ข้าวเป็นสินค้าอ่อนไหวของฟิลิปปินส์ รัฐบาลมีนโยบายให้ชาวนาได้รับรายได้ที่เหมาะสมสามารถผลิตข้าวในราคาที่สามารถแข่งขันกับข้าวที่นำเข้าได้ และมีปริมาณเพียงพอต่อการบริโภคภายในประเทศNational Food Authority [NFA] เป็นหน่วยงานที่กำกับดูและการสำรองข้าวของรัฐบาลเพื่อความมั่นคงด้านอาหาร จะทำหน้าที่บริหารจัดการ ให้มีปริมาณข้าวเพียงพอกับความต้องการในช่วงเวลาที่ประเทศประสพปัญหาภัยธรรมชาติ ภาวะฉุกเฉิน และรักษาเสถียรภาพด้านอุปทานและราคา รวมทั้งควบคุมราคาขายปลีกข้าวให้อยู่ในระดับที่เหมาะสมสำหรับผู้บริโภคและสร้างรายได้ให้เพียงพอแก่เกษตรกรรัฐบาลฟิลิปปินส์มีเป้าหมายที่จะยกระดับอัตราการพึ่งพาตนเอง เป็นร้อยละ 97 — 100 ในปี 2556 จึงได้ร่วมมือกับภาคเอกชนและสถาบันการเงิน เพื่อให้ความช่วยเหลือด้านการเงินแก่เกษตรกรมากขึ้น โดยมีนโยบายหลักใน 3 ประเด็น คือ
1.1. ระบบการประมูลราคาขายข้าวของฟิลิปปินส์
ในปี 2551 รัฐบาลฟิลิปปินส์โดย NFA ได้ซื้อข้าวผ่านวิธีการเปิดประมูลต่อสาธารณชน โดยให้เอกชนต่างต่างประเทศเข้าร่วมการประมูลได้ แต่หลังจากเกิดภาวะวิกฤตขาดแคลนข้าวตั้งแต่ต้นปี 2551 ฟิลิปปินส์เห็นว่าวิธีการประมูลในระบบดังกล่าวได้ส่งผลให้ระดับราคาข้าวสูงขึ้น (จาก 350 USD ต่อเมตริกตัน เมื่อธันวาคม 2550 เป็น 1,100 USD ต่อเมตริกตันในเดือนเมษายน 2551) ดังนั้นรัฐบาลฟิลิปปินส์จึงได้ใช้วิธีอื่น โดยเป็นการซื้อขายระหว่างรัฐต่อรัฐในการซื้อข้าวโดยหวังว่าจะควบคุมราคาซื้อข้าวให้คงที่
1.2 นโยบายอุดหนุนราคาขายข้าว
เพื่อเป็นการช่วยเหลือผู้บริโภคภายในประเทศ ในปี 2551 NFA ได้อุดหนุนราคาขายข้าวในระดับราคา 18 เปโซ/1กก. (ราคาขายข้าวในตลาดทั่วไปประมาณ 30-45 เปโซ/ 1 กก. ) นอกจากนี้ รัฐบาลฟิลิปปินส์ได้ซื้อข้าวทั้งจากเกษตรกรภายในประเทศ(ในราคาอุดหนุน) และจากต่างประเทศอย่างต่อเนื่อง เพื่อเพิ่มปริมาณสำรองข้าวให้เพียงพอต่อการบริโภคในประเทศ
1.3 นโยบายเพิ่มความสามารถในการพึ่งพาตนเองทางด้านอาหาร (Food Security)
ในระยะยาว รัฐบาลฟิลิปปินส์มีนโยบายเพิ่มความสามารถในการพึ่งพาตนเองด้านอาหารและการเกษตร โดยประธานาธิบดีฟิลิปปินส์ได้ตั้งเป้าหมายลดการนำเข้าข้าวจากต่างประเทศจนถึงร้อยละ 0 ในปี 2556 โดยเพิ่มปริมาณการผลิตข้าวในประเทศ นอกจากนี้ ยังได้เน้นเรื่องการฟื้นฟูภาคการเกษตร และประมง เพื่อเพิ่มความมั่นคงทางอาหารของฟิลิปปินส์
ฟิลิปปินส์มีพื้นที่ปลูกข้าวประมาณ 4 ล้านเฮกตาร์ โดยในปี 2009 คาดว่าจะมีผลผลิตข้าวเปลือก 17.45 ล้านเมตริกตัน โดยเป็นข้าวสารประมาณ 10.47 ล้านเมตริกตัน โดยเป็นผลผลิตที่เพิ่มขึ้นจากปี 2009 ร้อยละ 3.77 ซึ่งเป็นผลมาจากการขยายพื้นที่การเพาะปลูกข้าวเพิ่มขึ้น ร้อยละ 3.21 การบริโภคภายในประเทศเฉลี่ยประมาณปีละ 9 —10 ล้านเมตริกตัน ( อัตราการบริโภคเฉลี่ยต่อวัน ประมาณ 33,000 เมตริกตัน ) ชาวฟิลิปปินส์บริโภคข้าว (เมล็ดยาว) เป็นอาหารหลักรองจากข้าวโพด และข้าวสาลีที่มีสัดส่วนการบริโภคเพิ่มขึ้นเช่นกัน อัตราการบริโภค เฉลี่ยต่อคนประมาณปีละ 120 — 130 กิโลกรัม ต่อคน ต่อปี(ประชาการประมาณ 93 ล้านคน)
เนื่องจากสินค้าข้าวเป็นสินค้าควบคุม โดยมีหน่วยงานของรัฐ คือ NFA ซึ่งเป็นหน่วยงานที่ขึ้นตรงกับสำนักประธานาธิบดี และเป็นหน่วยงานที่นำเข้าข้าวเองแบบรัฐต่อรัฐ หรือรัฐกับเอกชนในต่างประเทศ (กรณีที่ซื้อจากเอกชนจากต่างประเทศ) จะประกาศประกวดราคารับซื้อเป็นครั้งคราว และเป็นผู้อนุมัติการนำเข้าข้าวให้กับเอกชนใน 2 ลักษณะคือ
1. การนำเข้าข้าวชนิดคุณภาพดี ( ข้าวหอมมะลิ ข้าว 5 —10%)
2. การนำเข้าโดยการประมูลโควต้า (ข้าวคุณภาพต่ำ 15- 25%)
การนำเข้าข้าวโดยเอกชนทั้งสองแบบจะต้องเสียภาษีนำเข้าในอัตราร้อยละ 50
NFA กำหนดเงื่อนไขของผู้นำเข้าเอกชนทั้งสองลักษณะไว้คือ
1. เอกชนที่เป็นผู้นำเข้าข้าวชนิดคุณภาพดี ต้องยื่นขอจดทะเบียนเป็นผู้นำเข้าที่ NFA
2. เอกชนหรือสหกรณ์การเกษตร ที่จะนำเข้าข้าวโดยการประมูลโควต้า สามารถนำเข้าข้าวสูงสุดครั้งละไม่เกิน 25,000 เมตริกตัน
Year Area Har. Production Total import Total export Consumption
(million metric tons)
2005 3,590 9,490 1.80 0 10,630
2006 4,160 9,196 1.71 0 10,374
2007 2,648 9,744 1.82 0 11,187
2008 4,460 10,089 2.30 0 11,587
2009* 4,600 10,470 1.80 0 13,700
*Note : As of September 2009
Remark : Area Harvest 1,000 Hactares,Milled Production, Consumption 1,000 Metric Tons
Source : USDA/Bureau of Agricultural Statistics
5. ระดับราคาข้าวที่จำหน่ายในประเทศ
Comparative Farmgate, Wholesale and Retail Prices of Palay and Rice
Palay (Paddy Rice), dry
Farmgate Prices
Month (2009) Price (Php) /kg % Change August 14.72 -1.34 July 15.33 -3.98 June 15.63 -1.92 May 15.92 -0.50 April 15.94 -0.13 March 16.03 23.12 February 15.50 28.63 Jan 14.09 10.01
Well Milled Rice (WMR)
Wholesale Price Retail Price Month (2009) Price (Php)/kg % Change Price (Php)/kg % Change August 31.20 -5.74 34.25 -6.68 July 31.63 -1.36 34.44 -0.55 June 31.79 -0.50 34.55 -0.32 May 31.87 1.56 34.59 2.43 April 31.77 0.31 34.53 0.06 March 32.60 25.00 34.62 25.57 February 31.54 31.42 34.32 31.60 Jan 29.56 6.70 32.89 4.35
Regular Rice (RMR)
Wholesale Price Retail Price Month (2009) Price (Php)/kg % Change Price (Php)/kg % Change August 28.12 -5.32 32.82 -6.31 July 28.72 -2.09 31.16 -1.32 June 29.03 -1.07 31.40 -0.76 May 29.13 -1.19 31.46 0.51 April 29.10 0.10 31.42 0.13 March 29.28 24.02 31.46 24.54 February 28.73 1.91 31.00 1.48 Jan 26.40 8.83 28.90 7.27 Source : Bureau of Agricultural Statistics อัตราแลกเปลี่ยน 1 เหรียญสหรัฐ = 48 เปโซ ภาวะการนำเข้าข้าวของฟิลิปปินส์
ในปี 2552 ฟิลิปปินส์มีความต้องการนำเข้าข้าว ประมาณ 2 ล้านตัน โดยเป็นปริมาณที่มากกว่าปีที่ผ่านมาซึ่งนำเข้า 1.8 ล้านตัน โดยรัฐบาลฟิลิปปินส์ได้ทำ MOU กับประเทศเวียดนามเพื่อซื้อข้าวประมาณ 1.5 ล้านตัน ในราคาตันละ 480 เหรียญสหรัฐ
ฟิลิปปินส์กำหนดมาตรฐานข้าวสาร ตามระบบ Harmonize System การกำหนดประเภทข้าวสารโดยใช้หลักเกณฑ์การนับจำนวนร้อยละของปริมาณข้าวหักเป็นตัวกำหนดมาตรฐานข้าว
สำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ กรุงมะนิลา
ที่มา: http://www.depthai.go.th