นายไพฑูรย์ สีลาพัฒน์ ผู้อำนวยการสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตรที่ 9 สงขลา (สศท.9) สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร (สศก.) เปิดเผยว่า กระท้อนนาปริก หรือ Kra Ton Na Prik Satun เป็นกระท้อนพื้นเมืองที่ปลูกในพื้นที่บ้านนาปริก ตำบลควนโดน อำเภอควนโดน จังหวัดสตูล มีประวัติการปลูกมายาวนานกว่า 30 ปี ในพื้นที่ที่อุดมสมบูรณ์ไปด้วยแร่ธาตุ มีน้ำใต้ดินที่มีคุณภาพ มีแหล่งน้ำที่เหมาะสมแก่การปลูก ประกอบกับเกษตรกรในพื้นที่มีความเชี่ยวชาญในการปลูก พิถีพิถัน และพัฒนาผลผลิตมาอย่างต่อเนื่อง ส่งผลให้กระท้อนนาปริกสตูลมีรสชาติหวานอร่อย เนื้อหนานุ่ม ปุยหุ้มเมล็ดหนาฟูไม่เหนียว รสชาติหวาน มีลักษณะเฉพาะที่โดดเด่นแตกต่างจากกระท้อนในพื้นที่อื่น จึงได้รับการประกาศขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (Geographical Indication: GI) เมื่อวันที่ 26 กันยายน 2567 นับเป็นสินค้า GI สำคัญของจังหวัดที่ขับเคลื่อนตามนโยบายของรัฐบาล ด้าน Soft Power ผลไม้ไทย สร้างมูลค่าให้จังหวัดกว่า 15 ล้านบาท/ปี สร้างรายได้ให้เกษตรกรในพื้นที่ และมีการขยายผลไปสู่การเชื่อมโยงท่องเที่ยวชุมชน
จากการติดตามของ สศท.9 พบว่า เกษตรกรในพื้นที่เริ่มปลูกกระท้อนตั้งแต่ปี 2537 และได้รับความนิยมปลูกเพิ่มขึ้นในปี 2562 - 2563 ปัจจุบันเกษตรกรมีการปรับวิธีการปลูกกระท้อนแบบเชิงเศรษฐกิจมากขึ้น โดยปลูกแบบสวนเชิงเดี่ยวมีการคิดค้นการวางผังปลูกและการวางระบบน้ำเพื่อคุณภาพของผลผลิต พบปลูกในพื้นที่อำเภอควนโดน และอำเภอควนกาหลง เกษตรกรปลูกจำนวน 5 สายพันธุ์ ได้แก่ พันธุ์อีล่า พันธุ์ปุยฝ้าย พันธุ์นิ่มนวล พันธุ์เขียวหวาน และพันธุ์ทับทิม เกษตรกรนิยมปลูกพันธุ์อีล่าและพันธุ์ปุยฝ้าย ซึ่งเป็นพันธุ์ทางการค้า และเป็นที่นิยมของผู้บริโภค เนื่องจากมีผลโตเนื้อหนานุ่ม ปุยหุ้มเมล็ดสีขาวหนาฟู เมื่อผลสุกจัดจะมีรสชาติหวาน ค่าความหวานอยู่ในช่วง 11 - 19 องศาบริกซ์ มีน้ำหนักเฉลี่ยไม่ต่ำกว่า 0.4 กิโลกรัม/ผล และผลใหญ่มีน้ำหนักรวมถึง 2 กิโลกรัม สามารถปลูกได้ตลอดปี แต่ช่วงปลูกที่เหมาะสมคือช่วงต้นฤดูฝน เดือนพฤษภาคม - มิถุนายน เนื่องจากมีแหล่งน้ำใต้ดินจำนวนมาก ปริมาณน้ำเพียงพอ และมีความชื้นที่เหมาะกับการปลูกกระท้อน เริ่มให้ผลผลิตครั้งแรกหลังจากปลูกประมาณ 3 - 5 ปี ขึ้นอยู่กับพันธุ์ การดูแล และสภาพอากาศ ให้ผลผลิตเต็มที่ในช่วงอายุ 7 - 20 ปี และสามารถให้ผลผลิตได้มากกว่า 30 ปี ขึ้นอยู่กับการดูแลรักษา ทั้งนี้ กระท้อนจะเริ่มออกดอกในช่วงเดือนธันวาคม - กุมภาพันธ์ ของปีถัดไป และเก็บเกี่ยวผลผลิตช่วงเดือนพฤษภาคม - กรกฎาคมของทุกปี
