โครงการรถไฟฟ้าสายสีม่วงใต้ ช่วงเตาปูน-ราษฎร์บูรณะ (วงแหวน กาญจนาภิเษก) สัญญาที่ 3 ช่วงผ่านฟ้า-สะพานพุทธ มีการเจาะอุโมงค์ลอดใต้แม่น้ำเจ้าพระยาบริเวณสะพานพระปกเกล้า ซึ่งถือเป็นอุโมงค์ลอดใต้แม่น้ำเจ้าพระยาแห่งที่ 2 ของประเทศไทย (แห่งแรกคือ อุโมงค์รถไฟฟ้าสายสีน้ำเงิน) ปัจจุบัน การก่อสร้างงานโยธาคืบหน้า 59.49% เร็วกว่าแผนที่ตั้งเป้าไว้ 51.52% สำหรับขั้นตอนการขุดเจาะอุโมงค์ คาดจะแล้วเสร็จภายใน พฤษภาคม 2569 ทั้งนี้ในปี 2571 จะเปิดให้ประชาชนใช้บริการช่วงเตาปูน-หอสมุดแห่งชาติ และ เปิดให้บริการตลอดสายภายในปี 2573
ทั้งนี้ เส้นทางรถไฟฟ้าสีม่วงจะรองรับการเดินทางจากนนทบุรีเข้าสู่ กทม.และไปถึงสมุทรปราการ ซึ่งเมื่อแล้วเสร็จคาดการณ์ว่าจะมีผู้โดยสารประมาณ 150,000 คนต่อวัน และจากนโยบายค่าโดยสารไม่เกิน 20 บาทตลอดสาย คาดว่า จะทำให้มีประชาชนใช้บริการสายสีม่วงเพิ่มมากกว่า 250,000 คนต่อวัน
นายกาจผจญ อุดมธรรมภักดี ผู้ว่าการการรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทย (รฟม.) กล่าวว่า การก่อสร้างงานโยธาโครงการรถไฟฟ้าสายสีม่วง ช่วงเตาปูน-ราษฎร์บูรณะ (วงแหวนกาญจนาภิเษก) มีความก้าวหน้าในภาพรวม ณ สิ้นเดือน ก.ค.68 อยู่ที่ 59.49% เร็วจากแผนงานที่กำหนด 51.52%
สำหรับการก่อสร้างอุโมงค์ทางวิ่งใต้ดินของสัญญาที่ 3 ช่วงผ่านฟ้า-สะพานพุทธ มีการนำเทคโนโลยีหัวขุดเจาะอุโมงค์สมดุลแรงดันดิน (Earth Pressure Balance) มาใช้ ซึ่งเป็นระบบที่เหมาะกับสภาพชั้นดินอ่อนในเขตกรุงเทพมหานคร โดยจะใช้หัวขุดเจาะอุโมงค์ทั้งสิ้น 2 หัว เริ่มต้นจากสถานีสะพานพุทธไปยังสถานีสามยอด และสิ้นสุดที่สถานีอนุสาวรีย์ประชาธิปไตย บริเวณแยกผ่านฟ้า เพื่อบรรจบกับสัญญาที่ 2 รวมระยะทางการขุดเจาะประมาณ 2.8 กิโลเมตร ซึ่งหัวเจาะที่ 2 จะเริ่มดำเนินการในเดือน พ.ย.68
จุดเด่นของสัญญาที่ 3 คือการขุดเจาะอุโมงค์ลอดใต้แม่น้ำเจ้าพระยาบริเวณสะพานพระปกเกล้า ซึ่งนับเป็นอุโมงค์รถไฟฟ้าใต้ดินที่ลอดใต้แม่น้ำเจ้าพระยาแห่งที่ 2 ของประเทศไทย มีลักษณะเป็นอุโมงค์คู่ ก่อสร้างอยู่ในชั้นดินใต้ท้องแม่น้ำ มีความยาวอุโมงค์ 220 เมตร และลึกจากผิวน้ำ 42.3 เมตร โดยหัวเจาะมีสมรรถนะการขุดเจาะเฉลี่ยวันละ 10-15 เมตร หรือเฉลี่ย 350 เมตรต่อเดือน ซึ่งคาดว่าจะแล้วเสร็จประมาณเดือน พ.ค.69
สำหรับสัญญาที่ 3 ช่วงผ่านฟ้า-สะพานพุทธ มีกิจการร่วมค้าไอทีดี-เอ็นดับเบิ้ลยูอาร์ เอ็มอาร์ที ซึ่งเป็นกิจการร่วมค้าระหว่าง บมจ.อิตาเลียนไทย ดีเวล๊อปเมนต์ (ITD) และ บมจ.เนาวรัตน์พัฒนาการ (NWR) เป็นผู้รับจ้างงานออกแบบและก่อสร้างอุโมงค์ทางวิ่ง และสถานีใต้ดิน ได้แก่ สถานีสามยอด สถานีสะพานพุทธฯ และอาคารปล่องระบายอากาศ 3 แห่ง ในวงเงิน 15,109 ล้านบาท (รวมค่า Provisional Sum และภาษีมูลค่าเพิ่ม 7%)
