แนวทางการปฏิบัติงานตรวจสอบภายใน ของสถาบันการเงิน

                                        15  ตุลาคม  2544
เรียน ผู้จัดการ
     ธนาคารพาณิชย์ทุกธนาคาร
     บริษัทเงินทุนและบริษัทเครดิตฟองซิเอร์ ทุกบริษัท
          ที่ ธปท.สนส.(21)ว. 2258/2544 เรื่อง แนวทางการปฏิบัติงานตรวจสอบภายในของสถาบันการเงิน
          จากวิกฤตการณ์ทางเศรษฐกิจที่เกิดขึ้น ทำให้สถาบันการเงินต้องปรับตัวให้มีกระบวนการกำกับดูแลกิจการที่ดี (Good Corporate Governance) ในขณะที่การเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วของภาคการเงิน
 การแข่งขันที่ทวีความรุนแรง แรงกดดันให้มีผลกำไรจากการดำเนินงานหรือมีผลการดำเนินงานที่ดีขึ้นการคิดค้นผลิตภัณฑ์ทางการเงินใหม่ ๆ และการเปลี่ยนแปลงทางด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ ทำให้ ฝ่ายบริหารของสถาบันการเงินจำเป็นต้องให้ความสนใจกับการควบคุมภายในและความเสี่ยงอย่างเหมาะสมผู้ตรวจสอบภายในจึงควรมีบทบาทที่สำคัญในการประเมินประสิทธิผลและความเพียงพอของระบบการควบคุมภายในของสถาบันการเงิน และมีบทบาทในเชิงรุก (Proactive) ดังนั้น ธนาคารแห่งประเทศไทยจึงเห็นควรออกแนวทางการปฏิบัติงานตรวจสอบภายในของสถาบันการเงินตามที่แนบมาพร้อมนี้ เพื่อให้สถาบันการเงินใช้เป็นแนวทางและปรับใช้ให้เหมาะสมกับสถาบันการเงิน 
          วัตถุประสงค์
          (ก) เพื่อส่งเสริมให้การตรวจสอบภายในของสถาบันการเงินมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลยิ่งขึ้น
          (ข) เพื่อเน้นย้ำถึงบทบาท หน้าที่ และความรับผิดชอบของผู้ตรวจสอบภายในต่อคณะกรรมการสถาบันการเงิน (Board of Directors) คณะกรรมการตรวจสอบ ฝ่ายบริหารทุกระดับ และผู้สอบบัญชีภายนอก
          (ค) เพื่อให้แนวทางเกี่ยวกับการตรวจสอบที่เหมือนกันแก่สถาบันการเงินเพื่อใช้เป็นมาตรฐานในการปฏิบัติงานขององค์กรและหน่วยงานตรวจสอบภายใน
          หลักการและเหตุผล
          จากการตรวจสอบสถาบันการเงิน ธนาคารแห่งประเทศไทยพบว่ามาตรฐานการตรวจสอบภายในของสถาบันการเงินแตกต่างกันค่อนข้างมาก โดยคุณภาพและมาตรฐานของงานตรวจสอบของผู้ตรวจสอบภายในหลายแห่งเป็นที่น่าพอใจ ในขณะที่บางแห่งอยู่ระหว่างการพัฒนารูปแบบและวิธีการตรวจสอบ จากการตรวจสอบที่เน้นความถูกต้องเฉพาะด้านการบัญชีและการเงิน มาเป็นการตรวจสอบระบบการควบคุมภายใน ซึ่งบางครั้งระบบงานบางระบบไม่เกี่ยวกับด้านบัญชีและการเงิน  นอกจากนี้ ถึงแม้ว่าสถาบันการเงินจะยังคงบทบาทเดิมในการเป็นตัวกลางทางการเงิน วิธีการในการทำหน้าที่ดังกล่าวกลับมีความซับซ้อนมากขึ้น ภายใต้ความกดดันให้การดำเนินงานมีผลกำไร การบริหารสินทรัพย์และหนี้สินที่มีความซับซ้อน การแสวงหาแหล่งรายได้ใหม่ ๆ เพิ่มเติม การตอบสนองต่อความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีกับการแข่งขันที่สูงขึ้น ล้วนแล้วแต่เป็นสาเหตุให้ธุรกิจสถาบันการเงินมีความซับซ้อนและมีความเสี่ยงสูงขึ้นปัจจัยเหล่านี้ประกอบกับการขยายเครือข่ายสาขา และระบบการรวมศูนย์การปฏิบัติการที่สำนักงานใหญ่ส่งผลให้งานด้านตรวจสอบภายในมีความสำคัญเพิ่มขึ้นอย่างมาก ในส่วนของผู้ตรวจสอบภายในจำเป็นต้องพัฒนารูปแบบและวิธีการตรวจสอบให้มีลักษณะ Dynamic มากขึ้น รวมทั้งเพิ่มบทบาทในเชิงรุกในการตรวจสอบการบริหารและการปฏิบัติตามข้อกำหนดเพื่อช่วยให้สถาบันการเงินบรรลุวัตถุประสงค์และเป้าหมายที่วางไว้
