นายวิณะโรจน์ ทรัพย์ส่งสุข เลขาธิการสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร (สศก.) กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เผยผลการประเมินโครงการศูนย์เรียนรู้การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสินค้าเกษตร (ศพก.) ปีงบประมาณ 2560 โดยสำรวจลงพื้นที่สำรวจเกษตรกรต้นแบบ เกษตรกรที่เข้ารับการอบรมจาก ศพก. และเกษตรกรเจ้าของศูนย์เครือข่าย ศพก.ในพื้นที่ 27 จังหวัด รวม 854 ราย พบว่า ศพก.เป็นแหล่งเรียนรู้ที่ดีสำหรับเกษตรกรอย่างรอบด้าน เช่น การลดต้นทุนการผลิต การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต การปรับปรุงบำรุงดิน รวมถึงการแปรรูปผลผลิตเพื่อบริโภคในครัวเรือน และเป็นรายได้เสริมให้กับเกษตรกร เป็นต้น ซึ่งเกษตรกรที่เข้ารับบริการมีอายุเฉลี่ย 53 ปี ประสบการณ์ในการทำเกษตรเฉลี่ย 28 ปี โดยเกษตรกรร้อยละ 95 นำความรู้ที่ได้รับไปใช้ประโยชน์ ส่วนใหญ่เป็นเรื่องของการลดต้นทุนการผลิต การปรับปรุงบำรุงดิน การใช้ปุ๋ยอย่างถูกวิธี
นอกจากนี้ เกษตรกรที่นำความรู้ที่ได้รับไปใช้ประโยชน์ถึงร้อยละ 90 เห็นผลแล้ว โดยสามารถลดต้นทุนการใช้ปุ๋ยเคมีในการผลิตได้เฉลี่ยไร่ละ 722 บาท/ปี มีการปรับปรุงบำรุงดินในพื้นที่เพาะปลูกของตนเองให้มีความสมบูรณ์ ดูแลและรักษาป้องกันโรค และแมลงศัตรูพืชได้ ยังสามารถแปรรูปผลผลิตไว้บริโภคในครัวเรือน และจำหน่ายเป็นรายได้เสริม ส่งผลให้ลดค่าใช้จ่ายในครัวเรือนได้เฉลี่ย 894 บาท/เดือน
สำหรับฐานเรียนรู้ ศพก.แต่ละแห่งมีฐานเรียนรู้เฉลี่ย 6 ฐาน โดยฐานเรียนรู้ที่มีเหมือนกันมากที่สุดใน ศพก. คือ ฐานเรียนรู้ด้านการลดต้นทุนการผลิต เช่น ฐานเรียนรู้ด้านปุ๋ยหมัก/น้ำหมัก ฐานเรียนรู้ด้านสารชีวภัณฑ์ ฐานเรียนรู้ด้านการลดต้นทุนข้าว ฐานเรียนรู้ด้านปศุสัตว์ ฐานเรียนรู้ด้านประมง ฐานเรียนรู้ด้านเศรษฐกิจพอเพียง และฐานเรียนรู้ด้านบัญชี เป็นต้น
ผลสำรวจยังพบว่า ศพก.สามารถกระตุ้นให้เกษตรกรมีความต้องการเรียนรู้เพิ่มมากขึ้น โดยส่วนใหญ่ร้อยละ 28 ต้องการความรู้ด้านเทคโนโลยีใหม่ๆ สำหรับการผลิตร้อยละ 21 ต้องการความรู้ด้านการลดต้นทุนการผลิตเพิ่มเติม ส่วนร้อยละ 11 ต้องการความรู้ด้านการผลิตสินค้าให้มีคุณภาพ
ทั้งนี้ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ได้จัดตั้ง ศพก.ในระดับชุมชนอำเภอละ 1 ศูนย์ รวม 882 ศูนย์ ภายใต้หลักคิด “เกษตรกรพัฒนาเกษตรกรด้วยกันเอง จึงจะเกิดความเข้มแข็ง และยั่งยืน" ซึ่งภาคราชการจะต้องเข้าไปร่วมดำเนินการในลักษณะการขับเคลื่อน และสนับสนุนให้ ศพก. สามารถปฏิบัติงานได้ ดังนั้น เพื่อให้ ศพก. เป็นแหล่งเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพสำหรับเกษตรกรมากยิ่งขึ้น จึงควรส่งเสริม และสนับสนุนในด้านต่างๆ ให้ ศพก.มีประสิทธิภาพในการบริหารจัดการ เช่น การพัฒนาฐานเรียนรู้ พัฒนาแปลงเรียนรู้ เพิ่มเติมเนื้อหาหรือหลักสูตรในการอบรมให้มีความหลากหลาย เพื่อเพิ่มศักยภาพความเข้มแข็งให้กับ ศพก. และเกษตรกรอย่างต่อเนื่อง นำไปสู่การบรรลุวัตถุประสงค์ของโครงการที่ต้องการให้เป็นแหล่งเรียนรู้ด้านการเกษตรให้กับเกษตรกรในพื้นที่ ภายใต้การบูรณาการของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์