15. ส่วนของผู้ถือหุ้น (Shareholders' equity) 15.1 ทุนเรือนหุ้น (Share capital) 15.1.1 ทุนจดทะเบียน (Authorized share capital) หมายถึง ทุนของบริษัทที่จดทะเบียนตามกฎหมาย ให้แสดงชนิดของหุ้น จำนวนหุ้น และมูลค่าที่ตราไว้ ตามที่จดทะเบียนแต่ละชนิด 15.1.2 ทุนที่ออกและชำระแล้ว (Issued and paid - up share capital) หมายถึง จำนวนหุ้นและมูลค่าหุ้นที่ได้นำออกจำหน่ายและเรียกให้ชำระมูลค่าหุ้นแล้วให้แสดงเป็นหุ้นแต่ละชนิด ในกรณีที่มีการให้สิทธิพิเศษใดแก่หุ้นบุริมสิทธิ ให้เปิดเผยไว้ด้วย 15.2 ใบสำคัญแสดงสิทธิที่จะซื้อหุ้น (Stock rights, warrants and options) หมายถึง มูลค่าของสิทธิที่บริษัทออกให้แก่ผู้ถือในการซื้อหุ้นสามัญหรือหุ้นบุริมสิทธิให้เปิดเผยจำนวนสิทธิทั้งหมด และจำนวนคงเหลือ ตลอดจนเงื่อนไขของการใช้สิทธิและภาระผูกพันต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องด้วย นอกจากนี้ ถ้าเป็นใบสำคัญแสดงสิทธิที่จะซื้อหุ้นเพิ่มทุนที่ออกให้แก่ผู้ถือหุ้นเดิมให้เปิดเผยจำนวนสิทธิทั้งหมดและจำนวนคงเหลือ ตลอดจนเงื่อนไขของการใช้สิทธิและภาระผูกพันต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องด้วย 15.3 ส่วนเกินมูลค่าหุ้น (Premium on share capital) หมายถึง ส่วนล้ำมูลค่าหุ้นหรือเงินที่ได้จากการขายหุ้นสูงกว่ามูลค่าที่ตราไว้ตามที่จดทะเบียนของหุ้นสามัญและหุ้นบุริมสิทธิ 15.4 ส่วนเกินทุนจากการตีราคาทรัพย์สิน (Appraisal surplus) หมายถึง ส่วนเกินจากราคาทุนหรือราคาตามบัญชีของทรัพย์สิน ทั้งนี้ ต้องเป็นไปตามเกณฑ์ที่สำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ประกาศกำหนด 15.5 กำไรสะสม (Retained earnings) 15.5.1 จัดสรรแล้ว (Appropriated) 15.5.1.1 สำรองตามกฎหมาย (Legal reserve) หมายถึง สำรองที่กันไว้จากกำไรสุทธิประจำปีตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ และพระราชบัญญัติบริษัทมหาชนจำกัด พ.ศ.2535 15.5.1.2 อื่น ๆ (Others) หมายถึง จำนวนที่จัดสรรจากกำไรสะสมเพื่อการใด ๆ ตามมติที่ประชุมผู้ถือหุ้น ทั้งนี้ ให้แสดงเป็นแต่ละประเภท เช่น เพื่อรักษาระดับเงินปันผล เพื่อขยายกิจการ หรือตามเงื่อนไขของภาระผูกพัน 15.5.2 ยังไม่ได้จัดสรร (Unappropriated) หมายถึง กำไรสะสมและกำไรสุทธิของรอบระยะเวลาบัญชีปัจจุบันที่คงเหลือหลังจากการจัดสรร