นพ.อำนวย กาจีนะ อธิบดีกรมควบคุมโรค กล่าวภายหลังเป็นประธานเปิด "คลินิกเวชศาสตร์การเดินทางและท่องเที่ยว" ณ สำนักป้องกันควบคุมโรคเขตเมือง บางเขน กรุงเทพฯว่า การเดินทางและการท่องเที่ยวเป็นปัจจัยสำคัญอย่างหนึ่งที่มีผลต่อสุขภาพและความปลอดภัยของผู้เดินทาง ทำให้ผู้เดินทางเสี่ยงต่อเกิดโรคและภัยสุขภาพได้ง่าย
จากการศึกษาข้อมูล พบว่าสาเหตุที่ทำให้ผู้เดินทางมีโอกาสเจ็บป่วยระหว่างการเดินทาง เกิดได้จากสุขภาพของผู้เดินทาง ได้แก่ วัย โรคประจำตัว, ด้านพฤติกรรมการเดินทางได้แก่ กิจกรรม ที่พัก ,จากสภาพภูมิประเทศ ได้แก่ พื้นที่ที่มีความเสี่ยงต่อการระบาดสูง พื้นที่ที่มีโรคประจำถิ่น รวมทั้งพื้นที่ที่มีโรคระบาด โดยเฉพาะโรคติดเชื้อไวรัสซิกาที่ขณะนี้องค์การอนามัยโลก (WHO) ประกาศให้การระบาดของไวรัสซิก้าเป็นสถานการณ์ฉุกเฉินด้านสาธารณสุขระดับโลกแล้ว โดยความเสี่ยงต่อเกิดโรคและภัยสุขภาพจากการเดินทาง ท่องเที่ยวจะเพิ่มมากขึ้นในพื้นที่ที่สิ่งอำนวยความสะดวกไม่เพียงพอ ความสะอาดและระบบสุขาภิบาล การบริการทางการแพทย์ การป้องกันควบคุมโรคที่ไม่เพียงพอ รวมทั้งอุบัติเหตุก็เป็นสาเหตุสำคัญของการเจ็บป่วยและเสียชีวิตระหว่างการเดินทางท่องเที่ยวได้เช่นกัน
นพ.อำนวย กล่าวว่า ในปี 2559 นี้ การเปิดเสรีประชาคมอาเซียนได้เริ่มต้นขึ้นแล้ว ประชากรสมาชิกอาเซียนทั้ง 10 ประเทศ สามารถเดินทางไปมาสะดวกขึ้น ส่งผลให้อุตสาหกรรมการท่องเที่ยวของแต่ละประเทศขยายตัวอย่างรวดเร็ว และไทยก็เป็นประเทศหนึ่งที่ได้รับความนิยมจากนักท่องเที่ยวเป็นลำดับต้นๆ ของโลก
"จากข้อมูลปี 2558 ที่พบว่ามีนักท่องเที่ยวเข้ามาในไทยจำนวน 29.9 ล้านคน คาดว่าในปี 2563 จะเพิ่มเป็น 44.5 ล้านคน ในขณะที่ชาวไทยเองก็นิยมเดินทางไปท่องเที่ยวต่างประเทศ ปีละกว่า 3.4 ล้านคน นอกจากนี้ข้อมูลจากการศึกษายังพบอีกว่า ร้อยละ 55 ของนักท่องเที่ยวที่เดินทางไปประเทศกำลังพัฒนาจะเกิดปัญหาสุขภาพ โดยร้อยละ 8 ของนักท่องเที่ยวต้องพบแพทย์และพบว่าประมาณ 1 คนใน 100,000 คนเสียชีวิต ทั้งๆที่โรคและภัยสุขภาพเหล่านี้สามารถบริหารจัดการและป้องกันได้ ถ้ามีความรู้ความเข้าใจและการเตรียมตัวที่ดีพอ" อธิบดีกรมควบคุมโรค กล่าว
ดังนั้น การจัดตั้งคลินิกเวชศาสตร์การเดินทางและท่องเที่ยว จึงสำคัญและมีความจำเป็นอย่างยิ่ง เพื่อให้บริการประชาชนและนักท่องเที่ยว ในการให้คำปรึกษา การวางแผน รับคำแนะนำก่อนการเดินทางท่องเที่ยว รวมถึงทำความเข้าใจเกี่ยวกับโรคและภัยอันตรายที่อยู่ปลายทาง และการเตรียมตัวให้พร้อมทั้งด้านร่างกาย อุปกรณ์ส่วนตัว และยารักษาโรค ซึ่งจะช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรค ปัญหาสุขภาพและการเจ็บป่วยของผู้เดินทางให้ลดน้อยลงได้
