สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินแทนพระองค์ ในพิธีพระราชทานรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดลประจำปี พ.ศ. ๒๕๖๐ ในวันพุธที่ ๓๑ มกราคม ๒๕๖๑ เวลา ๑๗.๓๐ น. ณ พระที่นั่งจักรีมหาปราสาทพร้อมทั้งพระราชทานเลี้ยงอาหารค่ำ เพื่อเป็นเกียรติแก่ผู้ได้รับพระราชทานรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดลพร้อมคู่สมรส ในวันเดียวกัน ณ พระที่นั่งบรมราชสถิตยมโหฬาร เวลา ๑๙.๓๐ น.
สำหรับผู้ที่ได้รับการคัดเลือกให้เข้ารับพระราชทานรางวัลฯ นั้น มูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ในพระบรมราชูปถัมภ์ ได้พิจารณากลั่นกรองจากผู้ได้รับการเสนอในปี ๒๕๖๐ จำนวน ๔๕ คน จาก ๒๗ ประเทศ ซึ่งที่ประชุมคณะกรรมการมูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดลฯ เมื่อวันที่ ๒ พฤศจิกายน ๒๕๖๐ ซึ่งมีสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เป็นองค์ประธานการประชุมฯ ได้พิจารณาและมีมติตัดสินมอบรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ประจำปี พ.ศ. ๒๕๖๐ ให้แก่บุคคล/องค์กร ดังนี้
สาขาการแพทย์ ได้แก่ โครงการจีโนมมนุษย์ (The Human Genome Project) โครงการจีโนมมนุษย์ เป็นโครงการวิจัยขนาดใหญ่ที่มีส่วนสำคัญในความก้าวหน้าทางความรู้เกี่ยวกับพันธุศาสตร์และรหัสพันธุกรรมของมนุษย์ ซึ่งเป็นกลไกในการกำกับและควบคุมกระบวนการของสิ่งมีชีวิตในทุกขั้นตอน จึงช่วยให้เกิดความเข้าใจกลไกการทำงานของเซลล์และอวัยวะต่าง ๆ อาทิ กลไกการกลายพันธุ์ และกลไกการเกิดโรค องค์ความรู้ที่ได้จากการศึกษาจีโนมมนุษย์ และการถอดรหัสพันธุกรรม ก่อให้เกิดความก้าวหน้าทางการแพทย์หลายด้าน ทั้งการวินิจฉัยโรคพันธุกรรมที่พบน้อยและถ่ายทอดในครอบครัวไปถึงโรคที่พบบ่อยในประชากร เช่น โรคมะเร็ง และโรคติดเชื้อ การตรวจคัดกรองในประชากรเพื่อค้นหาผู้มีความเสี่ยงต่อการเกิดโรค หรือผู้ป่วยที่เป็นโรคตั้งแต่ระยะแรก ๆ จึงเป็นประโยชน์ในการควบคุมหรือป้องกันก่อนการดำเนินโรคจะแย่ลง อีกทั้งช่วยให้เกิดการพัฒนายารักษาโรคที่มีความแม่นยำ และทำให้การรักษาโรคมีประสิทธิภาพดียิ่งขึ้น ความรู้ที่ได้จากโครงการจีโนมมนุษย์ก่อให้เกิดการพัฒนาในวงการวิทยาศาสตร์การแพทย์อย่างก้าวกระโดด และได้รับการยอมรับว่าศาสตร์แขนงนี้มีความสำคัญยิ่งต่อความรู้ความเข้าใจในการเกิดโรคต่าง ๆ เปลี่ยนจากการวินิจฉัยและรักษาโรคที่ปลายเหตุมาเป็นการวิเคราะห์ต้นเหตุและค้นหาปัจจัยทางพันธุกรรมที่เกี่ยวกับการเกิดโรค เพื่อเลือกวิธีการรักษาที่เหมาะสม ความก้าวหน้าทางความรู้ด้านพันธุกรรมของมนุษย์จากความร่วมมือทุ่มเทค้นคว้าของโครงการจีโนมมนุษย์นี้ ถือเป็นความสำเร็จที่ก่อให้เกิดประโยชน์มหาศาลต่อมวลมนุษยชาติทั่วโลกอย่างชัดเจน