ในกรณีที่มียอดดุลสุทธิเป็นผลขาดทุนสะสม ให้แสดงจำนวนเงินไว้ในเครื่องหมายวงเล็บและเรียกเป็น "ขาดทุนสะสม" 15.6 ขาดทุนสุทธิที่ยังไม่เกิดจากหลักทรัพย์เพื่อการลงทุน (Unrealized loss on securities for investment) หมายถึง ส่วนต่างของเงินลงทุนในหลักทรัพย์เพื่อการลงทุนที่มีราคาทุนรวมหรือราคาตามบัญชีรวมสูงกว่าราคาตลาดรวม รายการนอกงบดุล - ภาระผูกพันทั้งสิ้น (Off-balance sheet items-contingencies) หมายถึง ภาระผูกพันทางการเงินของบริษัทตามสัญญาที่มีต่อลูกค้าหรือคู่สัญญาที่อาจทำให้บริษัทต้องปฏิบัติตามสัญญาในการจ่ายชำระหรือชดใช้เงินหรือทรัพย์สิน ทั้งเพื่อตนเองและเพื่อลูกค้าในภายหน้า ได้แก่ รายการ 16 และ 1716. การรับอาวัลตั๋วเงินและการค้ำประกันการกู้ยืมเงิน (Aval to bills and guarantees) หมายถึง 16.1 การรับอาวัลตั๋วเงิน (Aval to bills) หมายถึง ภาระผูกพันของบริษัทจากการรับอาวัลตั๋วเงิน 16.2 การค้ำประกันการกู้ยืม (Guarantees) หมายถึง ภาระผูกพันของบริษัทอันเกิดจากการค้ำประกันการกู้ยืมเงินของลูกค้าจากบุคคลอื่นทุกประเภท17. ภาระผูกพันอื่น (Other contingencies) หมายถึง 17.1 การขายลูกหนี้ตั๋วเงินที่ผู้ซื้อมีสิทธิไล่เบี้ย (Commercial papers sold with recourse) หมายถึง การขาย ขายลดหรือขายช่วงลดตั๋วสัญญาใช้เงิน หรือตั๋วแลกเงินที่บริษัทรับซื้อ ซื้อลดหรือรับช่วงซื้อลดไว้ แบบผู้ซื้อมีสิทธิไล่เบี้ย ซึ่งมีธนาคารพาณิชย์หรือบริษัทเงินทุนรับรองหรือรับอาวัล 17.2 ภาระผูกพัน (Other contingencies) หมายถึง ภาระผูกพันอื่นที่ไม่อยู่ในรายการข้างต้น ในกรณีภาระผูกพันอื่นรายการใด มีจำนวนตั้งแต่ร้อยละ 20 ของยอดรวมภาระผูกพันอื่นให้แสดงภาระผูกพันนั้นเป็นรายการแยกต่างหาก บัญชีกำไรขาดทุน รายการในบัญชีกำไรขาดทุนให้ใช้ความหมายตามที่กำหนด ดังต่อไปนี้1. รายได้ดอกเบี้ยและเงินปันผล (Interest and dividend income) 1.1 เงินให้กู้ยืมและเงินฝาก (Loans and deposits) หมายถึง ดอกเบี้ย ส่วนลด และค่าธรรมเนียมจากการให้กู้ยืม ซื้อ ซื้อลด หรือรับช่วงซื้อลดตั๋วเงิน รวมทั้งดอกเบี้ยจากเงินฝากธนาคารและสถาบันการเงิน ดอกเบี้ยจากการซื้อหลักทรัพย์โดยมีสัญญาขายคืน และกำไรขาดทุนจากการขายลูกหนี้ตั๋วเงิน 1.2 หลักทรัพย์ (Securities) หมายถึง ดอกเบี้ยและเงินปันผลหรือผลประโยชน์อื่นใดที่ได้รับเนื่องจากการลงทุนในหลักทรัพย์ 