เมื่อวันที่ 8 กันยายน 2568 เวลา 21.40 น. (ตามเวลาประเทศไทย) ณ องค์การการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) หรือ องค์การยูเนสโก สำนักงานใหญ่ กรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส: ดร.วสันต์ ภัทรอธิคม ผู้ช่วยผู้อำนวยการ สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) เป็นผู้แทนสวทช. เข้ารับรางวัล UNESCO King Sejong Literacy Prize จากองค์การยูเนสโก จากผลงาน "แพลตฟอร์มการเรียนการสอนออนไลน์ที่เข้าถึงโดยสะดวกถ้วนหน้าสำหรับนักเรียนพิการทุกประเภท (Bridging Literacy Gaps: Inclusive Education Through an Accessible Digital Resource Platform for Thai Students with Disabilities)" ซึ่งเป็นนวัตกรรมสำคัญที่ช่วยลดอุปสรรคในการเข้าถึงโลกดิจิทัลสำหรับผู้พิการ
พร้อมกันนี้ ดร.อิทธิ์ทณัฏฐ์ อิทธิวิภาต นักวิจัย สวทช. ได้ร่วมเป็นวิทยากรนำเสนอผลงานวิจัยด้านการศึกษาของสวทช. ในช่วง เสวนาเรื่อง "Promoting Effective Literacy Programmes and Practices in the Digital Era" ในเวทีการประชุมนานาชาติของ UNESCO หัวข้อ "Promoting literacy in the digital era" ซึ่งเป็นการเฉลิมฉลอง "วันการเรียนรู้หนังสือสากล" ซึ่งตรงวันที่ 8 กันยายน ของทุกปี เพื่อสะท้อนให้โลกเห็นถึงความสำคัญของการรู้หนังสือซึ่งเป็นพื้นฐานของการเรียนรู้ การพัฒนาคุณภาพชีวิต และการสร้างสังคมแห่งความเสมอภาคอีกด้วย
รางวัล UNESCO King Sejong Literacy Prize จัดโดยองค์การยูเนสโก ตั้งแต่ปีพ.ศ. 2510 เพื่อมอบให้แก่บุคคล หน่วยงานของรัฐบาล และหน่วยงานภาคประชาสังคมเพื่อยกย่องการดำเนินการที่ส่งเสริมกิจกรรมด้านการรู้หนังสือ จำนวน 3 รางวัล ได้รับการสนับสนุนจากรัฐบาลแห่งสาธารณรัฐเกาหลี เน้นกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการส่งเสริมการพัฒนาการเรียนรู้โดยใช้ภาษาแม่เป็นฐาน และตั้งชื่อเพื่อเป็นเกียรติแก่กษัตริย์โซจอง ผู้ประดิษฐ์อักษรเกาหลี โดยผู้ได้รับรางวัล จะได้รับเงินรางวัลมูลค่า 20,000 เหรียญสหรัฐ เหรียญรางวัลและเกียรติบัตร
สำหรับ "แพลตฟอร์มการเรียนการสอนออนไลน์ที่เข้าถึงโดยสะดวกถ้วนหน้าสำหรับนักเรียนพิการทุกประเภท" เป็นผลงานวิจัย โดยทีมวิจัยเทคโนโลยีที่ทุกคนเข้าถึงและสิ่งอำนวยความสะดวก กลุ่มดิจิทัลสุขภาพการแพทย์ (Accessibility and Assistive Technology Research Team (AAT), Digital Healthcare Platform Innovation Group (DHCB) และฝ่ายบริการความรู้ทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (Science and Technology Knowledge Services: STKS) สวทช. เป็นทีมพัฒนา ภายใต้บันทึกความร่วมมือระหว่าง สวทช. สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) และ มูลนิธิสากลเพื่อคนพิการ
"แพลตฟอร์มการเรียนการสอนออนไลน์ที่เข้าถึงโดยสะดวกถ้วนหน้าสำหรับนักเรียนพิการทุกประเภท" ประกอบด้วย คลังสื่อดิจิทัลเพื่อการเรียนรู้ที่เข้าถึงได้ (Accessible Digital Learning Platform) ที่ออกแบบและพัฒนาเพื่อส่งเสริมการศึกษาสำหรับทุกคนได้เรียนร่วมกัน (Inclusive Education) โดยทุกคนสามารถเข้าถึงแพลตฟอร์มได้ตามมาตรฐานสากลของ "World Wide Web Consortium" ที่ชื่อ "Web Content Accessibility Guideline 2.2 " รองรับผู้เรียนที่มีความพิการด้านต่าง ๆ ทั้งการเห็น การได้ยิน การเคลื่อนไหว และการเรียนรู้ เพื่อให้สามารถเข้าถึงบทเรียนดิจิทัลตามหลักสูตรแกนกลางของไทยตั้งแต่ระดับชั้น ป.4-ม.6 โดยที่วีดิทัศน์บทเรียนดิจิทัลได้ออกแบบให้นักเรียนพิการทางการได้ยินที่ใช้ภาษามือไทยเป็นภาษาแม่ ได้ใช้บทเรียนที่มีล่ามภาษามือแปลสิ่งที่ผู้สอนอธิบาย พร้อมทั้งมีคำบรรยายแทนเสียง (Caption) ส่วนนักเรียนพิการทางการเห็นก็จะเพิ่มเสียงบรรยายภาพ (Audio Description) ในบทเรียนเพื่อเข้าใจฉากหรือภาพประกอบ นอกจากนั้นเพื่อสร้างการรู้หนังสือ บทเรียนทุกบทเรียนจะมีคำบรรยายแทนเสียงเพื่อให้ได้เรียนรู้ภาษาเขียนภาษาไทยที่เป็นภาษาแม่ของคนไทย และมีสื่อดิจิทัลแบบข้อความในรูปแบบ EPUB และ DAISY รวมถึงสัญรูปเพื่อการสื่อสารสำหรับนักเรียนที่ไม่สามารถพูดได้
การได้รับรางวัลในครั้งนี้ไม่เพียงแต่สร้างชื่อเสียงให้กับประเทศไทย ได้ร่วมแลกเปลี่ยนองค์ความรู้ในเวทีระดับนานาชาติ แต่ยังตอกย้ำถึงความสำคัญของการใช้เทคโนโลยีดิจิทัลเพื่อสร้างความเท่าเทียมและยกระดับคุณภาพชีวิตของกลุ่มคนเปราะบางในสังคมที่เผชิญอุปสรรคในการเข้าถึงการศึกษา โดยแพลตฟอร์มของ สวทช. ได้ออกแบบและพัฒนาด้วยเทคโนโลยีเพื่อการเข้าถึง รองรับผู้เรียนที่มีความพิการด้านต่าง ๆ ทั้งการเห็น การได้ยิน การเคลื่อนไหว และการเรียนรู้ เพื่อให้สามารถเข้าถึงสื่อการสอนและกิจกรรมการเรียนรู้อย่างเท่าเทียม จะเป็นต้นแบบสำคัญในการพัฒนาและขยายผลไปยังโรงเรียนพิเศษ 73 แห่งทั่วประเทศ รวมถึงการยกระดับไปสู่การใช้ในการเรียนการสอนแบบรวม (Inclusive Education) ในระดับประเทศในอนาคต