สาขาการสาธารณสุข ได้แก่ ศาสตราจารย์พอร์ทเตอร์ ดับเบิลยู แอนเดอร์สัน จูเนียร์ (Professor Porter W. Anderson, Jr.) นายแพทย์จอห์น บี รอบบินส์ (Dr. John B. Robbins) แพทย์หญิงราเชล ชเนียสัน (Dr. Rachel Schneerson) และศาสตราจารย์นายแพทย์มธุราม ซานโตชาม (Professor Mathuram Santosham) ประเทศสหรัฐอเมริกา
ศาสตราจารย์แอนเดอร์สัน นายแพทย์รอบบินส์ และแพทย์หญิงชเนียสัน ได้ร่วมกันพัฒนาวัคซีนป้องกันโรคติดเชื้อฮีโมฟีลุส อินฟลูเอนเซ ชนิดบี หรือเรียกสั้นๆ ว่า ฮิบ (Haemophilus influenzatype B - Hib) ซึ่งเป็นแบคทีเรียสำคัญที่ก่อให้เกิดโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบในเด็ก วัคซีนชนิดแรกที่ผลิตขึ้นเป็นวัคซีนชนิดโพลีแซคคาไรด์ แต่พบว่าวัคซีนโพลีแซคคาไรด์นี้ ไม่สามารถกระตุ้นภูมิคุ้มกันในเด็กเล็กที่อายุน้อยกว่า ๑๘ เดือน ซึ่งถือเป็นกลุ่มเสี่ยงต่อการติดเชื้อมากที่สุด จึงได้มีการปรับปรุงจากวัคซีนชนิดโพลีแซคคาไรด์มาสู่ชนิดคอนจูเกต ซึ่งเป็นวัคซีนมาตรฐานในปัจจุบัน และศาสตราจารย์นายแพทย์ซานโตชาม เป็นผู้นำโครงการฮิบ อินนิชิเอทีฟ (Hib Initiative) ซึ่งผลักดันให้มีการฉีดวัคซีนฮิบสำหรับเด็กทั่วโลกรวมถึงในประเทศกำลังพัฒนา ก่อให้เกิดประโยชน์ต่อสุขภาพอนามัยของเด็กหลายร้อยล้านคนทั่วโลก
รางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล เป็นรางวัลที่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้จัดตั้งขึ้นเพื่อถวายเป็นพระราชานุสรณ์แด่สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก ในโอกาสจัดงานเฉลิมฉลอง ๑๐๐ ปี แห่งการพระราชสมภพ ๑ มกราคม ๒๕๓๕ ดำเนินงานโดยมูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดลในพระบรมราชูปถัมภ์ ซึ่งสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเป็นองค์ประธานมอบรางวัลให้แก่บุคคลหรือองค์กรทั่วโลกที่มีผลงานดีเด่นเป็นประโยชน์ต่อมวลมนุษยชาติ ทางด้านการแพทย์ ๑ รางวัล และด้านการสาธารณสุข ๑ รางวัล เป็นประจำทุกปี แต่ละรางวัลประกอบด้วยเหรียญรางวัล ประกาศนียบัตร และเงินรางวัลจำนวน ๑๐๐,๐๐๐ ดอลลาร์สหรัฐ
บุคคลทั่วไปสามารถรับชมพิธีพระราชทานรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดลได้ทางสถานีโทรทัศน์โมเดิร์นไนน์ทีวี (ช่อง ๙ อสมท.) สถานีวิทยุโทรทัศน์แห่งประเทศไทย (ช่อง ๑๑) สถานีโทรทัศน์ทีเอ็นเอ็น ๒ (ช่องทรู วิชั่นส์ ๗๘๔) และสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทยจะถ่ายทอดเสียงภาษาไทยและภาษาอังกฤษ โดยเริ่มตั้งแต่เวลา ๑๗.๑๐ น. นอกจากนี้ สามารถรับชมการถ่ายทอดสดผ่านอินเทอร์เน็ตได้ทางเว็บไซต์ของมูลนิธิ รางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดลฯ ที่ www.princemahidolaward.org
--กองการสื่อมวลชน กรมสารนิเทศ กระทรวงการต่างประเทศ--