เอริก ชมิดต์ อดีตซีอีโอของกูเกิล (Google) ได้ร่วมวงสนทนาแบบเจาะลึกกับ แฮร์รี ชัม อดีตรองประธานบริหารของไมโครซอฟท์ (Microsoft) ในการประชุมปัญญาประดิษฐ์โลก (WAIC) ประจำปี 2568 ซึ่งจัดขึ้นระหว่างวันที่ 26-28 ก.ค.ที่ผ่านมา โดยทั้งคู่ได้พูดคุยเกี่ยวกับความท้าทายและโอกาสในการกำกับดูแลปัญญาประดิษฐ์ (AI) ระดับโลก ซึ่งหนึ่งในประเด็นสำคัญที่ถูกหยิบยกขึ้นมาคือคำถามที่ว่า ใครจะเป็นผู้กำหนดขอบเขตการใช้งาน AI
ชมิดต์ชี้ว่า ความท้าทายที่สำคัญที่สุดไม่ใช่การเข้าถึงโมเดล AI แต่คือการที่ยังไม่มีข้อตกลงร่วมกันว่าใครจะเป็นผู้กำหนดขอบเขตการใช้งาน เนื่องจากระบบ AI ทั้งแบบโอเพนซอร์สและแบบปิดต่างแพร่หลายอย่างรวดเร็ว ทำให้การสร้างกลไกความปลอดภัยที่สามารถบังคับใช้ได้จริงจำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือระหว่างประเทศอย่างเร่งด่วน การหยุดพัฒนาคงไม่ใช่ทางออก แต่จำเป็นต้องมีการหารือกันอย่างจริงจังว่าเราจะทำอย่างไรให้มนุษย์ยังคงสามารถควบคุมเครื่องมือเหล่านี้ได้อยู่
เปิดกว้าง แต่ต้องมีกรอบ
ในฐานะผู้เชี่ยวชาญด้านนวัตกรรมแบบเปิด ชมิดต์ยอมรับว่าโมเดล AI แบบโอเพนซอร์สช่วยเร่งการสร้างสรรค์นวัตกรรมร่วมกันได้ แต่ก็มีความเสี่ยงที่จะถูกนำไปใช้ในทางที่ผิดได้ง่ายขึ้น เพราะข้อจำกัดด้านความปลอดภัยที่ตั้งไว้ในตอนแรกอาจถูกถอดออกไปได้ง่าย ๆ อย่างไรก็ตาม เขายังคงสนับสนุนแนวทางนี้ต่อไป แต่เน้นย้ำถึงความสำคัญของการสร้างกลไกป้องกันให้รัดกุมยิ่งขึ้นผ่านความร่วมมือระดับโลก
เพื่อแก้ไขปัญหานี้ในระยะยาว ชมิดต์เชื่อว่าเราควรฝึกฝน AI ให้ "มีจริยธรรม" ตั้งแต่เริ่มต้น โดยใช้เทคนิคที่เรียกว่า "Alignment" เพื่อปลูกฝังคุณค่าของมนุษย์เข้าไปในตัวโมเดล ทำให้ AI ไม่สามารถละเมิดสิ่งเหล่านั้นได้
แนะสหรัฐฯ และจีนแข่งขันเพื่อก้าวหน้า แต่ต้องร่วมมือเพื่อโลก
ชมิดต์ได้ย้อนรำลึกถึงช่วงเวลาที่เขายังทำงานที่กูเกิล โดยได้เปรียบเทียบการแข่งขันระหว่างกูเกิล ไมโครซอฟท์ และแอปเปิ้ล กับการแข่งขันระหว่างประเทศต่าง ๆ โดยเขามองว่าการแข่งขันเป็นแรงผลักดันสำคัญของนวัตกรรมและความก้าวหน้า แต่ในประเด็นความเสี่ยงสูงอย่างอาวุธ AI หรือระบบที่เรียนรู้ได้เอง เขาเชื่อว่า สองประเทศที่มีบทบาททางเศรษฐกิจมากที่สุดในโลกอย่างสหรัฐฯ และจีน ควรต้องร่วมมือกันในเรื่องการกำกับดูแล AI เพราะต่างมีผลประโยชน์ร่วมกันในการรักษาเสถียรภาพของโลกและป้องกันสงครามที่อาจเกิดขึ้นจากเครื่องมืออันทรงพลังนี้
อดีตซีอีโอย้ำด้วยว่า การหยุดพัฒนาไม่ใช่ทางออก แต่สิ่งสำคัญคือการหารือกันอย่างจริงจังว่า จะทำอย่างไรให้มนุษย์ยังคงสามารถควบคุมเทคโนโลยีได้
AI กับจิตวิญญาณมนุษย์
การเสวนาครั้งนี้สอดคล้องกับแนวคิดหลักในหนังสือ Genesis: Artificial Intelligence, Hope, and the Human Spirit ที่ชมิดต์ร่วมเขียนกับเฮนรี คิสซินเจอร์ อดีตรัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐฯ ผู้ล่วงลับ และเครก มันดี อดีตซีไอโอของไมโครซอฟท์ โดยเนื้อหาในหนังสือเล่มนี้เน้นย้ำถึงกรอบจริยธรรมร่วมกัน หากมนุษย์ขาดแนวทางที่ชัดเจน เราก็อาจสูญเสียการควบคุมทิศทางของเทคโนโลยีนี้ไปอย่างสิ้นเชิง