ทรู คอร์ปอเรชั่น จำกัด (มหาชน) (BBB/Negative) — จบ
-------------------------------------------------------------------------
? บริษัท ทริสเรทติ้ง จำกัด สงวนลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2554 ห้ามมิให้บุคคลใด ใช้ เปิดเผย ทำสำเนาเผยแพร่ แจกจ่าย หรือเก็บไว้เพื่อใช้ในภายหลังเพื่อประโยชน์ใดๆ ซึ่งรายงานหรือข้อมูลการจัด
อันดับเครดิต ไม่ว่าทั้งหมดหรือแต่เพียงบางส่วน และไม่ว่าในรูปแบบ หรือลักษณะใดๆ หรือด้วยวิธีการใดๆ โดยมิได้รับอนุญาต การจัดอันดับเครดิตนี้มิใช่คำแถลงข้อเท็จจริง หรือคำเสนอแนะให้ซื้อ ขาย หรือถือตราสารหนี้ใดๆ แต่เป็นเพียงความเห็นเกี่ยวกับความเสี่ยงหรือความน่าเชื่อถือของตราสารหนี้นั้นๆ หรือของบริษัทนั้นๆ โดยเฉพาะ ความเห็นที่ระบุในการจัดอันดับเครดิตนี้มิได้เป็นคำแนะนำเกี่ยวกับการลงทุน หรือคำแนะนำในลักษณะอื่นใด การจัดอันดับและข้อมูลที่ปรากฏในรายงานใดๆ ที่จัดทำ หรือพิมพ์เผยแพร่โดย บริษัท ทริสเรทติ้ง จำกัด ได้จัดทำขึ้นโดยมิได้คำนึงถึงความต้องการด้านการเงิน พฤติการณ์ ความรู้ และวัตถุประสงค์ของผู้รับข้อมูลรายใดรายหนึ่ง ดังนั้น ผู้รับข้อมูลควรประเมินความเหมาะสมของข้อมูลดังกล่าวก่อนตัดสินใจลงทุน บริษัท ทริสเรทติ้ง จำกัด ได้รับข้อมูลที่ใช้สำหรับการจัดอันดับเครดิตนี้จากบริษัทและแหล่งข้อมูลอื่นๆ ที่เชื่อว่าเชื่อถือได้ ดังนั้น บริษัท ทริสเรทติ้ง จำกัด จึงไม่รับประกันความถูกต้อง ความเพียงพอ หรือความครบถ้วนสมบูรณ์ของข้อมูลใดๆ ดังกล่าว และจะไม่รับผิดชอบต่อความสูญเสีย หรือความเสียหายใดๆ อันเกิดจากความไม่ถูกต้อง ความไม่เพียงพอ หรือความไม่ครบถ้วนสมบูรณ์นั้น และจะไม่รับผิดชอบต่อข้อผิดพลาด หรือการละเว้นผลที่ได้รับหรือการกระทำใดๆ โดยอาศัยข้อมูลดังกล่าว ทั้งนี้ รายละเอียดของวิธีการจัดอันดับเครดิตของ บริษัท ทริสเรทติ้ง จำกัด เผยแพร่อยู่บน Website: http://www.trisrating.com/th/rating_information/rating_criteria.html