2. ค่าใช้จ่ายในการกู้ยืมเงิน (Expenses on borrowings) 2.1 ดอกเบี้ยและส่วนลดจ่าย (Interest and discounts) หมายถึง ดอกเบี้ยและส่วนลดที่จ่ายให้แก่ผู้ให้กู้ยืม รวมทั้งดอกเบี้ยเงินเบิกเกินบัญชี ดอกเบี้ยจากการขายหลักทรัพย์โดยมีสัญญาซื้อคืน 2.2 ค่าธรรมเนียมในการกู้ยืมเงิน (Fees and charges) หมายถึง ค่าธรรมเนียมและค่าใช้จ่ายต่าง ๆ ที่บริษัทต้องจ่ายไปเพื่อการกู้ยืมเงินนั้นโดยตรง3. หนี้สูญและหนี้สงสัยจะสูญ (Bad debt and doubtful accounts) หมายถึง เงินที่ให้กู้ยืมและดอกเบี้ยค้างรับที่ได้ติดตามทวงถามจนถึงที่สุดแล้ว แต่ไม่ได้รับชำระหนี้ รวมทั้งจำนวนที่กันไว้สำหรับหนี้สงสัยจะสูญเพื่อให้เพียงพอกับเงินให้กู้ยืมและดอกเบี้ยค้างรับส่วนที่คาดว่าจะเรียกเก็บไม่ได้ในแต่ละรอบระยะเวลาบัญชี เงินให้กู้ยืมและดอกเบี้ยค้างรับที่ไม่สามารถเรียกเก็บได้หลังจากได้ดำเนินการตามสมควร เพื่อให้ได้รับชำระหนี้แล้ว ให้นำไปหักจาบัญชีค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ ในกรณีเงินให้กู้ยืมและดอกเบี้ยค้างรับที่ตัดบัญชีเป็นสูญไปแล้วภายหลังได้รับชำระคืน ให้นำไปเพิ่มในบัญชีค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ สำหรับลูกหนี้ที่เกิดจากการทุจริตของพนักงาน และลูกหนี้ที่แสดงเป็นสินทรัพย์อื่นในงบดุลที่ไม่สามารถเรียกเก็บได้ ให้ถือเป็นค่าใช้จ่ายอื่นแสดงไว้ในรายการ 5.54. รายได้ที่มิใช่ดอกเบี้ย (Noninterest income) 4.1 กำไร (ขาดทุน) จากการซื้อขายหลักทรัพย์ (Gain (loss) on trading in securities) หมายถึง กำไรจากการซื้อขายหลักทรัพย์ ในกรณีที่มีค่าใช้จ่ายหรือขาดทุนจากการขายหลักทรัพย์ หรือมีผลกำไรขาดทุนจากการตีราคาหลักทรัพย์ ให้นำมาปรับปรุงรายการนี้เพื่อแสดงยอดสุทธิ หากมียอดสุทธิเป็นผลขาดทุนให้แสดงจำนวนเงินไว้ในเครื่องหมายวงเล็บ 4.2 ค่าธรรมเนียมและบริการ (Fees and services income) หมายถึง ค่าธรรมเนียมและบริการที่ได้รับจากการให้บริการแก่ลูกค้า เช่น ค่าธรรมเนียมในการจัดหาแหล่งเงินทุนให้แก่บริษัทหลักทรัพย์ ค่าธรรมเนียมในการให้บริการวิเคราะห์โครงการ ค่าธรรมเนียมอาวัลตั๋วเงิน เป็นต้น 4.3 กำไร (ขาดทุน) จากการปริวรรต (Gain (loss) on exchange) หมายถึง กำไร (ขาดทุน) จากการซื้อขายเงินตราต่างประเทศ และจากการแปลงค่าของสินทรัพย์และหนี้สินที่เป็นเงินตราต่างประเทศเป็นเงินบาท