ในยุคที่การตั้งครรภ์แฝดกลายเป็นความฝันของคุณแม่หลายคน โดยเฉพาะผู้ที่มีบุตรยากหรืออยู่ระหว่างการรักษาภาวะมีบุตรยาก ที่ใฝ่ฝันอยากตั้งครรภ์แฝดจะได้ท้องทีเดียว มีลูกพร้อมกัน 2 คน แต่รู้หรือไม่ว่าเส้นทางการตั้งครรภ์แฝดและคลอดลูกแฝดอย่างปลอดภัยนั้นไม่ง่ายอย่างที่คิด ครรภ์แฝดถือเป็นการตั้งครรภ์ที่มีความเสี่ยงสูง ทั้งต่อสุขภาพของคุณแม่และทารกในครรภ์ การเข้าใจถึงความแตกต่างระหว่าง ครรภ์เดี่ยว และ ครรภ์แฝด รวมถึงความเสี่ยง และแนวทางการดูแลที่เหมาะสม จึงเป็นสิ่งสำคัญสำหรับผู้ที่กำลังวางแผนจะตั้งครรภ์แฝด
ครูก้อย - นัชชา ลอยชูศักดิ์ ครูวิทยาศาสตร์ผู้ก่อตั้งเพจให้ความรู้เตรียมตั้งครรภ์ BabyAndMom.co.th ยืนหนึ่งในใจผู้มีบุตรยาก เปิดประเด็นสำคัญในรายการ ครูก้อยพบแพทย์ EP.112 ครรภ์เดี่ยว vs ครรภ์แฝด มีความเสี่ยงอะไรบ้าง ? เนื่องจากปัจจุบันมีคุณแม่จำนวนไม่น้อยที่ใฝ่ฝันอยากตั้งครรภ์แฝด โดยเฉพาะผู้ที่กำลังรักษาภาวะมีบุตรยาก เพราะมองว่าเป็นโอกาสดีในการมีลูกครั้งเดียวได้ถึงสองคน แต่ในความฝันนั้น หลายคนก็อดกังวลไม่ได้ว่า ครรภ์แฝดจะมีความเสี่ยงมากกว่าครรภ์เดี่ยวหรือไม่ และการดูแลระหว่างตั้งครรภ์จะแตกต่างกันแค่ไหน ทั้งในแง่ของสุขภาพแม่และพัฒนาการของลูกในครรภ์ ในตอนนี้ ครูก้อยโดยได้เชิญ พญ.กมลภัทร วิจักขณ์พันธ์ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านเวชศาสตร์มารดาและทารกในครรภ์ จากโรงพยาบาลวิชัยยุทธ มาให้ความรู้เชิงลึกเกี่ยวกับความเสี่ยง "ครรภ์แฝด" ในระหว่างตั้งครรภ์และหลังคลอด ไปจนถึงข้อควรระวังสำคัญที่คุณแม่ควรรับรู้ก่อนตัดสินใจวางแผนตั้งครรภ์แฝด เพื่อให้การตั้งครรภ์เป็นไปอย่างปลอดภัยทั้งคุณแม่และลูกน้อย
พญ.กมลภัทร วิจักขณ์พันธ์ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านเวชศาสตร์มารดาและทารกในครรภ์ จากโรงพยาบาลวิชัยยุทธ เผยว่า การตั้งครรภ์แฝดถือเป็นกลุ่มครรภ์ที่มีความเสี่ยงสูงมาก ซึ่งจะเพิ่มโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ เช่น ภาวะครรภ์เป็นพิษและการแท้งบุตร นอกจากนี้ อาการแพ้ท้องในคุณแม่ตั้งครรภ์แฝดมักรุนแรงกว่าครรภ์เดี่ยว เนื่องจากระดับฮอร์โมน Beta HCG สูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ อาการเหล่านี้อาจส่งผลให้คุณแม่ขาดสารอาหาร น้ำหนักลด รวมถึงส่งผลต่อสุขภาพจิตจนถึงขั้นซึมเศร้าได้
อีกหนึ่งความเสี่ยงที่สำคัญคือโอกาสคลอดก่อนกำหนดที่สูงขึ้น เนื่องจากร่างกายต้องรับภาระน้ำหนักครรภ์มากกว่าปกติ ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อพัฒนาการของทารกหลังคลอด คุณแม่ตั้งครรภ์แฝดยังมีโอกาสสูงกว่าครรภ์เดี่ยวที่จะเกิดภาวะเบาหวานขณะตั้งครรภ์และความดันโลหิตสูง จึงจำเป็นต้องได้รับการตรวจติดตามระดับน้ำตาลและความดันโลหิตอย่างใกล้ชิดตั้งแต่ระยะแรกของการตั้งครรภ์
ความเสี่ยงของความผิดปกติของทารกแฝด
