เมื่อวันจันทร์ที่ผ่านมา ตลาดหุ้นเซี่ยงไฮ้ของจีนได้เริ่มเปิดการซื้อขายหุ้นบนกระดานใหม่ที่เรียกว่า กระดานหุ้นวิทยาศาสตร์และนวัตกรรมเทคโนโลยี หรือ STAR Market โดยมีบริษัทกลุ่มแรกจำนวน 25 รายที่นำหุ้นเข้าซื้อขายบนกระดานดังกล่าว ซึ่งประกอบด้วยบริษัทชีวภาพและยา เซมิคอนดักเตอร์ พลังงานใหม่ และอุตสาหกรรมเกิดใหม่อื่นๆ
คู่แข่ง Nasdaq ?
กระดานหุ้น STAR Market มีลักษณะคล้ายดัชนี Nasdaq ของตลาดหุ้นสหรัฐ โดยได้รับการออกแบบให้เป็นตลาดซื้อขายหุ้นของบริษัทในอุตสาหกรรมเทคโนโลยีขั้นสูง นับตั้งแต่เดือนมี.ค.ที่ผ่านมา มีบริษัทจีนถึง 149 แห่งได้ยื่นจดทะเบียนซื้อขายบนกระดาน STAR Market แต่มีบริษัทเพียง 28 แห่งที่ได้รับการอนุมัติ และเพียง 25 บริษัทที่เสนอขายหุ้นต่อสาธารณชนเป็นครั้งแรก (IPO) เมื่อวันจันทร์ที่ผ่านมา
กระดานหุ้น STAR Market ถือเป็นความพยายามครั้งที่ 3 ของจีนในการท้าชนกับ Nasdaq โดยก่อนหน้านี้จีนได้พัฒนาสองตลาดเพื่อรองรับการซื้อขายหุ้นของบริษัทเทคโนโลยี ได้แก่ ตลาด ChiNext ในเซินเจิ้น และตลาด NEEQ ในปักกิ่ง โดยตลาด ChiNext มีบริษัทจดทะเบียนราว 760 ราย ซึ่งส่วนใหญ่เป็นบริษัทเทคโนโลยีขนาดเล็ก ส่วนตลาด NEEQ มีกฎเกณฑ์ที่ผ่อนคลายกว่า และมีบริษัทจดทะเบียนซื้อขายมากถึง 9,800 แห่ง อย่างไรก็ดี ทั้งสองตลาดมีปริมาณการซื้อขายและมูลค่าตลาดลดลงอย่างต่อเนื่องในช่วงไม่กี่ปีมานี้
ดึงบริษัทเทคโนโลยีจีนกลับบ้าน
จีนมีบริษัทเทคโนโลยียักษ์ใหญ่ระดับโลกอยู่ไม่น้อย แต่บริษัทเหล่านี้กลับจดทะเบียนในตลาดหุ้นสหรัฐและฮ่องกง กระดานหุ้น STAR Market จึงถือกำเนิดและได้รับการพัฒนาขึ้นเพื่อดึงดูดเหล่าบริษัทเทคโนโลยีจีนกลับประเทศ และเป็นความพยายามล่าสุดของจีนในการสกัดการไหลออกนอกประเทศของบริษัทเทคโนโลยี โดยเฉพาะอย่างยิ่งในขณะที่ฮ่องกงกำลังเปิดรับบริษัทเทคโนโลยีชีวภาพเข้ามาจดทะเบียนในตลาดเพิ่มขึ้น นอกจากนี้ ความเคลื่อนไหวดังกล่าวยังเป็นการตอกย้ำจุดยืนของประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ที่ต้องการสนับสนุนบริษัทเทคโนโลยีของประเทศ และยังสอดคล้องกับแผนการที่ผู้นำจีนได้ประกาศออกมาก่อนหน้านี้ในการส่งเสริมสถานะของจีนในฐานะศูนย์กลางทางการเงินของโลก
STAR Market เกิดขึ้นในช่วงที่สงครามการค้าระหว่างสหรัฐกับจีนยังไม่มีแนวโน้มว่าจะยุติลง ซึ่งสงครามที่ยืดเยื้อนี้ส่งผลกระทบต่อยอดขายและกำไรของบริษัทเทคโนโลยีทั้งสองประเทศ จีนตั้งเป้าผลักดันให้ STAR Market เป็นช่องทางการระดมทุนที่มีประสิทธิภาพสำหรับบริษัทเทคโนโลยีจีน ซึ่งจะยิ่งเป็นการท้าทายความเป็นผู้นำด้านเทคโนโลยีของสหรัฐ
ผ่อนคลายกฎเกณฑ์
เพื่อดึงดูดบริษัทเทคโนโลยีจีนให้เข้ามาซื้อขายบนกระดาน STAR Market ทางคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ของจีน (CSRC) ได้ผ่อนคลายกฎเกณฑ์หลายประการ เช่น การอนุญาตให้บริษัทที่ยังไม่มีกำไรสามารถเข้าจดทะเบียนได้ ต่างจากกระดานหลักที่บริษัทต้องมีกำไรอย่างน้อย 2 ปีจึงจะเข้าจดทะเบียนได้ อย่างไรก็ดี บริษัทที่จดทะเบียนต้องเข้าเกณฑ์ขั้นต่ำในด้านอื่นๆ โดยเฉพาะการวิจัยและพัฒนา เช่น บริษัทต้องจัดสรรรายได้อย่างน้อย 15% สำหรับการวิจัยและพัฒนา หรือมีเทคโนโลยีและยาที่อยู่ระหว่างการพัฒนาขั้นสูง
