นายสมบูรณ์ จิตเป็นธม ผู้ช่วยผู้ว่าการ สายนโยบายสถาบันการเงิน ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) เปิดเผยว่า การแต่งตั้งตัวแทนของธนาคารพาณิชย์ (Banking Agent) เป็นเรื่องที่อนุญาตให้ธนาคารพาณิชย์แต่งตั้งได้อยู่แล้ว โดยธนาคารพาณิชย์สามารถแต่งตั้งตัวแทนไม่ว่าจะเป็น ธนาคารพาณิชย์อื่น สถาบันการเงินเฉพาะกิจ และไปรษณีย์ ซึ่งเกณฑ์ใหม่ได้ขยายให้ครอบคลุมนิติบุคคลอื่นที่มีคุณสมบัติเหมาะสมด้วย
ทั้งนี้ ตัวแทนของธนาคารพาณิชย์ สามารถให้บริการ รับฝาก ถอน โอน ชำระเงิน สำหรับลูกค้ารายย่อย ซึ่งตามหลักเกณฑ์นี้ ธนาคารพาณิชย์แต่ละแห่งจะเป็นผู้พิจารณาคัดเลือกตัวแทนที่มีคุณสมบัติเหมาะสม สอดคล้องกับกลยุทธ์การให้บริการลูกค้าของธนาคารพาณิชย์ นอกจากนี้ ตัวแทนที่ธนาคารพาณิชย์เลือกแต่งตั้ง จะต้องมีสถานที่ให้บริการเป็นหลักแหล่งที่ชัดเจน มีเครื่องมือและระบบการให้บริการรองรับการปฏิบัติงานที่ปลอดภัย โดยประเด็นสำคัญธนาคารพาณิชย์ต้องดูแลรับผิดชอบการให้บริการของตัวแทนเสมือนหนึ่งเป็นผู้ให้บริการเอง
อนึ่ง ตัวแทนของธนาคารพาณิชย์เป็นเพียงผู้ที่ธนาคารพาณิชย์แต่งตั้งในการให้บริการแทนในธุรกรรมบางประเภท มิใช่การจัดตั้งธนาคารพาณิชย์ใหม่ที่มีใบอนุญาต (Banking license) จาก ธปท. ซึ่งในปัจจุบันธปท. ยังไม่มีนโยบายในการให้ใบอนุญาตการประกอบธุรกิจธนาคารพาณิชย์รายใหม่แต่อย่างใด
"ข่าวที่ออกมาว่า ธปท.อนุญาตให้เซเว่น อีเลฟเว่นเป็น Banking Agent ทำธุรกิจเหมือนธนาคาร เป็นความเข้าใจที่คลาดเคลื่อน เพราะ Banking Agent จะถูกแต่งตั้งโดยธนาคารพาณิชย์ ทำหน้าที่แทนในการรับฝากเงินและรับชำระเงิน ซึ่งปัจจุบัน มีบริษัท ไปรษณีย์ไทย จำกัด ที่สามารถรับฝากเงิน ตู้บุญเติม ตู้เติมสบาย แอร์เพย์ เคาท์เตอร์เซอร์วิซ ในเซเว่น อีเลฟเว่น สามารถรับชำระเงินแทนธนาคาร บิ๊กซี โลตัส ที่รับชำระค่าน้ำ ค่าไฟ ดังนั้น Banking Agent จึงไม่ใช่เรื่องใหม่"
ทั้งนี้ ธปท.ได้ออกเกณฑ์ให้ธนาคารพาณิชย์สามารถแต่งตั้ง Banking Agent ได้ตั้งแต่ปี 2553 โดยมีทั้งธนาคารพาณิชย์ทั้งขนาดใหญ่และขนาดกลาง เช่น ธนาคารกสิกรไทย แต่งตั้ง Banking Agent เพื่อเพิ่มความสะดวกให้ลูกค้าใช้โอนเงินไปต่างจังหวัด หรือ ธนาคารไทยเครเดิตเพื่อรายย่อยก็มีการแต่งตั้งบริษัท ไปรษณีย์ไทย เพื่อรับฝากเงิน เป็นต้น โดยการอนุญาตให้แต่งตั้ง Banking Agent เป็นนโยบายที่หลายประเทศก็ดำเนินการ เพื่อเป็นการกระจายการให้บริการทางการเงินครอบคลุมมากขึ้น
