คณะรัฐมนตรีมีมติเห็นชอบในหลักการร่างระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี ว่าด้วยการสนับสนุนการปฏิบัติงานติดตามคนหาย พิสูจน์คนนิรนามและศพนิรนาม พ.ศ. .... ตามที่กระทรวงยุติธรรม (ยธ.) เสนอ และให้ส่งคณะกรรมการตรวจสอบร่างกฎหมายและร่างอนุบัญญัติที่เสนอคณะรัฐมนตรีตรวจพิจารณา แล้วดำเนินการต่อไปได้ทั้งนี้ ยธ. เสนอว่า
1. โดยที่ระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี ว่าด้วยการสนับสนุนการปฏิบัติงานติดตามคนหาย และพิสูจน์ศพนิรนาม พ.ศ. 2558 มีเป้าหมายเพื่อมีศูนย์กลางในการรวบรวมข้อมูลคนหาย และศพนิรนามของประเทศไทย มีระบบมาตรฐานและแนวทางการปฏิบัติงานด้านคนหายและศพนิรนามในทิศทางเดียวกัน และมีการบูรณาการการปฏิบัติงานของหน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้องให้มีประสิทธิภาพ รวมทั้งสร้างการมีส่วนร่วมของภาคประชาสังคม ซึ่งระเบียบดังกล่าวยังไม่ครอบคลุมการปฏิบัติงานด้านคนนิรนาม ซึ่งเป็นกลุ่มบุคคลที่ไม่ทราบชื่อตัว ชื่อสกุล และไม่มีหลักฐานแสดงตัวตน อันเนื่องมาจากสาเหตุอุบัติเหตุทางสมอง หรือจากโรคภัยไข้เจ็บต่าง ๆ ซึ่งอยู่ภายใต้การดูแลของกระทรวงสาธารณสุข (สธ.) และกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (พม.) ซึ่งบุคคลเหล่านี้อาจเป็นคนหายที่ครอบครัวกำลังติดตามหา หรืออาจเสียชีวิตโดยไม่สามารถพิสูจน์ตัวตนได้กลายเป็นศพนิรนาม ดังนั้น คนหาย คนนิรนามและศพนิรนาม จึงมีความเกี่ยวข้องกันตั้งแต่กระบวนการต้นทางจนถึงปลายทาง
2. ประกอบกับจากการประชุมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทำให้ทราบว่าการติดตามคนหายไม่ใช่เพียงมุ่งประเด็นไปว่าจะต้องเสียชีวิตและกลายเป็นศพนิรนามเท่านั้น แต่ยังมีโอกาสที่ยังมีชีวิตและกลายเป็นคนนิรนาม ที่อยู่ในการดูแลของ พม. และคนไข้ นิรนามที่อยู่ตามโรงพยาบาลต่าง ๆ
3. ดังนั้น เห็นควรปรับปรุงแก้ไขระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี ว่าด้วยการสนับสนุนการติดตามคนหายและพิสูจน์ศพนิรนาม พ.ศ. 2558 เพื่อให้เหมาะสมและสอดคล้องกับภารกิจในปัจจุบัน โดยเพิ่มขอบเขตด้านภารกิจของคนนิรนาม ซึ่งจะเป็นการขยายโอกาสในการติดตามคนหายได้มากยิ่งขึ้น โดยกำหนดขั้นตอนการปฏิบัติเกี่ยวกับคนนิรนาม นอกจากนี้ได้ปรับปรุงองค์ประกอบ ค.พ.ศ. โดยกำหนดเพิ่มเติมกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิในด้านสิทธิมนุษยชนกับด้านสังคมสงเคราะห์ เพื่อให้ครอบคลุมกับการทำงานในเรื่องคนนิรนาม รวมทั้งแก้ไขเพิ่มเติมอำนาจหน้าที่ของ ค.พ.ศ. และสำนักงานเลขานุการของ ค.พ.ศ. ให้ครอบคลุมถึงภารกิจเกี่ยวกับคนนิรนาม ตลอดจนกำหนดให้มีการจัดเก็บข้อมูลเกี่ยวกับคนนิรนามและประสานข้อมูลดังกล่าวให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องทราบต่อไป
4. ในการประชุม ค.พ.ศ. วันจันทร์ที่ 21 ตุลาคม 2562 โดยมีนายวิษณุ เครืองาม รองนายกรัฐมนตรีเป็นประธาน ที่ประชุมมีมติให้ฝ่ายเลขานุการของ ค.พ.ศ. ดำเนินการแก้ไขปรับปรุงระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี ว่าด้วยการสนับสนุนการปฏิบัติงานติดตามคนหายและพิสูจน์ศพนิรนาม พ.ศ. 2558 เพื่อให้ครอบคลุมการปฏิบัติงานด้านคนนิรนาม ซึ่งบุคคลเหล่านี้อยู่ภายใต้การดูแลของ สธ. และ พม. และบูรณาการความร่วมมือการปฏิบัติงานของทุกหน่วยงานให้มีประสิทธิภาพ ประกอบกับในการประชุม ค.พ.ศ. วันอังคารที่ 11 สิงหาคม 2563 ที่ประชุมมีมติเห็นชอบร่างระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี ว่าด้วยการสนับสนุนการปฏิบัติงานติดตามคนหาย พิสูจน์คนนิรนามและศพนิรนาม พ.ศ. .... และให้เสนอคณะรัฐมนตรีต่อไป
จึงได้เสนอร่างระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี ว่าด้วยการสนับสนุนการปฏิบัติงานติดตามคนหาย พิสูจน์คนนิรนามและศพนิรนาม พ.ศ. .... มาเพื่อดำเนินการ
1. ให้ยกเลิกระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี ว่าด้วยการสนับสนุนการปฏิบัติงานติดตามคนหายและพิสูจน์ศพนิรนาม พ.ศ. 2558
2. กำหนดบทนิยามคำว่า ?คนหาย? ?คนนิรนาม? และ ?ศพนิรนาม?