          การจัดลำดับเนื้อหา
          แนวทางการปฏิบัตินี้แบ่งออกเป็น 4 บท คือ
          (ก)       บทที่ 1 ครอบคลุม โครงสร้างการตรวจสอบภายใน โดยจะกล่าวถึงหลักการพื้นฐานเกี่ยวกับความเป็นอิสระและความมีใจเป็นอิสระ ความรอบรู้ในวิชาชีพ ความสัมพันธ์และการติดต่อสื่อสาร การกำกับดูแลการตรวจสอบภายใน และการ Outsource หน้าที่การตรวจสอบภายใน
          (ข)       ในบทที่ 2 อธิบายถึง หน้าที่และความรับผิดชอบหลักของผู้ตรวจสอบภายใน โดยจะไม่กล่าวถึงหน้าที่และความรับผิดชอบอื่นของผู้ตรวจสอบภายในที่ได้รับมอบหมายเพิ่มเติม
          (ค)       บทที่ 3 เกี่ยวกับ ขอบเขตของงานตรวจสอบ ซึ่งไม่ใช่เฉพาะการประเมินระบบการควบคุมภายในเท่านั้น แต่รวมถึงการประเมินประสิทธิภาพและประสิทธิผลของฝ่ายบริหารด้วย
          (ง) บทที่ 4 กล่าวถึง การรายงานและการจัดทำเอกสาร โดยครอบคลุมการจัดทำและเก็บรักษากระดาษทำการและรายงานผลการตรวจสอบ 
          การถือปฏิบัติ
          สถาบันการเงินควรนำแนวทางการปฏิบัติงานตรวจสอบภายในไปปรับใช้ให้เหมาะสมกับองค์กรของตน และควรอ่านควบคู่กับประกาศและหนังสือเวียนของธนาคารแห่งประเทศไทยที่เกี่ยวข้อง สำหรับสถาบันการเงินที่ใช้ผู้ตรวจสอบภายในของสำนักงานใหญ่หรือของกลุ่ม (Group Internal Auditor) หรือว่าจ้างบุคคลภายนอก (Outsource) ทำหน้าที่ตรวจสอบภายในก็สามารถใช้แนวทางการปฏิบัตินี้ได้เช่นกันสถาบันการเงินที่มีแนวทางการปฏิบัติงานตรวจสอบภายในที่เข้มงวดกว่านี้อยู่แล้ว ให้ดำเนินการดังเช่นที่เคยปฏิบัติมา
          ข้อจำกัด
          แนวทางการปฏิบัติงานตรวจสอบภายในนี้ใช้เป็นแนวทางโดยทั่วไปของผู้ตรวจสอบภายในของสถาบันการเงิน โดยไม่ได้มีจุดประสงค์ที่จะกล่าวถึงประเด็นหรือเหตุการณ์สำคัญทั้งหมดที่ผู้ตรวจสอบภายในอาจประสบในระหว่างการตรวจสอบ นอกจากนี้ แนวทางการปฏิบัติงานตรวจสอบภายในฉบับนี้ไม่ได้แสดงขั้นตอนการตรวจสอบการปฏิบัติงานในทุกด้านของสถาบันการเงินอย่างละเอียด ผู้ตรวจสอบภายในควรศึกษาแนวทางการตรวจสอบภายในที่ออกโดยหน่วยงานหรือสมาคมวิชาชีพที่เกี่ยวข้อง เช่น The Institute of Internal Auditors (IIA) COSO ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย และสมาคมนักบัญชีและผู้สอบบัญชีรับอนุญาตแห่งประเทศไทย เป็นต้น 
          จึงเรียนมาเพื่อทราบและถือปฏิบัติ
                                                                ขอแสดงความนับถือ
                                                            (ม.ร.ว.ปรีดิยาธร  เทวกุล)
                                                            ผู้ว่าการ
 สิ่งที่ส่งมาด้วย  แนวทางการปฏิบัติงานตรวจสอบภายในของสถาบันการเงิน
 ฝ่ายโครงการพิเศษและการวิเคราะห์ 
 โทร 0-2283-6827-8
 หมายเหตุ   [  
]  ธนาคารแห่งประเทศไทยจะจัดให้มีการประชุมชี้แจงในวันที่ ............. ณ..................
            [X 
] ไม่มีการจัดประชุมชี้แจง
 สนสว90-กส21503-25441015ด
-ยก-