กาแฟ ดื่มแล้วดีต่อร่างกายแค่ไหน หรือควรดื่มวันละกี่แก้ว

กรุงเทพฯ--16 เม.ย.--โรงพยาบาลสมิติเวช สุขุมวิท คุณหมอครับ ดื่มกาแฟวันละกี่แก้วดีครับ ? นี่คือคำถามยอดฮิตคำถามหนึ่ง ที่หมอถูกถามครับ ก่อนจะตอบคำถามนี้ได้ เราก็ควรที่จะต้องทราบองค์ประกอบของกาแฟหนึ่งแก้วเสียก่อน หากเราชงกาแฟด้วยกาแฟผงสำเร็จรูปธรรมดา(Instant coffee) ในถ้วยกาแฟก็จะประกอบด้วย ผงกาแฟ น้ำตาล และครีมเทียม อ้อ..รวมกับน้ำร้อนด้วยครับ สำหรับน้ำตาลทรายนั้น 1 ช้อนชาให้พลังงาน 20 แคลอรี ส่วนครีมเทียม 1 ช้อนชาจะให้พลังงานประมาณ 20 แคลอรีเช่นกัน ซึ่งผู้ที่กำลังควบคุมน้ำหนักอาจจะต้องลดส่วนผสมทั้งสองอย่างนี้ ในขณะที่ผงกาแฟนั้น ส่วนประกอบที่สำคัญที่สุดและเป็นเหตุผลที่ทำให้คนดื่มกาแฟก็คือ คาเฟอีน(caffeine) ซึ่งจากการวิเคราะห์ของสถาบันวิจัยโภชนาการพบว่า กาแฟผง 2 กรัมหรือประมาณ 1-1? ช้อนชา จะมีคาเฟอีนประมาณ 22-87 มิลลิกรัม ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับยี่ห้อ แต่ถ้าเป็นกาแฟแบบสกัดเอาคาเฟอีนออก(Decaffeinate) ในผงกาแฟ 2 กรัมจะมีคาเฟอีนประมาณ 3-5 มิลลิกรัม ดังนั้นหากชงกาแฟโดยใช้ผงกาแฟธรรมดาประมาณ 1- 1? ช้อนชา น้ำตาลทราย 2 ช้อนชา และครีมเทียม 2 ช้อนชา ในน้ำร้อน 150 ซีซี เราจะได้รับคาเฟอีนเฉลี่ย 65 มิลลิกรัมและพลังงาน 80 แคลอรี หากใช้ผงกาแฟดีแคฟ จะได้รับคาเฟอีนประมาณ 3-5 มิลลิกรัม การดื่มกาแฟเอสเปรสโซ (Espresso 1 shot) จะมีคาเฟอีนประมาณ 115 มิลลิกรัม และหากชอบดื่มแบบ double shot (Doppio) ก็จะได้รับคาเฟอีนเป็น 2 เท่า ส่วนผู้ที่ชื่นชอบกาแฟจากร้านกาแฟชื่อดัง หรือซุ้มกาแฟทั่วไป ไม่ว่าจะเลือกดื่มคาปูชิโน(Cappuccino) มาชิอาโต(Macchiato) มอคค่า(Mocha) อเมริกาโน(Americano) แลตเต้(Latte) หรือ Caf? au Lait หรืออะไรก็แล้วแต่ที่คอกาแฟจะสรรหามาปรุงดื่ม ปริมาณคาเฟอีนก็ไม่น้อยกว่าการดื่มเอสเปรสโซเลย เพียงแต่กระบวนการปรุงด้วยนมอาจจะทำให้รสชาติเจือจางลงบ้างเท่านั้น และยังได้แคลอรีจากนมและน้ำเชื่อม รวมถึงไขมันจากนมข้นมาเป็นของแถมด้วย (หมอผู้เขียนบทความนี้ก็ชอบดื่มกาแฟครับ หากมีโอกาสเจอที่ wellness center ชวนคุยเรื่องนี้ได้) ปริมาณคาเฟอีน เป็นสิ่งสำคัญในการกำหนดว่า เราควรจะดื่มกาแฟวันละกี่แก้วดี คาเฟอีนมีคุณสมบัติในการกระตุ้นระบบประสาท ทำให้สมองตื่นตัว จึงเป็นที่นิยมดื่มเมื่อมีอาการง่วงนอน แต่ผู้ที่ไวต่อการได้รับคาเฟอีน แม้ดื่มกาแฟเพียงเล็กน้อยก็อาจเกิดอาการต่างๆได้ เช่น ใจสั่น มือสั่น นอนไม่หลับ หงุดหงิด กระวนกระวาย ปวดศรีษะ และบางคนท้องเสีย ในคนทั่วไปอาการดังกล่าวอาจจะเกิดขึ้นได้ เมื่อได้รับคาเฟอีนประมาณ 200 มิลลิกรัมต่อวัน และหากได้รับคาเฟอีนถึงวันละ 400 มิลลิกรัม อาจมีอาการคาเฟอีนเป็นพิษ (Caffeine toxicity) ซึ่งจะมีอาการกระตุ้นระบบประสาทส่วนกลางมากเกินไป กระสับกระส่าย พูดจาสับสน ปวดท้อง หัวใจเต้นแรง และอาจเสียชีวิตได้ สิ่งที่ควรต้องรู้อีกประการหรึ่งก็คือ ในอาหารและเครื่องดื่มทั่วไป ก็มีคาเฟอีนอยู่ด้วย เช่น เครื่องดื่มชา โกโก้ ช็อคโกแล็ต น้ำอัดลมประเภทโคล่า คุกกี้ ไอศครีม ผลิตภัณฑ์อาหารเช้า(cereal) ที่มีส่วนผสมของโกโก้หรือช็อคโกแล็ต ดังนั้น หากมีคนถามหมอว่า ดื่มกาแฟวันละกี่แก้วดี หมอจะแนะนำว่า โดยวิธีการชงกาแฟแบบปกติทั่วไป แนะนำให้ดื่มกาแฟวันละไม่เกิน 2 แก้ว เพื่อที่ร่างกายจะได้รับคาเฟอีนวันละไม่เกิน 200 มิลลิกรัม และสมองจะไม่ถูกกระตุ้นมากเกินไป แต่หากร่างกายอ่อนเพลียเนื่องจากอดนอนหรือทำงานหนักมากเกินไป การหลับสักงีบหนึ่งจะเป็นผลดีต่อสุขภาพมากกว่า เพราะการดื่มกาแฟเข้าไปเป็นเพียงการกระตุ้นสมองและร่างกายที่ไม่พร้อมจะทำงาน นอกจากนี้ ในรายที่ต้องการควบคุมน้ำหนัก จำเป็นต้องหลีกเลี่ยงการเติมน้ำตาล หรือนม ในกาแฟๆด้วยนะครับ สำหรับผู้ที่ดื่มกาแฟมากเกินไป ในบทความถัดไป คุณหมอมีวิธีลดเลิกกาแฟมาเล่าให้ฟัง นพ.สิรวิชญ์ เดชธรรม (พ.บ.,น.บ.,บ.ธ.ม.) ประกาศนียบัตรอาชีวเวชศาสตร์ ที่ทำงาน : Wellness Center, รพ.สมิติเวช ศรีราชา http://www.samitivejhospitals.com/healthblog/Sriracha/