กรุงเทพฯ--17 มี.ค.--สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ
เปิดขั้นตอน "การลำเลียงผู้ป่วยฉุกเฉินวิกฤติทางอากาศยานในพื้นที่ภาคเหนือ ( North Sky Doctor) สู่ความสำเร็จในการช่วยผู้ป่วยฉุกเฉินวิกฤติกว่า 100 ราย ระบุนำเทคโนโลยีการสื่อสารมาประยุกต์ใช้ให้เป็นประโยชน์ลดเวลาการประสานงาน เร่งพัฒนาทีมแพทย์ให้มีความพร้อมอยู่เสมอ
ในการจัดประชุมคณะกรรมการการแพทย์ฉุกเฉิน (กพฉ.) สัญจรครั้งที่ 6 ประจำปีพ.ศ. 2558 ที่จังหวัดเชียงใหม่ซึ่งจัดขึ้นโดยสถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ (สพฉ.) ระหว่างวันที่ 12-14 มีนาคม คณะกรรมการการแพทย์ฉุกเฉินและคณะได้เดินทางไปชมการสาธิตการลำเลียงผู้ป่วยฉุกเฉินโดยอากาศยานที่กองบิน 41 ซึ่งใช้ในการลำเลียงผู้ป่วยฉุกเฉินวิกฤติที่จำเป็นต้องได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วน โดยส่วนใหญ่เป็นการลำเลียงผู้ป่วยไปยังสถานพยาบาลที่มีศักยภาพสูงกว่า
นพ.อนุชา เศรษฐเสถียร เลขาธิการสถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ (สพฉ.) กล่าวว่า การช่วยเหลือผู้ป่วยฉุกเฉินวิกฤติทางอากาศยาน เริ่มขึ้นตั้งแต่ปี พ.ศ. 2552 โดยความร่วมมือระหว่าง สพฉ. กระทรวงสาธารณสุข กองทัพบก กองทัพเรือ กองทัพอากาศ สำนักงานตำรวจแห่งชาติ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม โรงพยาบาลกรุงเทพ บริษัทกานต์นิธิเอวิเอชั่น ฯลฯ ซึ่งเป็นการการเพิ่มโอกาสการรอดชีวิตของผู้ป่วยฉุกเฉิน โดยเฉพาะในเขตพื้นที่ทุรกันดาร พื้นที่ห่างไกล หรือพื้นที่ที่ไม่สามารถเคลื่อนย้ายผู้ป่วยด้วยพาหนะปกติได้ โดยปัจจุบันมีอากาศยาน ที่ใช้ในการปฏิบัติการฉุกเฉินประมาณ 100 ลำ และมีจุดศูนย์กลางการลำเลียงผู้ป่วยฉุกเฉินทางอากาศยาน 6 จุดใน 5 ภูมิภาค ภาคเหนือ คือพื้นที่จังหวัดเชียงใหม่ เชียงราย แม่ฮ่องสอน , ภาคะวันออกเฉียงเหนือ จังหวัดนครราชสีมา , ภาคกลาง กรุงเทพมหานคร , ภาคใต้ตอนบน จังหวัดสุราษฏร์ธานี และภาคใต้ตอนล่าง จังหวัดปัตตานี โดยตั้งแต่เริ่มใช้สามารถช่วยเหลือผู้ป่วยฉุกเฉินวิกฤติได้กว่า 190 ราย
สำหรับพื้นที่ภาคเหนือตอนบนนั้น ถือเป็นพื้นที่ต้นแบบที่มีการพัฒนาการลำเลียงผู้ป่วยฉุกเฉินได้อย่างรวดเร็ว อีกทั้งยังเป็นพื้นที่ที่มีการลำเลียงผู้ป่วยฉุกเฉินทางอากาศยานมากที่สุด เนื่องด้วยลักษณะภูมิประเทศเป็นภูเขาที่ทำให้บางครั้งการเคลื่อนย้ายผู้ป่วยด้วยรถพยาบาลฉุกเฉินปกติต้องใช้เวลาหลายชั่วโมงซึ่งส่งผลต่อโอกาสการรอดชีวิตของผู้ป่วยฉุกเฉินที่อยู่ในภาวะวิกฤติ โดยเฉพาะผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง