จีนจ่อเรียกเก็บภาษีมูลค่าเพิ่ม (VAT) จากยาและอุปกรณ์คุมกำเนิด รวมถึงถุงยางอนามัย เป็นครั้งแรกในรอบ 30 ปี ถือเป็นความเคลื่อนไหวล่าสุดเพื่อพยายามแก้ไขปัญหาอัตราการเกิดที่ลดลงอย่างรวดเร็ว ซึ่งเป็นภัยคุกคามที่อาจฉุดเศรษฐกิจให้ชะลอตัวลงกว่าเดิม
ภายใต้กฎหมายภาษีมูลค่าเพิ่มฉบับปรับปรุงใหม่ ผู้บริโภคจะต้องจ่ายภาษี 13% กับสินค้าที่เคยได้รับการยกเว้นภาษีมูลค่าเพิ่มมาตั้งแต่ปี 2536 ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่จีนคุมเข้มนโยบายลูกคนเดียวและเดินหน้าควบคุมอัตราการเกิดอย่างจริงจัง
ขณะเดียวกัน กฎหมายฉบับปรับปรุงยังมีปัจจัยจูงใจใหม่สำหรับผู้ที่จะเป็นพ่อคนแม่คน ด้วยการออกมาตรการยกเว้นภาษีบริการดูแลเด็ก ตั้งแต่สถานรับเลี้ยงเด็กไปจนถึงโรงเรียนอนุบาล ตลอดจนสถาบันดูแลผู้สูงอายุ ผู้ให้บริการดูแลผู้พิการ และบริการที่เกี่ยวข้องกับการสมรส โดยการเปลี่ยนแปลงเหล่านี้จะมีผลบังคับใช้ในเดือนม.ค.
มาตรการนี้สะท้อนถึงจุดเปลี่ยนนโยบายครั้งสำคัญของจีนที่กำลังเข้าสู่สังคมสูงวัยอย่างรวดเร็ว โดยเปลี่ยนจากการจำกัดการเกิดมาเป็นการส่งเสริมให้คนมีลูกแทน เนื่องจากจำนวนประชากรในประเทศหดตัวลงติดต่อกันเป็นปีที่ 3 โดยมีทารกเกิดเพียง 9.54 ล้านคนในปี 2567 ซึ่งแทบเป็นเพียงครึ่งหนึ่งของ 18.8 ล้านคนที่แจ้งเกิดเมื่อเกือบสิบปีที่แล้ว หลังการยกเลิกนโยบายลูกคนเดียว
เพื่อตอบสนองต่อปัญหาที่เกิดขึ้น จีนได้ออกนโยบายชุดหนึ่งเพื่อสนับสนุนการเกิด ตั้งแต่การเสนอเงินช่วยเหลือ ไปจนถึงการปรับปรุงบริการดูแลเด็ก และการขยายวันลาคลอดสำหรับบิดาและมารดา ทั้งยังประกาศแนวทางลดการทำแท้งที่ไม่มีเหตุจำเป็นทางการแพทย์ ซึ่งตรงข้ามกับยุคนโยบายลูกคนเดียวที่บังคับคุมกำเนิดและทำหมันอย่างเข้มงวด
อย่างไรก็ตาม สถาบันวิจัยประชากรยูวา (YuWa) เผยว่า ความพยายามเพิ่มยอดเด็กเกิดใหม่ของจีนเจอปัญหาใหญ่ เนื่องจากจีนเป็นหนึ่งในประเทศที่มีค่าใช้จ่ายในการเลี้ยงดูบุตรสูงที่สุดในโลก
เหอ ย่าฟู่ นักประชากรศาสตร์จากยูวา กล่าวว่า "การเลิกยกเว้น VAT ส่วนใหญ่เป็นความเคลื่อนไหวเชิงสัญลักษณ์ และไม่น่าจะมีผลกระทบมากนักต่อภาพรวมในวงกว้าง อย่างไรก็ตาม มันสะท้อนถึงความพยายามในการสร้างสภาพแวดล้อมทางสังคมที่ส่งเสริมการมีบุตรและลดการทำแท้ง"