วันนี้ (๒๙ พฤศจิกายน ๒๕๖๑) ณ กรุงพอร์ตหลุยส์ สาธารณรัฐมอริเชียส คณะกรรมการระหว่างรัฐบาลว่าด้วยการสงวนรักษามรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ (Intergovernmental Committee for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage – ICS-ICH) ได้มีมติให้ขึ้นทะเบียน “การแสดงโขนในประเทศไทย” ในบัญชีรายชื่อตัวแทนมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้แห่งมวลมนุษยชาติ (Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity - RL) โดยถือเป็นการขึ้นทะเบียนมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ครั้งแรกของไทย
ไทยเข้าเป็นภาคีอนุสัญญาว่าด้วยการสงวนรักษามรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ (Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage หรืออนุสัญญา UNESCO ค.ศ. ๒๐๐๓) ตั้งแต่ปี ๒๕๕๙ ซึ่งปัจจุบันมีรัฐภาคีจำนวน ๑๗๘ ประเทศ โดยอนุสัญญาฯ มีวัตถุประสงค์เพื่อสงวนรักษาแนวปฏิบัติ การแสดงออก ความรู้และทักษะที่ได้รับการยอมรับว่าเป็นส่วนหนึ่งของมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ (ICH) ของชุมชนหรือกลุ่มคน โดยต้องการสร้างความตระหนักตั้งแต่ในระดับท้องถิ่นจนถึงสากลถึงความสำคัญของ ICH และส่งเสริมความร่วมมือระหว่างประเทศในการสงวนรักษา ทั้งนี้ ICH สามารถอยู่ในรูปแบบการแสดงออกทางวาจาและภาษา การแสดงศิลปะ แนวปฏิบัติทางสังคม พิธีทางศาสนา เทศกาลเฉลิมฉลอง และงานฝีมือ
ก่อนหน้านี้ เมื่อวันที่ ๒๘ พฤศจิกายน ๒๕๖๑ คณะกรรมการฯ ได้มีมติให้ขึ้นทะเบียน “การแสดงโขน Wat Svay Andet (Lkhon Khol Wat Svay Andet)” ในบัญชีรายชื่อมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ที่ต้องการการสงวนรักษาเร่งด่วน (List of Intangible Cultural Heritage in Need of Urgent Safeguarding - USL) การขึ้นทะเบียนการแสดงโขนที่เสนอโดยไทยและกัมพูชาดังกล่าว ไม่ถือเป็นการขึ้นทะเบียนซ้ำซ้อนกัน เนื่องจากการแสดงโขนทั้งสองรายการต่างมีแบบแผนและเอกลักษณ์ของตนเอง อีกทั้งการขึ้นทะเบียนมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ไม่มีวัตถุประสงค์ในการแสดงความเป็นเจ้าของหรือจดลิขสิทธิ์ แต่เป็นความภาคภูมิใจของประเทศที่เสนอให้ขึ้นทะเบียน ทั้งนี้ หลายประเทศก็ได้ขึ้นทะเบียนมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ที่มีลักษณะใกล้เคียงกันมาแล้ว ไม่ว่าจะเสนอให้ขึ้นทะเบียนแยกกันหรือควบคู่กัน อาทิ ในการประชุมคณะกรรมการฯ ครั้งนี้ เกาหลีเหนือและเกาหลีใต้ได้ตัดสินใจเสนอขึ้นทะเบียนมวยปล้ำรูปแบบเกาหลี (Ssirum หรือ Ssireum) ร่วมกัน ซึ่งยูเนสโกได้ชูเป็นตัวอย่างของความร่วมมือทางวัฒนธรรมที่จะนำมาสู่สันติภาพ
คณะผู้แทนไทยจากกระทรวงวัฒนธรรม กระทรวงศึกษาศึกษาธิการ และกระทรวงการต่างประเทศ ซึ่งได้เข้าร่วมการประชุมดังกล่าว ได้ร่วมแสดงความยินดีกับคณะผู้แทนกัมพูชา นำโดยนาง Sackona PHOEURNG รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรมและวิจิตรศิลป์ของกัมพูชา ในโอกาสที่การแสดงโขน Wat Svay Andet ได้รับการขึ้นทะเบียนฯ และคณะผู้แทนกัมพูชาก็ได้แสดงความยินดีสำหรับการขึ้นทะเบียนฯ การแสดงโขนในประเทศไทย ต่อผู้แทนไทยเช่นกัน
ที่มา: กองการสื่อมวลชน กรมสารนิเทศ กระทรวงการต่างประเทศ