โรคไทรอยด์ หลายคนอาจมองว่าเป็นเรื่องไกลตัวและเกิดขึ้นได้ยาก แต่แท้จริงแล้วบางคนอาจมีภาวะไทรอยด์ผิดปกติโดยไม่รู้ตัว ซึ่งอาจเป็นได้ทั้งไทรอยด์ต่ำหรือสูง และเป็นแบบที่มีหรือไม่มีอาการก็ได้ และสิ่งที่กระตุ้นทำให้เกิดไทรอยด์ผิดปกติได้ง่ายๆ คือ เกิดจากความเครียดสะสม พักผ่อนน้อย และมีระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายที่ไม่ปกติ จึงเป็นเรื่องที่ควรระวัง
พญ. น้ำทิพย์ พันธ์ทิพทวี จาก Addlife Healthy-Aging and Medical Check-Up ชั้น 2 ไลฟ์เซ็นเตอร์ (คิวเฮ้าส์ ลุมพินี) ได้มาให้ข้อมูลว่าต่อมไทรอยด์เป็นต่อมไร้ท่อที่ผลิตฮอร์โมนช่วยกระตุ้นระบบต่างๆ ของร่างกาย หากเสียหายไป ระบบต่างๆ ของร่างกายก็เสี่ยงที่จะรวนหรือผิดปกติได้ เพื่อให้เข้าใจเกี่ยวกับโรคไทรอยด์กันมากขึ้น ว่าเกิดจากอะไรได้อีกบ้าง รวมถึงมีอาการ และแนวทางการรักษาได้อย่างไร ต้องเริ่มกันที่สาเหตุของโรคไทรอยด์กันก่อนเลยค่ะ
โรคไทรอยด์เกิดจากอะไร? โรคไทรอยด์ เป็นภาวะที่ร่างกายไม่สามารถหลั่งฮอร์โมนไทรอยด์ให้เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย หรือต่อมไทรอยด์ทำงานไม่ปกติ จนทำให้ผลิตฮอร์โมนไทรอยด์ออกมาสูงหรือต่ำเกินไป โดยมีปัจจัยที่เป็นตัวกระตุ้น คือ
- ความเครียดสะสม หนึ่งในสาเหตุสำคัญของโรคไทรอยด์ เกิดจากความเครียดที่สะสม เนื่องจากร่างกายจะมีการผลิตฮอร์โมนอะดรีนาลีนและคอลติซอลออกมา ซึ่งฮอร์โมนชนิดนี้ ส่งผลกระทบต่อภูมิคุ้มกันของร่างกาย จนทำให้เกิดภาวะไทรอยด์เป็นพิษกำเริบ
- รับประทานอาหารแปรรูปเป็นประจำ เนื่องจากในอาหารแปรรูปต่างๆ มักจะมีปริมาณของน้ำตาล โซเดียม สูงเกินกว่าที่ร่างกายต้องการ ซึ่งจะกระตุ้นให้เกิดการอักเสบของต่อมไทรอยด์ได้
- ประจำเดือนมาไม่ปกติ คนที่บางเดือนประจำเดือนก็มา หรือบางเดือนก็ขาดหายไป มักมีภาวะฮอร์โมนเอสโตรเจนเพิ่มขึ้นหรือลดลดมากกว่าปกติ ส่งผลให้ไทรอยด์เป็นพิษได้ อีกทั้งยังมีอาการควบคุมอารมณ์ได้ยาก ซึมเศร้า ร่างกายอ่อนแอลงอีกด้วย
- นอนหลับพักผ่อนไม่เพียงพอ การนอนหลังพักผ่อนน้อย ไม่ถึงวันะ 3-4 ชั่วโมงต่อวัน จะส่งผลให้ประสิทธิภาพการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันลดลง การผลิตฮอร์โมนไทรอยด์จึงผิดปกติด้วยเช่นกัน
- เป็นหวัดหรือติดเชื้อ เมื่อมีเชื้อโรคเข้าสู่ร่างกาย จะกระตุ้นให้ร่างกายผลิตสารภูมิต้านทานออกมา เพื่อต่อสู้กับเชื้อโรค ซึ่งหากมากเกินไป อาจส่งผลให้ไทรอยด์ทำงานผิดปกติ กลายเป็นไทรอยด์กำเริบในที่สุด