ทั้งนี้จากนโยบายรัฐบาลที่ต้องการเร่งรัดเปิดเดินรถสายสีม่วงใต้ในปี 2571 จำนวน 4 สถานีก่อน ตั้งแต่สถานีเตาปูน-หอสมุดแห่งชาติ ซึ่งจะเชื่อมต่อกับสายสีม่วง ช่วงบางใหญ่-เตาปูน ที่สถานีเตาปูนได้สะดวก ซึ่งจากการปรับปรุงรายงานการศึกษาวิเคราะห์โครงการตาม พ.ร.บ.การร่วมลงทุนระหว่างรัฐและเอกชน พ.ศ.2562 (PPP) ซึ่งรวมถึงการวิเคราะห์กรณีอัตราค่าโดยสารรถไฟฟ้า 20 บาทตลอดสาย ตามนโยบายของรัฐบาลแล้ว ผลศึกษาเสนอให้ใช้รูปแบบการลงทุน PPP Gross Cost เป็นการจ้างเอกชนเดินรถ โดยใช้วิธีคัดเลือก ไม่เปิดประกวดราคาทั่วไป โดยเป็นการเจรจากับผู้ให้บริการรายเดิม คือ บมจ.รถไฟฟ้ากรุงเทพ (BEM) ซึ่ง รฟม.จ้างเดินรถสายสีม่วงเหนือ ช่วงบางใหญ่-เตาปูน
เนื่องจากมีข้อจำกัดทางเทคนิค ได้แก่ การใช้ศูนย์ซ่อมบำรุงรถไฟฟ้า คลองบางไผ่ ซึ่งจะมีผลทำให้การเปิดประมูลทั่วไป อาจจะเกิดความไม่เท่าเทียมกันในการยื่นข้อเสนอของเอกชน รวมถึงให้การเดินรถต่อเนื่องเป็นโครงข่ายเดียวกัน และการจ้างเอกชนเนื่องจากมีความเชี่ยวชาญในการให้บริการ ซึ่งรูปแบบนี้จะสอดคล้องกับนโยบายค่าโดยสารราคาเดียวมากกว่า
โดยภายใน 1-2 เดือน คาดว่าจะเสนอคณะกรรมการ (บอร์ด) รฟม.พิจารณาเห็นชอบแนวทาง และเสนอกระทรวงคมนาคม เพื่อเสนอคณะกรรมการ PPP ตามขั้นตอน พ.ร.บ.ร่วมลงทุนระหว่างรัฐและเอกชน พ.ศ.2562 (PPP) และเสนอ ครม.ประมาณต้นปี 2569 และดำเนินการตั้งคณะกรรมการมาตรา 36 ตาม พ.ร.บ.ร่วมทุนฯ คาดได้ข้อสรุปผลการเจรจาเอกชนในปี 2569
ปัจจุบันสายสีม่วง ช่วงบางใหญ่-เตาปูน มีจำนวนรถไฟฟ้าที่ให้บริการมีทั้งหมด 21 ขบวน 63 ตู้โดยสาร (ขบวนละ 3 ตู้) สามารถรองรับผู้โดยสารได้สูงสุดกว่า 70,000 คน/ทิศทาง/ชั่วโมง โดยใช้วิ่งต่อวัน 18 ขบวน เหลือสำรอง 3 ขบวน ซึ่งกรณีเปิดเดินรถสีม่วงใต้จำนวน 4 สถานี จากเตาปูน-หอสมุดแห่งชาติ ระยะทาง ประมาณ 4.8 กิโลเมตร ซึ่งอยู่ในสัญญาที่ 1 ใน ปี 2571 สามารถดำเนินการเพราะมีรถเพียงพอ โดยเร่งงานติดตั้งระบบและทดสอบการเดินรถ โดยคาดว่าจะเพิ่มจำนวนผู้โดยสารสีม่วงจากปัจจุบันกว่า 80,000 คน/วัน เป็นกว่า 1 แสนคนได้ ส่วนเปิดเดินรถตลอดสายปี 73 นั้น จะต้องมีการจัดหาขบวนรถเพิ่มอีกมากกว่า 20 ขบวน
ทั้งนี้โครงการรถไฟฟ้าสายสีม่วงใต้ ช่วงเตาปูน-ราษฎร์บูรณะ (วงแหวนกาญจนาภิเษก) มีระยะทางรวมทั้งสิ้น 23.63 กิโลเมตร จำนวน 17 สถานี เป็นโครงสร้างทางวิ่งใต้ดิน 14.29 กิโลเมตร สถานีใต้ดิน 10 สถานี และโครงสร้างทางวิ่งยกระดับ 9.34 กิโลเมตร สถานียกระดับ 7 สถานี มีแนวเส้นทางเริ่มต้นจากสถานีเตาปูน ซึ่งเป็นสถานีร่วมกับรถไฟฟ้ามหานคร สายฉลองรัชธรรม (MRT สายสีม่วง) และรถไฟฟ้ามหานคร สายเฉลิมรัชมงคล (MRT สายสีน้ำเงิน)