ผู้ป่วยโรคหัวใจและหลอดเลือดเฉียบพลัน ผู้ป่วยที่ได้รับอุบัติเหตุโดยเฉพาะบาดเจ็บทางศีรษะที่ต้องได้รับการผ่าตัดสมองอย่างเร่งด่วน โดยขั้นตอนของการขอใช้นั้น จะต้องได้รับการประเมินจากแพทย์อำนวยการในพื้นที่หรือแพทย์ที่รักษาว่าจำเป็นต้องลำเลียงหรือเคลื่อนย้ายผู้ป่วยฉุกเฉินด้วยอากาศยานเพื่อประโยชน์ต่อการช่วยชีวิตหรือป้องกันการพิการที่อาจเกิดขึ้นจากการบาดเจ็บหรือเจ็บป่วยฉุกเฉินได้ จากนั้นจะมีการประสานงานกับศูนย์รับแจ้งเหตุและสั่งการจังหวัด (ศูนย์ 1669) หรือสถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ (สพฉ.) เพื่อประเมินความเหมาะสม ให้คำแนะนำในการเตรียมผู้ป่วยฉุกเฉินก่อนการลำเลียงทางอากาศ และขออนุมัติลำเลียงภายในเวลา 10 นาที และนอกจากการลำเลียงผู้ปวยฉุกเฉินวิกฤติแล้ว ยังมีการใช้อากาศยานทางการแพทย์ลำเลียงยา หรือเวชภัณฑ์ รวมถึงบุคลากรทางการแพทย์เพื่อการช่วยเหลือผู้ป่วยฉุกเฉินในพื้นที่ห่างไกล ทุรกันดาร พื้นที่ประสบภัย หรือพื้นที่เสี่ยงภัยอันตราย รวมทั้งการขนย้ายอวัยวะหรือชิ้นส่วนของมนุษย์เพื่อการช่วยเหลือผู้ป่วยฉุกเฉินด้วย
ด้าน นพ.บุญฤทธิ์ คำทิพย์ แพทย์เวชศาสตร์ฉุกเฉิน รพ.นครพิงค์ กล่าวว่า การลำเลียงผู้ป่วยฉุกเฉินในเขตพื้นที่ภาคเหนือนั้นเริ่มขึ้นในปี 2553 โดยจากสถิติตั้งแต่เริ่มจนถึงเดือนมีนาคมปี พ.ศ. 2558 สามารถช่วยเหลือลำเลียงผู้ป่วยฉุกเฉินได้กว่า 100 ราย ส่งผลให้ผู้ป่วยรอดชีวิตถึง 83 ราย ซึ่งส่วนใหญ่ลำเลียงมาจากโรงพยาบาลต้นทางในจังหวัดแม่ฮ่องสอน รองลงมาคือ จังหวัดน่าน และอำเภอรอบนอกของจังหวัดเชียงใหม่ มายังโรงพยาบาลปลายทาง คือ โรงพยาบาลนครพิงค์ โรงพยาบาลมหาราชนครเชียงใหม่ และ โรงพยาบาลประสาท โดยมีพาหนะเป็นอากาศยานทั้งเครื่องบินและเฮลิคอปเตอร์ที่มาจากการลงนามบันทึกข้อตกลงร่วมกันระหว่าง สพฉ. กับหน่วยงานต่างๆ ที่มีอากาศยานทั้งภาครัฐและเอกชน โดยผู้ป่วยฉุกเฉินทุกรายจะไม่ต้องรับภาระค่าใช้จ่ายใดใดทั้งสิ้น
อย่างไรก็ตามสำหรับการลำเลียงผู้ป่วยฉุกเฉินในพื้นที่ภาคเหนือนั้นได้มีการพัฒนามาอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะเรื่องของเวลาในการประสานงาน เนื่องจากอากาศยานไม่เหมือนรถพยาบาลฉุกเฉิน ก่อนจะขึ้นบินได้จะต้องผ่านกระบวนการหลายขั้นตอน ซึ่งในเรื่องนี้ทางจังหวัดเชียงใหม่ก็ได้ประยุกต์ใช้เทคโนโลยีทางการสื่อสารให้เป็นประโยชน์ โดยจัดทำกรุ๊ปไลน์ north sky doctor เพื่อใช้ในการติดต่อประสานงานการลำเลียงผู้ป่วยฉุกเฉินโดยเฉพาะ ส่งผลให้การประสานงานและการสั่งการลำเลียงผู้ป่วยมีความรวดเร็วมากยิ่งขึ้น นอกจากนี้ยังมีการพัฒนาทีมและอุปกรณ์ให้มีความพร้อมอยู่เสมอด้วย