กระทรวงสาธารณสุข โดยกรมควบคุมโรค ได้เร่งรัดการจัดตั้งคลินิกเวชศาสตร์การเดินทางและท่องเที่ยวในเขตเศรษฐกิจพิเศษ และแหล่งท่องเที่ยว จำนวน 10 แห่ง โดยมีรูปแบบการให้บริการและการทำงานทั้งเชิงรุกและรับ ได้แก่ 1.จัดบริการตามมาตรฐานงานคลินิกของกรมควบคุมโรค ให้บริการคำปรึกษาและดูแลสุขภาพก่อนและหลังเดินทาง การฉีดวัคซีนป้องกันโรค ให้คำแนะนำการป้องกันโรค ตรวจสุขภาพและออกใบรับรองแพทย์ก่อนเดินทาง รวมถึงการรักษาโรคที่เกิดจากการเดินทางท่องเที่ยว 2.การเฝ้าระวังทางระบาดวิทยาและการสอบสวนโรค 3.พัฒนาโปรแกรมข้อมูลงานเวชศาสตร์การเดินทางและท่องเที่ยว เพื่อเชื่อมโยงคลินิกเข้าด้วยกันเป็นเครือข่าย ทราบสถานการณ์ในพื้นที่ และในภาพรวมของประเทศ 4.จัดทำคู่มือการดำเนินงานสำหรับแพทย์ บุคลากรค้นคว้าหาความรู้ได้ง่าย 5.จัดระบบการให้คำปรึกษาก่อนเดินทางแบบออนไลน์
สำหรับคลินิกเวชศาสตร์การเดินทางและท่องเที่ยว สถาบันป้องกันควบคุมโรคเขตเมือง กทม. นับเป็นแห่งที่ 9 ตั้งอยู่ที่ชั้น 2 ตึกสำนักป้องกันควบคุมโรคเขตเมือง บางเขน กรุงเทพฯ โดยก่อนหน้านี้ได้เปิดไปแล้ว 8 แห่ง คือ สถาบันบำราศนราดูร จ.นนทบุรี, ศูนย์วัณโรคเขต 1 จ.เชียงใหม่, รพ.เกาะสมุย จ.สุราษฎร์ธานี, รพ.หนองคาย, รพร.เชียงของ จ.เชียงราย, รพ.นครพนม, รพ.มุกดาหาร และที่ศูนย์หาดใหญ่นวรัตน์ จ.สงขลา และแห่งที่ 10 จะเปิดดำเนินการในวันที่ 13 ก.ย.59 ที่ รพ.เบตง จ.ยะลา
ด้าน นพ.สุเทพ เพชรมาก รองอธิบดีกรมควบคุมโรค แนะนำว่า ก่อนเดินทางท่องเที่ยว ผู้เดินทางควรหาข้อมูลสถานที่ท่องเที่ยวที่จะเดินทางไปว่ามีสภาพภูมิประเทศ สภาพภูมิอากาศเป็นอย่างไร รวมถึงตรวจสอบข่าวการระบาดของโรคในละแวกนั้นๆ เช่น ในบางประเทศที่มีการระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสซิกาอยู่ขณะนี้ ควรปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับประวัติการเจ็บป่วยที่เคยเป็นมาก่อน การตั้งครรภ์ ภูมิแพ้ต่างๆ ประวัติการใช้ยา และวัคซีนที่ควรได้รับเพื่อป้องกันโรคก่อนเดินทาง และควรรักษาสุขภาพให้สมบูรณ์แข็งแรงก่อนการเดินทาง ไม่ควรเดินทางขณะมีอาการป่วย ผู้ที่มีโรคประจำตัวต้องเตรียมยาประจำตัว เอกสารทางการแพทย์ที่จำเป็นติดตัวไปด้วยเสมอ