แล้วจะรักษาหายไหม สามารถรักษาได้ค่ะ แต่ต้องใช้วิธีที่เหมาะสมกับภาวะไทรอยด์ของแต่ละคน ซึ่งแบ่งออกเป็น ดังนี้
1.ภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานสูง (Hyperthyroidism) หรือไทรอยด์เป็นพิษ เมื่อภูมิคุ้มกันของร่างกายมีความผิดปกติ ส่งผลให้สร้างสารภูมิต้านทานมาต่อต้านตนเอง ทั้งยังกระตุ้นให้ต่อมไทรอยด์ทำงานมากขึ้น และหลั่งฮอร์โมนไทรอยด์ออกมาจนเกินความจำเป็นของร่างกาย โดยมีอาการและแนวทางการรักษาดังนี้
อาการ
- เหนื่อย ใจสั่น แขนขาอ่อนแรง
- ขี้ร้อน เหงื่อออกเยอะ
- น้ำหนักลด
- ประจำเดือนน้อยลง
- ผิวหน้าขรุขระ
แนวทางการรักษา
- รับประทานยาต้านไทรอยด์ เพื่อกดการสร้างไทรอยด์ฮอร์โมน
- กลืนน้ำแร่ไอโอดีน เพื่อทำลายเซลล์ของต่อมไทรอยด์ ทำให้มีขนาดเล็กลงและสร้างฮอร์โมนได้น้อยลง
- ผ่าตัดต่อมไทรอยด์ สำหรับผู้มีอาการรุนแรง คอโตมาก กลืนอาหารยาก หายใจลำบาก
2.ภาวะขาดไทรอยด์ฮอร์โมน หรือต่อมไทรอยด์ทำงานต่ำ (Hypothyroidism) เกิดจากต่อมผลิตฮอร์โมนออกมาได้น้อยกว่าปกติ หรือมีการอักเสบบริเวณต่อมไทรอยด์ จนทำให้สามารถผลิตฮอร์โมนได้ลดน้อยลง มีอาการและแนวทางรักษาดังนี้
อาการ
- อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย
- ผมร่วง
- นอนไม่หลับ
- ง่วงนอนตลอดเวลา
- น้ำหนักขึ้น อ้วนง่าย
- หิวบ่อยแต่กินได้น้อย
- ขี้หนาว
- ขับถ่ายไม่ปกติ ท้องผูก
- ผิวแห้ง
แนวทางการรักษา
- รักษาด้วยยา ซึ่งเป็นฮอร์โมนไทรอยด์
- ปรับสมดุลฮอร์โมน ด้วยการเสริมฮอร์โมนไทรอยด์
- เพิ่มสารอาหาร ด้วยการรับประทานอาหารที่มีส่วนประกอบของไอโอดีน สังกะสี และวิตามินดี
3.โรคต่อมไทรอยด์อักเสบ (Thyroiditis) ภาวะไทรอยด์ที่สามารถพบได้บ่อย แบ่งออกเป็น 2ประเภท คือ
- ต่อมไทรอยด์อักเสบกึ่งเฉียบพลัน (Subacute Thyroiditis) จากการติดเชื้อไวรัส เช่น หวัด มักมีอาการไข้ คลำเจอก้อนไทรอยด์ที่คอ รักษาด้วยการรับประทานยาสเตียรอยด์
- ต่อมไทรอยด์อักเสบเรื้อรัง (Hashimoto Thyroiditis) จากความบกพร่อมของระบบภูมิคุ้มกัน มักมีอาการคอโต แต่กดไม่เจ็บ เป็นๆ หายๆ จำเป็นต้องได้รับการวินิจฉัย โดยการตรวจแอนติบอดีในเลือด และรักษาด้วยการรับประทานไทรอยด์ฮอร์โมน
สำหรับใครที่มีภาวะเครียดสะสม หรือมีลักษณะอาการตามที่กล่าวมา สามารถตรวจเลือด เพื่อหาภาวะที่แท้จริงของโรค เพื่อการรักษาได้อย่างตรงจุดนะคะ