ความเสี่ยงของความผิดปกติของทารกแฝดพบได้มากกว่า ในกรณีแฝดแท้หรือแฝดที่เกิดจากไข่ใบเดียวกัน ซึ่งมีอัตราความผิดปกติสูงถึง 20% ในขณะที่แฝดเทียมที่เกิดจากไข่คนละใบจะมีความเสี่ยงใกล้เคียงกับครรภ์เดี่ยวเพียง 2-3% เท่านั้น นอกจากนี้ การตรวจอัลตราซาวด์ในครรภ์แฝดยังต้องทำถี่กว่าครรภ์เดี่ยว โดยแฝดแท้จะได้รับการนัดตรวจทุก 2 สัปดาห์ ส่วนแฝดเทียมนัด 2-4 สัปดาห์ เพื่อเฝ้าระวังภาวะเจริญเติบโตที่ไม่สมดุลของทารกในครรภ์ซึ่งพบได้บ่อยในครรภ์แฝด
การดูแลสุขภาพคุณแม่ตั้งครรภ์แฝด
ในด้านการดูแลสุขภาพ คุณแม่ตั้งครรภ์แฝดควรได้รับโภชนาการที่เหมาะสมโดยเพิ่มพลังงานอย่างเพียงพอและครบถ้วน เน้นอาหารที่หลากหลายครบ 5 หมู่ พร้อมหลีกเลี่ยงน้ำตาลและแป้งอย่าบริโภคมากเกินไป เพื่อช่วยลดความเสี่ยงโรคเบาหวาน โดยคุณแม่ที่ตั้งครรภ์แฝดต้องทานอาหารเยอะขึ้น โดยผู้หญิงปกติจะต้องการแคลอรี่ประมาณวันละ 1500 - 1800 แคลอรี่ ผู้หญิงตั้งครรภ์เดี่ยว ร่างกายต้องการแคลอรี่เพิ่มขึ้นประมาณ 400-500 แคลอรี่ / วัน แต่ถ้าครรภ์แฝดต้องเพิ่มเป็น 600 แคลอรี่ต่อวัน การเพิ่มน้ำหนักระหว่างตั้งครรภ์จึงควรอยู่ในเกณฑ์ 16-20 กิโลกรัม ซึ่งมากกว่าการตั้งครรภ์เดี่ยวที่เพิ่มประมาณ 8-12 กิโลกรัม ถ้าทานอาหารไม่เพียงพอจะทำให้ร่างกายได้พลังงานไม่พอ คุณแม่จะรู้สึกเหนื่อยง่าย ทารกในครรภ์อาจจะได้สารอาหารไม่เพียงพอ ทำให้ทารกมีตัวเล็กได้ นอกจากนี้การออกกำลังกายควรทำภายใต้คำแนะนำของแพทย์และขึ้นอยู่กับสุขภาพแต่ละบุคคล
ภาวะแทรกซ้อนที่ต้องเฝ้าระวังในครรภ์แฝด
ภาวะแทรกซ้อนที่ต้องเฝ้าระวังในครรภ์แฝดยังรวมถึงภาวะรกเกาะต่ำ ซึ่งมีความเสี่ยงต่อการคลอดก่อนกำหนด และเสียเลือดจำนวน รวมถึงภาวะที่ทารกแต่ละคนเจริญเติบโตไม่เท่ากัน ซึ่งอาจจำเป็นต้องเร่งคลอดเพื่อป้องกันอันตรายต่อทารก
ครรภ์แฝดคลอดธรรมชาติได้หรือไม่
สำหรับการคลอด ในทางทฤษฎีครรภ์แฝดสามารถคลอดธรรมชาติได้หากทารกทั้งสองอยู่ในท่ากลับหัว แต่อย่างไรก็ตาม แพทย์มักพิจารณาความปลอดภัยเป็นหลัก เนื่องจากโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนระหว่างคลอดสูงกว่า
หลังคลอดคุณแม่ตั้งครรภ์แฝดมักมีโอกาสเสียเลือดมากกว่าครรภ์เดี่ยว ต้องได้รับการฟื้นฟูอย่างใกล้ชิด รวมถึงอาจพบภาวะตัวบวมจากการสะสมน้ำและเลือดในร่างกายมากกว่า นอกจากนี้ยังมีความเสี่ยงสูงต่อภาวะซึมเศร้าหลังคลอดจากความเหนื่อยล้าในการเลี้ยงลูกแฝด
ครูก้อย - นัชชา ลอยชูศักดิ์ สรุปว่า การตั้งครรภ์แฝดมีความเสี่ยงและความซับซ้อนกว่าการตั้งครรภ์เดี่ยว จึงต้องได้รับการดูแลเป็นพิเศษ ตั้งแต่การฝากครรภ์ที่ต้องนัดอัลตร้าซาวนด์ถี่กว่าครรภ์เดี่ยว รวมถึงการดูแลโภชนาการ การออกกำลังกาย และการควบคุมน้ำหนักในระหว่างตั้งครรภ์ การตั้งครรภ์แฝดจำเป็นต้องได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิดจากสูตินรีแพทย์เฉพาะทางเพื่อความปลอดภัยของทั้งแม่และทารกในครรภ์
รับชมบทสัมภาษณ์ฉบับเต็มได้ในรายการ "ครูก้อยพบแพทย์"
EP.112 ทางช่อง YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=361WTiycrkM
และติดตามความรู้เตรียมตั้งครรภ์สำหรับผู้มีบุตรยากได้ที่
Facebook: https://www.facebook.com/BabyAndMom.co.th/
TikTok: https://www.tiktok.com/@babyandmom.co.th