โดยให้แสดงยอดสุทธิของผลกำไรหรือขาดทุน 4.4 รายได้อื่น (Other income) หมายถึง รายได้จากการดำเนินงานนอกจากที่กำหนดให้แสดงไว้ในรายการ 1 และรายการ 4.1 ถึง 4.3 ทั้งนี้ ให้รวมกำไรอื่นที่ไม่จัดเป็นรายการพิเศษ เช่น กำไรจากการขายอาคารสถานที่ของบริษัท ทรัพย์สินรอการขาย ที่ดิน อาคาร อุปกรณ์และทรัพย์สินอื่น ในกรณีที่มีค่าใช้จ่ายในการขายหรือขาดทุนจากการขายทรัพย์สินดังกล่าว ให้นำมาหักจากรายการนี้เพื่อแสดงยอดสุทธิ กรณีที่ยอดสุทธิเป็นผลขาดทุน ให้นำไปแสดงไว้ในรายการ 5.5 ในกรณีรายได้อื่นรายการใดมีจำนวนตั้งแต่ร้อยละ 20 ของยอดรวมรายได้อื่น ให้แสดงรายได้อื่นนั้นเป็นรายการแยกต่างหาก โดยแสดงไว้ในลำดับต่อจากรายการ 4.35. ค่าใช้จ่ายการดำเนินงาน (Operating expenses) 5.1 ค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับพนักงาน (Personnel expenses) หมายถึง เงินเดือน ค่าจ้าง ค่าล่วงเวลา โบนัส เงินบำเหน็จ เงินเพิ่มค่าครองชีพ เงินทุนสำรองเลี้ยงชีพพนักงานส่วนที่บริษัทเป็นผู้จ่ายให้ เงินช่วยเหลือเพื่อสวัสดิการ ภาษีเงินได้ที่บริษัทออกให้และเงินอื่นที่บริษัทจ่ายให้แก่พนักงานและลูกจ้าง 5.2 ค่าใช้เกี่ยวกับอาคารสถานที่และอุปกรณ์ (Premises and equipment expenses) หมายถึง ค่าเสื่อมราคา ค่าเช่า ค่าซ่อมแซม ค่าบริการในการบำรุงรักษา ค่าเบี้ยประกันภัย ค่าภาษีที่ดินและโรงเรือน ค่าน้ำประปา ค่าไฟฟ้า ค่าโทรศัพท์ ค่าวัสดุของใช้ และค่าใช้จ่ายอื่นเฉพาะส่วนที่เกี่ยวกับอาคารสถานที่ อุปกรณ์ เครื่องใช้สำนักงาน เครื่องคอมพิวเตอร์ เครื่องตกแต่งติดตั้งและยานพาหนะ 5.3 ค่าภาษีอากร (Taxes and duties) หมายถึง ค่าภาษีอากรต่าง ๆ เช่น ภาษีธุรกิจเฉพาะ ภาษีป้าย อากรแสตมป์ แต่ไม่รวมถึงภาษีเงินได้นิติบุคคลซึ่งกำหนดให้แสดงไว้ในรายการ 7 ภาษีที่ดินและโรงเรือนสำหรับที่ทำการซึ่งกำหนดให้แสดงไว้ในรายการ 5.2 และภาษีเงินได้ที่บริษัทออกให้แก่กรรมการ พนักงานและลูกจ้างซึ่งกำหนดให้แสดงไว้ในรายการ 5.1 และ 5.4 แล้ว 5.4 ค่าตอบแทนกรรมการ (Directors' remuneration) หมายถึง เงินหรือทรัยพ์สินอื่นใดที่จ่ายให้กรรมการ 5.5 ค่าใช้จ่ายอื่น (Other expenses) หมายถึง ค่าใช้จ่ายในการดำเนินงานนอกจากที่กำหนดให้แสดงไว้ในรายการ 2 และรายการ 5.1 ถึง 5.4 ทั้งนี้ ให้รวมถึงขาดทุนอื่นที่ไม่จัดเป็นรายการพิเศษ เช่น ผลเสียหายจากการทุจริตของพนักงาน ผลขาดทุนจากการขายทรัพย์สินรอการขาย ที่ดิน อาคาร อุปกรณ์และทรัพย์สินอื่น ในกรณีที่มีรายได้จากการขายทรัพย์สินดังกล่าวให้นำมาหักจากรายการนี้เพื่อแสดงยอดสุทธิ หากยอดสุทธิเป็นผลกำไร ให้นำไปแสดงไว้ในรายการ 4.4 ในกรณีที่ค่าใช้จ่ายอื่นรายการใดมีจำนวนตั้งแต่ร้อยละ 20 ของยอดรวมค่าใช้จ่ายอื่นให้แสดงค่าใช้จ่ายอื่นนั้นเป็นรายการแยกต่างหาก โดยแสดงไว้ในลำดับต่อจากรายการ 5.46. กำไร (ขาดทุน) ก่อนภาษีเงินได้และก่อนรายการพิเศษ (Income (loss) before income tax and extraordinary items) หมายถึง ยอดรวมรายได้หักด้วยยอดรวมค่าใช้จ่ายแต่ก่อนหักภาษีเงินได้และก่อนรายการพิเศษหากมีเหตุผลขาดทุนให้แสดงจำนวนเงินไว้ในเครื่องหมายวงเล็บ7. ภาษีเงินได้ (Income tax expenses) หมายถึง ภาษีเงินได้นิติบุคคลที่คำนวณขึ้นตามวิธีการบัญชีหรือตามบทบัญญัติแห่งประมวลรัษฎากร8. กำไร (ขาดทุน) ก่อนรายการพิเศษ (Income (loss) before extraordinary items) หมายถึง กำไร (ขาดทุน) หลังจากหักภาษีเงินได้แต่ก่อนรายการพิเศษ หากมีผลขาดทุนให้แสดงจำนวนเงินไว้ในเครื่องหมายวงเล็บ9. รายการพิเศษ (Extraordinary items) หมายถึง รายการที่มิได้เกิดขึ้นจากการดำเนินงานตามปกติของบริษัทและไม่อาจคาดได้ว่าจะเกิดขึ้นอีก เช่น ค่าเสียหายที่เกิดจากไฟไหม้ น้ำท่วม หรืออภัยธรรมชาติอย่างอื่น รายการพิเศษนี้ให้แสดงเป็นยอดสุทธิหลังจากหักภาษีเงินได้ที่เกี่ยวข้องแล้ว และให้แสดงจำนวนภาษีเงินได้ที่เกี่ยวข้องไว้ด้วย ในกรณีที่รายการพิเศษเป็นผลขาดทุน ให้แสดงจำนวนเงินไว้ในเครื่องหมายวงเล็บ10. กำไร (ขาดทุน) สุทธิ (Net income (loss)) หมายถึง กำไรหรือขาดทุนหลังจากหักหรือรวมรายการพิเศษแล้ว หากมีผลขาดทุนสุทธิให้แสดงจำนวนเงินไว้ในเครื่องหมายวงเล็บ11. กำไรต่อหุ้น (Earnings per share) วิธีการคำนวนให้เป็นไปตามมาตรฐานการบัญชีว่าด้วยเรื่องกำไรต่อหุ้น โดยแสดงแยกเป็น 11.1 กำไร (ขาดทุน) ก่อนรายการพิเศษ (Income (loss) before extraordinary items) หมายถึง ส่วนเฉลี่ยของกำไรหรือขาดทุนก่อนรายการพิเศษต่อหุ้นสามัญหนึ่งหุ้นหากมีผลขาดทุนก่อนรายการพิเศษให้แสดงจำนวนเงินไว้ในเครื่องหมายวงเล็บ 11.2 รายการพิเศษ (Extraordinary items) หมายถึง ส่วนเฉลี่ยของรายการพิเศษต่อหุ้นสามัญหนึ่งหุ้น หากรายการพิเศษนั้นเป็นผลขาดทุน