ระบบที่มีความซับซ้อนน้อยลงทำให้บริษัทต่างๆ เข้าจดทะเบียนได้ง่ายขึ้น โดยใช้ระยะเวลาเพียง 3 เดือน ขณะที่ตลาดอื่นอาจใช้เวลารอเป็นปีๆ นอกจากนั้นยังไม่มีการจำกัดราคาเสนอขายหุ้นต่อสาธารณชนเป็นครั้งแรก (IPO) และที่สำคัญคือ กระดานหุ้นใหม่ยังเปิดโอกาสให้ราคาหุ้นสวิงได้มากกว่า โดยใน 5 วันแรกของการซื้อขายหุ้น ราคาหุ้นสามารถพุ่งขึ้นหรือร่วงลงได้ถึง 30% จึงจะมีการสั่งระงับการซื้อขายชั่วคราว 10 นาที และเมื่อพ้น 5 วันแรกไปแล้ว ราคาหุ้นสามารถพุ่งขึ้นหรือร่วงลงได้ไม่เกิน 20% ในแต่ละวัน ส่วนในตลาดอื่นๆ ราคาหุ้นสามารถพุ่งขึ้นหรือร่วงลงได้เพียง 10% ในแต่ละวัน
แม้ว่า จะมีการผ่อนคลายกฎเกณฑ์หลายประการ แต่ CSRC เล็งใช้บทลงโทษที่รุนแรงกับบริษัทที่ผิดนัดชำระหนี้ ขอเข้าจดทะเบียนด้วยข้อมูลที่เป็นเท็จ หรือละเมิดกฏหมายและกฎระเบียบของการเปิดเผยข้อมูล ด้วยการขึ้นบัญชีดำ สำหรับบริษัทหรือบุคคลที่ถูกขึ้นบัญชีดำจะถูกสั่งห้ามจากการยื่นขอเข้าร่วมโครงการกองทุนการคลัง การเป็นตัวแทนกฏหมาย การเป็นซีอีโอของบริษัท การรับตำแหน่งกิตติมศักดิ์ การรับรางวัล รวมถึงการโดยสารเครื่องบินหรือรถไฟ โดย CSRC ระบุว่า บทลงโทษที่รุนแรงต่อผู้มีพฤติกรรมไม่ซื่อสัตย์จะช่วยสร้างสภาพตลาดที่ดีขึ้น
กระแสตอบรับ
คณะกรรมการกำกับดูแลและบริหารรัฐวิสาหกิจของจีน (SASAC) ออกโรงสนับสนุนให้รัฐวิสาหกิจที่อยู่ภายใต้การบริหารของรัฐบาลกลางจีน นำหุ้นเข้าจดทะเบียนซื้อขายในกระดาน STAR Market โดยโฆษก SASAC เปิดเผยว่า ขณะนี้มีรัฐวิสาหกิจของรัฐบาลกลางจำนวน 14 แห่งได้ยื่นความจำนงในการนำหุ้นเข้าจดทะเบียนในกระดานดังกล่าว
สำหรับการซื้อขายวันแรกบนกระดาน STAR Market หุ้นของทั้ง 25 บริษัทพุ่งขึ้นโดยเฉลี่ยถึง 140% และมีมูลค่าการซื้อขายรวม 4.85 หมื่นล้านหยวน หรือคิดเป็นสัดส่วนราว 13% ของมูลค่าการซื้อขายทั้งหมดในตลาดหุ้นเซี่ยงไฮ้ อย่างไรก็ตาม ในการซื้อขายวันที่สอง หุ้นส่วนใหญ่กลับร่วงลงอย่างหนัก ซึ่งบ่งชี้ถึงความผันผวนของกระดานหุ้นใหม่นี้
นอกจากนี้ นักวิเคราะห์ส่วนหนึ่งกังวลว่ากระดานหุ้นใหม่อาจดูดซับสภาพคล่องจากกระดานหลักจนทำให้ตลาดหุ้นเซี่ยงไฮ้ร่วงลงได้ แต่อีกส่วนไม่กังวลเพราะบริษัทกลุ่มแรกที่ซื้อขายบนกระดาน STAR Market ดึงดูดเม็ดเงินจากนักลงทุนหลักหมื่นล้านหยวนเท่านั้น เทียบกับปริมาณเงินหมุนเวียนในระบบ M2 ของจีนที่สูงถึง 192 ล้านล้านหยวน ณ สิ้นเดือนมิ.ย.
อย่างไรก็ดี เหล่านักวิเคราะห์บางส่วนก็มองว่า กระดานหุ้นใหม่ของจีนจะช่วยให้จีนสามารถแยกแยะและให้การสนับสนุนบริษัทดาวรุ่งได้ อีกทั้งยังจะกลายเป็นแพลตฟอร์มหลักที่ช่วยสนับสนุนการขยายกิจการของอุตสาหกรรมไฮเทคของประเทศ รวมทั้งบทบาทในการบ่งชี้ทิศทางของการเติบโตของตลาดทุนจีน
กระดานหุ้น STAR Market จะสว่างไสวสมชื่อ หรืออ่อนแรงไปตามกาลเวลาเหมือนตลาด ChiNext และ NEEQ คงต้องจับตาดูกันอีกยาว