สำหรับฤดูกาลผลิตกระท้อนนาปริก จ.สตูล ปี 2568 (ข้อมูลจากการประชุม Focus Group ประเมินข้อมูลและติดตามคาดคะเนสถานการณ์ผลไม้ระดับจังหวัด ครั้งที่ 2/2568) คาดว่า มีเนื้อที่ปลูกรวม 196 ไร่ เกษตรกรผู้ปลูก 72 ครัวเรือน ให้ผลผลิตรวม 178 ตัน ผลผลิตเฉลี่ย 990 กิโลกรัม/ไร่/ปี ผลผลิตออกสู่ตลาดมากที่สุดช่วงเดือนกรกฎาคม คิดเป็นร้อยละ 63.58 ของผลผลิตกระท้อนนาปริกทั้งหมด ราคาที่เกษตรกรขายได้ช่วงที่ผลผลิตออกสู่ตลาด (ราคา ณ พฤษภาคม 2568) แบ่งตามเกรด ดังนี้ เกรด A (ขนาดจัมโบ้) ขนาดผล 0.8 กิโลกรัมขึ้นไป ราคากิโลกรัมละ 100 บาท และเกรด B ขนาดผล 0.4 - 0.8 กิโลกรัม ราคากิโลกรัมละ 70 - 80 บาท ซึ่งเกษตรกรจะขายแบบผลสด ร้อยละ 90 และขายแบบแปรรูป ร้อยละ 10 เป็นผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ได้แก่ กระท้อนทรงเครื่อง น้ำพริกกระท้อน และกระท้อนลอยแก้ว ด้านสถานการณ์ตลาดผลผลิตส่วนใหญ่ ร้อยละ 80 ขายในตลาดท้องถิ่น/ผู้บริโภคโดยตรง เช่น จำหน่ายในงานเทศกาลอาหารและผลไม้ของดีจังหวัดสตูล ร้อยละ 10 จำหน่ายให้พ่อค้าที่มารับซื้อ และร้อยละ 10 จำหน่ายผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์เพจ Facebook กระท้อนนาปริก "สโตยสตูล"
ทั้งนี้ กระท้อนนาปริกสตูลนับว่าเป็นพืชเศรษฐกิจสำคัญของจังหวัด เตรียมผลักดันให้สามารถแข่งขันในตลาดโลกได้อีกทั้งยังเป็นสินค้าภูมิปัญญาท้องถิ่นที่มีการถ่ายทอดเทคนิคและวิธีการปลูกจากรุ่นสู่รุ่น เพื่อคงคุณภาพที่ดีและความเป็นเอกลักษณ์จนถึงปัจจุบัน กระท้อนนาปริกจึงได้รับการส่งเสริมและสนับสนุนอย่างต่อเนื่อง โดยใน ปี 2568 สำนักงานเกษตรจังหวัดสตูลมีโครงการส่งเสริมการปลูกไม้ผลอัตลักษณ์ เป็นกิจกรรมภายใต้โครงการยกระดับการผลิตและเพิ่มมูลค่าไม้ผลอัตลักษณ์ เพื่อเพิ่มศักยภาพด้านการผลิตไม้ผลอัตลักษณ์ มีการจัดอบรมหลักสูตรเทคโนโลยี การผลิตไม้ผลคุณภาพ และสนับสนุนปัจจัยการผลิต อาทิ ต้นพันธุ์กระท้อนคุณภาพ ปุ๋ยอินทรีย์อัดเม็ด อีกทั้งสำนักงานพาณิชย์ จังหวัดสตูล มีนโยบายขับเคลื่อนเศรษฐกิจฐานราก คุ้มครองสินค้าท้องถิ่นชุมชนที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวในพื้นที่แหล่งผลิตสินค้าในแต่ละท้องถิ่น สร้างมูลค่าเพิ่มให้กับสินค้า ตลอดจนส่งเสริมการจัดทำระบบควบคุมคุณภาพสินค้าเพื่อสร้างความเชื่อมั่น แก่ผู้บริโภค และขยายช่องทางการตลาดอย่างต่อเนื่อง โดยมีการจัดกิจกรรมให้ความรู้เรื่องเครื่องหมายการค้า ความรู้เรื่องการเพิ่มมูลค่าสินค้าด้วยบรรจุภัณฑ์ พร้อมทั้งมีกิจกรรมระดมสมองและสำรวจความต้องการพัฒนาบรรจุภัณฑ์สินค้า เพื่อเป็นแนวทางในการออกแบบบรรจุภัณฑ์ให้มีความเหมาะสม ดึงดูดผู้ซื้อให้สนใจมากยิ่งขึ้น หากท่านใดสนใจข้อมูลสถานการณ์การผลิตและการตลาดกระท้อนนาปริกจังหวัดสตูล สอบถามเพิ่มเติมได้ที่สำนักงานเกษตรจังหวัดสตูล โทร 0 7471 1106 หรือสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตรที่ 9 สงขลา โทร 0 7431 2996 หรืออีเมล์ [email protected]