ให้แสดงจำนวนเงินไว้ในเครื่องหมายวงเล็บ 11.3 กำไร (ขาดทุน) สุทธิ (Net income (loss)) หมายถึง ส่วนเฉลี่ยของกำไรสุทธิหรือขาดทุนสุทธิต่อหุ้นสามัญหนึ่งหุ้น หากมีผลขาดทุนสุทธิ ให้แสดงจำนวนเงินไว้ในเครื่องหมายวงเล็บ คำอธิบายความหมายของรายการงบกระแสเงินสด รายการในงบกระแสเงินสดให้ใช้ความหมายตามที่กำหนดดังนี้กระแสเงินสดจากกิจกรรมดำเนินงาน หมายถึง เงินสดที่เกิดจากกิจกรรมหลักที่ก่อให้เกิดรายได้ของกิจการ หรือจากกิจกรรมอื่นที่มิใช่กิจกรรมลงทุนหรือกิจกรรมจัดหาเงิน เช่น เงินสดรับหรือจ่าย ค่าดอกเบี้ย ค่าธรรมเนียม เงินสดที่รับจากเงินปันผลและรายได้อื่น เงินสดที่จ่ายไปหรือรับชำระคืนเงินให้กู้ยืมจากธนาคาร และ สถาบันการเงินในประเทศและต่างประเทศ เงินสดรับหรือจ่ายที่เกิดจากการซื้อขายหลักทรัพย์ระยะสั้นเงินสดรับจากการขายทรัพย์สินรอการขาย เป็นต้นกระแสเงินสดจากกิจกรรมลงทุน หมายถึง เงินสดที่เกิดจากการซื้อและจำหน่ายทรัยพ์สินและเงินลงทุนในกิจการอื่นระยะยาว เช่น เงินสดรับหรือจ่ายจากการขายหรือซื้อที่ดิน อาคาร อุปกรณ์ ค่าสิทธิ และทรัพย์สินอื่น เงินสดรับหรือจ่ายจากการขายหรือซื้อหุ้นทุน ใบสำคัญแสดงสิทธิที่จะซื้อหุ้นทุน หุ้นกู้ ตราสารแสดงสิทธิในหนี้ที่มีลักษณะคล้ายทุน ตราสารหนี้ด้อยสิทธิระยะยาวของกิจการอื่น เป็นต้น ทั้งนี้ ไม่รวมถึงกระแสเงินสดจากดอกเบี้ยรับและเงินปันผลรับซึ่งจัดเป็นกระแสเงินสดจากกิจกรรมดำเนินงานกระแสเงินสดจากกิจกรรมจัดหาเงิน หมายถึง เงินสดที่เกิดจากหนี้สินและส่วนของเจ้าของ หรือจากกิจกรรมอื่นใด ซึ่งก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในขนาดและโครงสร้างของส่วนของเจ้าของและส่วนของการกู้ยืมของกิจการ เช่น เงินสดที่ได้รับจากการเพิ่มทุนหรือออกหุ้นทุน ใบสำคัญแสดงสิทธิที่จะซื้อหุ้นทุน หุ้นกู้ ตราสารแสดงสิทธิในหนี้ ตราสารหนี้ด้อยสิทธิ หรือเงินสดจ่ายเพื่อการไถ่ถอนหุ้นกู้ ตราสารแสดงสิทธิในหนี้ที่มีลักษณะคล้ายทุน ตราสารหนี้ด้อยสิทธิ เงินปันผลจ่าย เป็นต้น ทั้งนี้ ไม่รวมถึงกระแสเงินสดจากดอกเบี้ยจ่ายซึ่งจัดเป็นกระแสเงินสดจากกิจกรรมดำเนินงานเงินสดและรายการเทียบเท่าเงินสด หมายถึง เงินสดในมือ เงินฝากธนาคารทุกประเภท แต่ไม่รวมบัตรเงินฝากหมายเหตุ ความหมายของรายการต่าง ๆ ในงบกระแสเงินสด ใช้ตามที่กำหนดในแบบงบดุลและบัญชีกำไรขาดทุนโดยอนุโลม(ยังมีต่อ)