3. กำหนดให้มีคณะกรรมการพัฒนาระบบการติดตามคนหาย พิสูจน์คนนิรนามและศพนิรนาม เรียกโดยย่อว่า ? ค.พ.ศ.? มีรองนายกรัฐมนตรีซึ่งนายกรัฐมนตรีมอบหมายเป็นประธานกรรมการ กรรมการโดยตำแหน่งจำนวน 11 คน และกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิซึ่งมีผลงานและประสบการณ์ด้านนิติเวชศาสตร์ ด้านการพิสูจน์หลักฐาน ด้านกฎหมาย ด้านสิทธิมนุษยชน ด้านสังคมสงเคราะห์ที่เกี่ยวข้อง จำนวนไม่เกิน 5 คน ทั้งนี้ ให้ ค.พ.ศ. มีอำนาจหน้าที่จัดทำนโยบาย แผนแม่บทและแผนปฏิบัติการระดับชาติด้านคนหาย คนนิรนามและศพนิรนามเสนอต่อคณะรัฐมนตรี ศึกษาและวิเคราะห์ปัญหาและอุปสรรคที่เกิดขึ้นในการดำเนินการติดตามคนหาย พิสูจน์คนนิรนามและศพนิรนาม ของหน่วยงานของรัฐต่าง ๆ เพื่อประโยชน์ในการพัฒนาระบบการติดตามคนหาย พิสูจน์คนนิรนามและศพนิรนาม สนับสนุนและส่งเสริมภาคเอกชนและประชาชนให้เข้ามามีส่วนร่วมในการติดตามคนหาย พิสูจน์คนนิรนามและศพนิรนาม รวมทั้งแต่งตั้งคณะอนุกรรมการเพื่อปฏิบัติงานตามที่ ค.พ.ศ. มอบหมาย
4. กำหนดให้สถาบันนิติวิทยาศาสตร์ ยธ. ทำหน้าที่เป็นสำนักงานเลขานุการ ของ ค.พ.ศ. รวมถึงการให้ความร่วมมือของหน่วยงานภาครัฐ และวิธีปฏิบัติเมื่อหน่วยงานของรัฐได้รับแจ้งว่ามีคนหาย หรือพบคนนิรนาม หรือศพนิรนาม ให้สำนักงานรีบจัดเก็บข้อมูลที่ตรวจพิสูจน์ได้และแจ้งข้อมูลดังกล่าวต่อหน่วยงานของรัฐที่เกี่ยวข้องทราบทันทีเพื่อดำเนินการตามอำนาจหน้าที่ต่อไป
5. กำหนดให้สำนักงานเลขานุการของ ค.พ.ศ. แจ้งข้อมูลที่เกี่ยวข้องในการดำเนินการเกี่ยวกับคนหาย คนนิรนาม และศพนิรนามแก่สำนักงานตำรวจแห่งชาติทราบด้วย และให้สำนักงานเลขานุการของ ค.พ.ศ. และสำนักงานตำรวจแห่งชาติประสานงานกันในเรื่องข้อมูลเกี่ยวกับคนหายและศพนิรนาม รวมทั้งให้สำนักงานเลขานุการของ ค.พ.ศ. แจ้งข้อมูลให้หน่วยงานภาครัฐ ภาคประชาสังคมและภาคเอกชนที่ดำเนินการด้านคนนิรนามทราบด้วยและให้มีการประสานงานกันในเรื่องข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับคนนิรนาม
ที่มา: ที่ประชุมคณะรัฐมนตรี พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา (นายกรัฐมนตรี) วันที่ 23 กุมภาพันธ์ 2564