นายสมบูรณ์ กล่าวว่า ธปท.จะมีการปรับปรุงหลักเกณฑ์เรื่องช่องทางการให้บริการธนาคารพาณิชย์ใหม่ ซึ่งมีหลักเกณฑ์ Banking Agent รวมอยู่ด้วย ขณะนี้รอประกาศลงราชกิจจานุเบกษา และคาดว่าจะเริ่มใช้ภายในเดือน มี.ค.นี้ โดยจะขยายแต่งตั้งตัวแทนธนาคารพาณิชย์ไปยังนิติบุคคลอื่นที่มีคุณสมบัติที่เหมาะสม และบุคคลธรรมดา รวมถึงให้สามารถรับ ถอนเงินได้ จ่ายเงินผู้ใช้บริการรายย่อย โดยให้บริการไม่เกิน 5,000 บาทต่อรายการ ไม่เกิน 20,000 บาทต่อวันสำหรับผู้ใช้บริการแต่ละราย หลังจากที่ผ่านมา Banking Agent รับฝากเงิน รับชำระเงิน จ่ายเงินผู้ใช้บริการรายใหญ่ได้เท่านั้น
นอกจากนี้ Banking Agent ที่จะมีการปรับปรุงปลักเกณฑ์ใหม่ ธนาคารพาณิชย์สามารถใช้อำนาจคณะกรรมการแต่งตั้งนิติบุคคลเป็น Banking Agent ได้เอง ไม่ต้องมาขอ ธปท.เหมือนในอดีต และธนาคารพาณิชย์จะต้องเป็นผู้รับผิดชอบผู้ใช้บริการเสมือนให้บริการเอง โดยกำหนดให้ธนาคารพาณิชย์ ต้องให้ข้อมูลลูกค้าชัดเจนว่ามี Banking Agent ที่ใดบ้าง แต่ละแห่งมีการคิดค่าธรรมเนียมใช้บริการอย่างไร ให้ผู้ใช้เป็นผู้เลือกโดยธปท.ไม่ได้มีเกณฑ์ไปกำหนด
ส่วนบุคคลธรรมดาถ้าต้องการเป็นตัวแทนธนาคาร เช่น ร้านค้าในชุมชน กลุ่มสหกรณ์ ทางธนาคารพาณิชย์ต้องเสนอบุคคลธรรมดารายนั้นมายัง ธปท. เพื่อขออนุญาต ให้แต่งตั้งบุคคลธรรมดาเป็นตัวแทนธนาคารได้เป็นรายกรณี ซึ่งจะเป็นการควบคุมความเสี่ยงอาจก่อให้เกิดความเสียหายได้ในอนาคต
ทั้งนี้ สาระสำคัญของเกณฑ์ฉบับใหม่ ต้องการให้มีความยืดหยุ่นและคล่องตัวแก่ธนาคารพาณิชย์ในการปรับเปลี่ยนรูปแบบและช่องทางให้บริการ แบ่งเป็น สาขาธนาคารจะมีความยืดหยุ่นขึ้น ทั้งเรื่องธุรกรรม วันเวลาทำการ และให้บริการผ่านช่องทางอิเล็กทรอนิกส์ หรือ Mobile banking และการแต่งตั้งตัวแทนของธนาคารพาณิชย์ โดยขยายไปยังนิติบุคคลที่ต้องมีหลักแหล่งในการให้บริการอย่างชัดเจน มีเครื่องมืออุปกรณ์และระบบที่เหมาะสม เพื่อป้องกันความเสี่ยง
"ธปท.ตระหนักถึงการที่ธนาคารพาณิชย์มีการปรับรูปแบบช่องทางการดำเนินธุรกิจและอาจมีการปิดสาขา หลักเกณฑ์ฉบับใหม่จึงกำหนดให้ธนาคารพาณิชย์ต้องมีมาตรการในการดูแลลูกค้าที่อาจได้รับผลกระทบ โดยต้องจัดทำแผนกลยุทธ์เกี่ยวกับสาขา ช่องทางให้บริการที่ผ่านการพิจารณาโดยคณะกรรมการของธนาคารพาณิชย์และแจ้งให้ ธปท.ทราบทุกปี รวมถึงกำหนดให้มีช่องทางทดแทนการให้บริการลูกค้าที่เพียงพอ และต้องกำหนดแนวทางการดูแลพนักงานที่ได้รับผลกระทบอย่างเหมาะสมและเป็นธรรม"