กระทรวงการต่างประเทศจัดงานวันอาเซียน (ASEAN Day 2018) เมื่อวันที่ 8 สิงหาคม 2561 ณ วิเทศสโมสร เพื่อเฉลิมฉลองการครบรอบปีที่ 51 ของอาเซียน โดยการจัดงานในปีนี้ให้ความสำคัญกับการเป็นประธานอาเซียนของไทยในปี 2562 ซึ่งเป็นวาระสำคัญที่จะเวียนมาบรรจบทุก 10 ปี และมีกิจกรรมประกอบด้วย พิธีเชิญธงอาเซียน การเปิดตัวหนังสือ 50 ปีของไทยในอาเซียน การเสวนาวิชาการ และการแข่งขันตอบปัญหาทั่วไปเกี่ยวกับอาเซียน โดยมีรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ ผู้บริหารกระทรวงการต่างประเทศ และคณะทูตจากประเทศสมาชิกอาเซียนเข้าร่วมพิธี
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศได้เป็นประธานในการเปิดตัวหนังสือ 50 ปีของไทยในอาเซียน ซึ่งเป็นหนังสือที่ถ่ายทอดบทบาทของไทยตั้งแต่การก่อตั้งอาเซียนในปี 2510 ผ่านการบันทึกและนำเสนอในรูปแบบของการบอกเล่าจากบุคลากรทางการทูตไทย และบุคคลสำคัญอื่น ๆ ถึงบทบาทสำคัญของไทยในอาเซียน เพื่อส่งเสริมความตระหนักรู้เกี่ยวกับประชาคมอาเซียน พร้อมให้ผู้อ่านมีความรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งของประชาคมอาเซียน (sense of belonging) การเปิดตัวหนังสือดังกล่าวประกอบด้วยการเสวนาวิชาการในหัวข้อ “วาระประธานอาเซียนของไทยในปี 2562: โอกาสและความท้าทาย” โดย ดร.สุริยา จินดาวงษ์ อธิบดีกรมอาเซียน นางจิตริยา ปิ่นทอง อดีตเอกอัครราชทูต และเจ้าหน้าที่อาวุโสอาเซียนของไทย และ ดร.ดามพ์ สุคนธทรัพย์ ผู้แทนไทยในคณะมนตรีสถาบันอาเซียนเพื่อสันติภาพและความสมานฉันท์ โดยมีผู้เข้าร่วมจากหน่วยงานภาครัฐ เอกชน สื่อมวลชน และสถาบันการศึกษา ผู้บรรยายทั้งสามได้ให้ภาพพัฒนาการของอาเซียนในด้านการเมืองและความมั่นคง เศรษฐกิจ และสังคมและวัฒนธรรม พร้อมทั้งการเตรียมความพร้อมการดำรงตำแหน่งประธานอาเซียนของไทยในปีหน้า โดยย้ำว่า ไทยจะเสริมสร้างประชาคมที่มีความเข้มแข็งในโลกที่มีพลวัตสูง มีประชาชนเป็นศูนย์กลาง ไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง และมุ่งหน้าสู่อนาคต โดยให้ความสำคัญกับการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ 3 ด้าน ได้แก่ความเชื่อมโยง ความยั่งยืน และการมองไปข้างหน้า นอกจากนี้ การเป็นประธานอาเซียนไม่ใช่แค่เรื่องระหว่างรัฐบาลของแต่ละประเทศสมาชิกเท่านั้น แต่เป็นการเป็นเจ้าภาพร่วมกันของคนไทยทั้งประเทศ
นอกจากนี้ ยังมีการจัดกิจกรรมสำหรับเยาวชน ได้แก่ การแข่งขันตอบปัญหาทั่วไปเกี่ยวกับอาเซียนระดับมัธยมศึกษาตอนต้น (ASEAN Quiz) เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้และความตระหนักรู้เกี่ยวกับอาเซียนในระดับเยาวชน ตลอดจนกิจกรรมต่าง ๆ เช่น ซุ้มเกมส์และงานประดิษฐ์ โดยในปีนี้มีโรงเรียนให้ความสนใจเข้าร่วมกิจกรรมงานวันอาเซียน จำนวน 83 โรงเรียน จากทั่วประเทศ รวมนักเรียนและคณะครูอาจารย์ประมาณ 300 คน
ทั้งนี้ กระทรวงการต่างประเทศให้ความสำคัญกับการเตรียมความพร้อมในการเป็นประธานอาเซียนของไทยและยังได้สอดแทรกประเด็นเกี่ยวกับการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมในงานวันอาเซียนอีกด้วย อาทิ การใช้สูจิบัตรและสมุดบันทึกที่ผลิตจากกระดาษรีไซเคิล บรรจุภัณฑ์อาหารว่างและอาหารกลางวันทำจากวัสดุธรรมชาติที่สามารถย่อยสลายได้ ทั้งยังมีการบริการจุดเติมน้ำและแจกกระบอกน้ำ เพื่อลดการใช้แก้วและขวดพลาสติกอีกด้วย กระทรวงการต่างประเทศหวังว่า ความพยายามนี้จะช่วยกระตุ้นให้ผู้ร่วมงานเกิดความตระหนักรู้เกี่ยวกับความสำคัญของการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม
นอกจากกิจกรรมวันอาเซียนแล้ว เมื่อวันที่ 9 สิงหาคม 2561 กระทรวงการต่างประเทศยังได้จัดการสัมมนาเพื่อเสริมสร้างเครือข่ายอาจารย์และบรรณารักษ์ห้องสมุดอาเซียน มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างเครือข่ายโรงเรียนห้องสมุดอาเซียนทั่วประเทศ และต่อยอดการทำกิจกรรมร่วมกันในอนาคต เมื่อไทยดำรงตำแหน่งประธานอาเซียนในปี ๒๕๖๒ โรงเรียนห้องสมุดอาเซียนจะมีบทบาทสำคัญในการสร้างความตระหนักรู้และเป็นกระบอกเสียงในการให้ความรู้เกี่ยวกับประชาคมอาเซียนในระดับชุมชน ซึ่งถือเป็นส่วนหนึ่งของ “โครงการ 1 จังหวัด 1 โรงเรียน 1 ห้องสมุดอาเซียน” ซึ่งกระทรวงการต่างประเทศได้ริเริ่มดำเนินการมาตั้งแต่ปี 2557 เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้อย่างยั่งยืน โดยเฉพาะโรงเรียนในพื้นที่ห่างไกล โดยปัจจุบันกระทรวงการต่างประเทศได้มอบห้องสมุดให้กับโรงเรียนต่าง ๆ แล้ว จำนวน 44 แห่งทั่วประเทศ
ที่มา: กองการสื่อมวลชน กรมสารนิเทศ กระทรวงการต่างประเทศ